Yıllık TÜFE, eylül sonunda yüzde 8'i bulabilir
Eylül, enflasyonun seyri açısından kritik aylardan biri. Geçen yıl eylülde, genel eğilimin çok dışında düşük bir artış gerçekleştiği için ve büyük olasılıkla bu yıl geçen yılki artış düzeyinde kalmak mümkün olamayacağı için yıllık oran yönünü hızla yukarı çevirecek gibi görünüyor.
Yıllık TÜFE'de bu yılın dip oranının temmuzda görüleceği zaten anlaşılıyordu ve nitekim öyle de oldu. Temmuzdan ağustosa hafif bir yükseliş kaydedildi. Ama eylüldeki yükselişin pek öyle ılımlı olacağı sanılmıyor.
Bu da, daha önce defalarca dile getirdiğimiz baz etkisinden kaynaklanacak. Geçen yılın, ortalamaların çok dışında oluşan oranlarından dolayı bu yılki gerçekleşme yönünü yukarı çevirecek.
2003-2013 yılı ortalamasına göre eylül aylarındaki TÜFE artışı yüzde 0.90 düzeyinde. Bu yıl da yüzde 1 dolayında bir gerçekleşme yaşanması şaşırtıcı değil. Biraz aşağıda biraz yukarıda yüzde 1 dolayında bir oran beklememiz gerekiyor. Ama geçen yılki düzey çok düşüktü. Geçen yılın eylülünde TÜFE artışı yalnızca yüzde 0.14 olmuştu.
Yani yıllık hesaplamadan yüzde 0.14 çıkacak ve yerine muhtemelen yüzde 1 dolayında bir oran girecek. Bunun sonucunda da ağustos sonunda yüzde 7.14 olan yıllık TÜFE, eylül sonunda yüzde 8'e dayanacak.
Kur artışı belimizi büküyor
Petrol fiyatları düşük seyretmekle birlikte Türk parasının hızlı değer kaybı, petroldeki ucuzlamanın iç piyasaya yansımasını önlüyor. Akaryakıt fiyatları eylülde dalgalı bir seyir izledi. En azından petrolün avantajını göremedik.
Ancak, kur artışı genel fiyat eğilimi üstünde yalnızca petrol bağlantısıyla baskı yapıyor olsa, yine iyi. Petrol fiyatlarına bağlı olarak tüm ithal girdilerde fiyat baskısı yaşanıyor.
Kur artışı, ağustos ve eylül aylarında müthiş bir ivme kazanmış durumda. Dolar, ay ortalaması bazında ağustosta yüzde 5.6, eylülde de yüzde 5.5 değer kazandı. Euro ise ağustostan sonra eylülde de yüzde 6.6 artış kaydetti.
Bu artışların bir maliyeti, bir faturası olmayacak mı yani. Bu soruya, "Pek olmaz" demek, fazla saflık sayılmaz mı. Ya da başka bir ifadeyle bu kur artışından korkmuyor, endişe etmiyor görünmek, mezarlıktan geçerken ıslık çalmak demek değil mi.
Çift hane zorlanabilir
Biz basit bir yaklaşımla önceki yılların ortalama artışını geçen yılki artışla kıyaslayıp TÜFE'nin yıllık bazda nasıl seyredeceğini tahmin etmeye çalışıyoruz. Uzun dönemdir de bu tahminimiz doğru çıkıyor. Ama özellikle ağustos ve eylülde yaşanan hızlı kur artışından sonra geçmiş yıl ortalamalarını da geride bırakan oranlar beklemek pek yanlış olmasa gerek.
Gerçi bu durum geride kalan sekiz ayın altısında yaşandı. Bu yılın mayıs ve haziran dışında kalan aylarındaki artış, 2013-2014 ortalamasını aştı. Makasın, son dört ayda daha da açılması ve yıllık oranda aralık ayına geldiğimizde çift hanenin zorlanması şaşırtıcı olmayacak gibi görünüyor. Hem zaten ağustos sonundaki tabloya göre, şimdiden tahmin edilen yıllık gerçekleşme yüzde 9.7 düzeyinde bulunuyor. Yani, çift haneye ne kaldı ki!
