Yıllık TÜFE % 8'in üstünde gelebilir, sonraki iki ay soluklanma dön

TÜİK tarafından yarın açıklanacak mayıs ayına ilişkin TÜFE, yıllık bazda muhtemelen yüzde 8'in üstünde bir artış sonucu verecek. Nisan itibariyle yüzde 7.91 olan yıllık artışın, mayısta yüzde 8 sınırını aşmaması, mayıs ayındaki oranın yüzde 0.46'da kalmasıyla sağlanabilir. Ancak, mayıs için bu düzeyde kalmak pek mümkün görünmüyor. Dolayısıyla mayıs sonunda yüzde 8'in üstünde, daha dar bir aralıkta söylersek yüzde 8.2 ile 8.3 aralığında bir yıllık oran görme olasılığımız yüksek gibi. Bu da, mayıs için yüzde 0.7 dolayında bir artış anlamına geliyor. 

Bu arada, İstanbul için İstanbul Ticaret Odası'nın mayıs ayındaki perakende fiyat artışını yüzde 0.41 olarak açıkladığını, son bir yıllık artışın da yüzde 10.41 düzeyinde hesaplandığını hatırlatalım. 

Aslında enflasyonda bu yıl için uzatmaları oynuyoruz demek de yanlış olmaz. Ortada ne hedef kaldı, ne inandırıcı bir tahmin. Yüzde 6.1'lik tahminle çıktığımız yolculukta, petrol fiyatlarının rehavetiyle oranı önce yüzde 5.5'e çektik, sonra yüzde 6.8'lik oranda karar kıldık ya da kılmış gibi görünüyoruz. Doğrusu yılı hala yüzde 6.8'de kapatabileceğimizi bekliyor muyuz, bilemeyiz; ama göstergeler bu orana inmenin neredeyse olanaksız olacağını ortaya koyuyor. 

Enflasyonda bütün yollar adeta yüzde 10'a çıkıyor oysa. Hele hele aralık ayına geldiğimizde, petrol fiyatlarında geçen yılki gibi olağanüstü bir geri çekilme daha ortaya çıkmazsa, yıllık TÜFE'nin nasıl birden şaha kalktığını dramatik bir şekilde gözleyeceğiz.

Haziran ve temmuz rahat geçebilir 

Biraz önce de belirttik; mayısta yeniden yüzde 8'in üstünde bir yıllık artış beklenmeli. Daha sonraki iki ayda, hiç hesapta olmayan olumsuzluklar yaşamazsak, yıllık oranın yönünü yeniden aşağı çevirdiğine tanık olabiliriz. Haziran ve temmuz aylarında yıllık TÜFE yüzde 7'ler düzeyinde gerçekleşebilir. 

Bu durum, tümüyle baz etkisinden kaynaklanacak gibi. 2003-2013 döneminin ortalamasına göre, haziran ve temmuz aylarında fiyatlar artmadı, aksine geriledi. Bu yıl da söz konusu dönem ortalamasına yakın bir gerçekleşme yaşanırsa, bu kez geçen yılın görece yüksek sayılabilecek artışlarının yerine ya çok düşük artışlar ya da negatif oranlar girecek. Bu sayede de mayıs sonunda yüzde 8'i aşması beklenen yıllık TÜFE, haziran ve temmuzda belirgin şekilde gerileme gösterebilecek. 

Ancak bu senaryonun gerçekleşmesi, büyük ölçüde tarım ürünleri kaynaklı olmak üzere gıda maddelerinin fiyatında ortaya çıkacak değişime bağlı. Merkez Bankası işlenmemiş gıda maddelerinin fiyatında yaz aylarında belirgin bir iyileşme olacağını bekliyor. Bu gerçekleştiği takdirde, haziran ve temmuz rahat geçebilir. Ama ya sonrası?

Yeniden yükselme yaşanması kaçınılmaz 

2003-2013 dönemindeki ortalama aylık artışlar, ağustos ayıyla birlikte geçen yılın üstünde seyretmeye başlıyor. Dolayısıyla, eğer bu yıl da ortalama düzeyinde ya da ona yakın artış oranları ortaya çıkarsa, yani geçen yılın üstünde artışlar yaşarsak, bu durum doğal olarak yıllık oranı yeniden yukarı itecek. 
Aralık ayının çok kritik olduğunu özellikle vurguladık. Ama aslında kritik olan yılın son beş aylık dönemi.

1.87 çıkacak, kaç girecek?

Tüketici fiyatları geçen yılın son beş ayında, yani ağustos-aralık döneminde yüzde 1.87 arttı. Artışın böylesine düşük kalmasında aralıktaki fiyat gerilemesinin önemi büyük. Ağustos-kasım döneminde yüzde 2.32 olan artış, aralıktaki gerilemeyle birlikte son beş ayda yüzde 1.87'ye indi.

Geçen yılın son beş ayında yüzde 1.87 olan artış devreden çıkacak ve bu oranın yerine yüzde kaç girecek? 
2003-2013 dönemi ortalaması, son beş aydaki artışta yüzde 4.44'e işaret ediyor. Yüzde 1.87'nin yerine yüzde 4.4'ün girmesi, yıllık oranın fırlayıp gitmesi, yani yüzde 10'a dayanması demek. 

Ama, "Şu seçim sonucunu bir görelim, nasıl bir ekonomi politikası uygulanacak, ona bakalım" diyorsanız siz de haklısınız. Ne var ki, uygulanacak politikalar sanki piyasayı daha da daraltacak değil de, genişletecek politikalar olacak gibi. Yani, fiyatların daha az artmasını sağlayacak uygulamalar görünmüyor ufukta. Bunu bir olumsuzluk, yanlış bir uygulama olarak niteliyor değiliz; yalnızca bir saptamada bulunuyoruz, hepsi o.