Yıllık rakamlardaki karamsar tablodan uzaklaşma gereği

UZMAN GÖRÜŞÜ / Banu KIVCI TOKALI-FİNANSINVEST

Üretimdeki yıllık bazda karamsar tablo Mayıs ayında da devam etti. Üretimdeki düşüş % 17,4 gibi yine önemli düzeyde gerçekleşti. Ancak üretim seviyesi, krizin yoğun hissedildiği dönemde o kadar şiddetli aşağıya indi ki, yıllık bazda karşılaştırmaların karamsar bir tablo yansıtması doğal. Nitekim, Şubat ayında dip yapan üretim endeksi, 2005 ve 2006 yıllarının başındaki seviyelere gerilemişti. Yani sanayi kesiminde, son 3-4 yılın kazancının geri verildiği hızlı bir çöküş yaşanmıştı.

Diğer taraftan, son dört aylık döneme bakıldığında, endeksin % 21 gibi önemli oranda toparlanma göstererek, geçen yılın Kasım-Aralık dönemindeki seviyelere geri döndüğü gözleniyor. Üstelik, bugün açıklanacak Haziran ayı kapasite kullanım verileri, Sanayi ve Ticaret Bakanı'nın önceden yaptığı açıklamalar doğrultusunda 3-4 puanlık bir aylık artış yansıtacak şekilde gerçekleşirse, üretim endeksi toparlanma hareketine Haziran ayında da devam edecektir. Ayrıca, düşük baz etkisi ile, üretimdeki yıllık düşüş oranı daha belirgin oranda azalabilir. Bu nedenle, bugünkü kapasite kullanım oranları ayrı bir önem taşıyor.

Dolayısıyla, böyle dönemlerde ekonomik verileri değerlendirirken, ekonominin iyi dönemlerine göre yapılan kıyaslamaların karamsarlığından sıyrılıp, son dönem trendindeki hareketlere odaklanmak ekonomideki dönüm noktalarını kaçırmamak açısından oldukça önemli.

Yani, her ne kadar sanayi üretimi yılın ikinci çeyreğini de iki haneli bir yıllık küçülme rakamı ile bitirecek olsa da, son dönem gelişmelerinde gözlenebilecek iyileşme hareketi gelecek döneme yönelik daha iyimser bir bakış edinilmesini gerektirebilir. Şu an elimizdeki verilerle bunu net olarak söyleyemiyoruz; ancak veri duyarlılığının arttığı böyle bir dönemde açıklanan verileri bu yaklaşımla ele almak daha doğru analizlere götürecektir bizi.

Dikkat çeken başka bir nokta olarak, Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde gelişmekte olan üllkeler arasında sanayi üretimindeki % 21,9'luk yıllık düşüş ile en şiddetli etkilenenler arasında yer alırken, ikinci çeyreğin iki ayında kaydedilen % 17,9'luk daralma ile krizden en şiddetli etkilenme açısından daha aşağı sıralara kaymış görünüyor. Gelişmekte olan ülkeler arasındaki sözkonusu ayrışmanın belirginleşip belirginleşmeyeceği önümüzdeki dönemde takip edilecek diğer önemli bir gelişme olacaktır.