Yıllık izni kullandırmayan parasını öder!
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçiler işyerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara işyerindeki kıdemlerine ve yaşlarına göre yıllık ücretli izin verilmektedir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
az olamayacaktır. Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Esas olan yıllık ücretli izinlerin hak edildiği tarihten itibaren bir yıl içinde kullanılmasıdır. Ancak çeşitli nedenlerle kullanılmayan izinlerin yanması söz konusu olmayacaktır.
İş Kanunu’nun 59. maddesine göre, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenecektir.
Bu düzenleme, belirli süreli iş sözleşmesinin bitimi veya tarafların anlaşması yahut işçinin ölümü ile sözleşmenin sona ermesi hallerinde de izin ücretinin işçiye ya da mirasçılarına ödenmesini sağlayıcı açıklıktadır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 15.12.1987 tarih ve E. 987/10670, K. 987/11123 sayılı kararında “kullanılmayan izin paralarının ilgili olduğu ücretler üzerinden değil, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden hesaplanacağı” vurgulanmıştır.
Benzeri şekilde, Yargıtay tarafından da kabul edildiği gibi, izin ücretinin hesaplanmasında, işçinin işe giriş tarihinden itibaren geçen tam yıllar belirlenerek, kullandırılmış olan izinlerin gün olarak tespit edilmesi ve tüm çalışma döneminde kullandırılması gereken süre ile karşılaştırılmak suretiyle aradaki fark süre için son ücreti üzerinden izin ücretinin istenmesi gereklidir.
***
Zaman aşımı
İş Kanunu’nun 59. maddesi, iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceğini belirttikten sonra, söz konusu ücrete ilişkin zaman aşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlayacağını hükme bağlamıştır.
Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bir kararında da (Yargıtay HGK'nın, 05.07.2000 tarih ve E. 2000/9–1079, K. 2002/1103 sayılı kararı) "yıllık izin ücreti alacağının zaman aşımı süresi iş sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren başlar. Fesih tarihinden itibaren 5 yıllık zaman aşımı süresi içinde iş sözleşmesinin devamı süresince kullanılmayan yıllık izinlerin tümüne ait alacağın hüküm altına alınması gerekir." demekle, iş sözleşmesinin feshiyle ortaya çıkan yıllık izin ücretine ilişkin zaman aşımının iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlayacağını vurgulamıştır.
***
Müeyyide
İş Kanunu’nun 103. maddesine göre, izin ücretini 59. maddedeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen… işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için 2015 yılı için 270 TL para cezası uygulanacaktır.