Yıllık izinde ne değişti?

İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilmesi mümkün değildir. Bir başka ifade ile işçi bu yıllık izni kullanmak istemese dahi bu iznin kullandırılması gerekir.

Yıllık izin hakkı Anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. İşçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesi mümkün değildir. 

Ancak bu noktada, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi tarafından emsal gösterilecek farklı bir kararda da “Hak ettiği bu yıllık iznini mutlaka izin olarak kullanma zorunluluğu bulunmayıp işverenle anlaşması halinde ve kendisinin istemesi halinde izin hakkının karşılığı ücret almak suretiyle de o yılın yıllık izin hakkını kullanmış sayılır” denilmektedir. (10.02.2014 Tarih, 2013/20246 Esas ve 2014/3500 sayılı Karar)

4857 sayılı İş Kanunu’nun 54. maddesinde, yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları sürelerin birleştirilerek göz önüne alınacağı hükme bağlanmıştır. Bu durumda işçinin daha önce aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde geçen hizmetlerinin yıllık izne hak kazanma ve izin süreleri hesabı yönlerinden dikkate alınması gerekir.

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden,

b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,

c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,

az olamaz. Aynı zamanda yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.

6704 sayılı Kanun ile yıllık ücretli izin kullanma şeklinde kısıtlayıcı bir hüküm kaldırılmıştır. Eski düzenlemeye göre izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en fazla 3’e bölünerek kullanılabiliyordu. Ancak bundan dolayı uygulamada büyük sıkıntı yaşanması nedeniyle bir değişiklik ihtiyacı vardı. 6704 sayılı Kanun ile yapılan yeni düzenleme ile en fazla üçe bölünme şartı kaldırılmış, ancak bir bölümünün 10 günden az olmama koşulu devam ettirilmiştir. 

Bu noktada, aslında bölünemeyen ve az olamayan bu sürelerin, sektörel bazda farklılaşmasının sağlanmasıdır. Gerçekten de, sanayide çalışan kişilerin fiziksel ve ruhsal anlamda tam bir iyilik halinin korunması için bu süre anlaşılabilir olsa da hizmet sektöründe çalışan kimseler için bu süre oldukça fazladır. Gerçekten de bazı çalışanlar tarafından blok 10 günlük yıllık ücretli izin kullanımının talep edilmesi bir yana, planlaması dahi yapılmamaktadır.