Yıllık izin günü azaltılabilir mi?

Anayasa, çalışanların dinlenme hakkına sahip olduklarını, ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartlarının kanunla düzenleneceğini belirtmiştir. Bunun doğal sonucu olarak 4857 sayılı İş Kanunu'nun 53 ve takip eden maddelerinde de ücretli yıllık izin hakkı ve şartları düzenlenmiştir.
İzin sezonu başladı ve bir yılın yorgunluğunu atmak için herkes işyerinde izin sırasında. İşçinin kaç gün izin kullanacağının en önemli göstergesi işçinin kıdemi ve işçinin yaşı olup, bunlara bağlı olarak bir kişinin kaç gün izin kullanacağı belirlenir.
Bazı işyerlerinin izin gün sayısını kanunda belirtilenden daha az kullandırıldığı görülmektedir. Bu doğru değildir. Yıllık ücretli izin süreleri işçi lehine artırılabilir; ancak işçi aleyhine azaltılamaz. İş sözleşmelerinde aksine hükümleri olması halinde, geçersizdir. Sözleşmelerle, yasal yıllık izin sürelerinin daha az tespit edilmesi halinde, sözleşmenin bu yoldaki hükmü geçersiz olup, yasadaki asgari süreler uygulanacaktır.
İş Kanunu'na göre, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilecektir.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmayacaktır.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden,
b) 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
az olamayacaktır.
Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. Yıllık ücretli izin süresi belirlenirken işçinin hak kazandığı tarihteki kıdem dikkate alınarak hak kazanma tarihini takip eden yıl içinde kullanılabilecektir.
İşçi, yıllık ücretli izne bir yılı doldurduktan sonra hak kazanmakta olup, bir sonraki çalışma yılı içerisinde kullanılabilecektir. Yani, 1. yılın izni 2. yılda, 2. yılın izni 3. yılda, 3. yılın izni 4. yılda, 4. yılın izni 5. yılda, 5. yılın izni 6. yılda kullanılacaktır. Başka bir ifadeyle, 5 yıldan fazla bir hizmet süresine karşılık, ancak 6. yılın izninin kullanıldığı 7. yıldan itibaren 20 işgünlük yıllık ücretli izin kullanılabilecektir.
İş Kanunu'na göre, yıllık izin gün sayısı en az yukarıda sayılanlar kadar olmalıdır. Uygulamada, özellikle toplu iş sözleşmesi düzenin hakim olduğu işyerlerinde yıllık izin sürelerinin yasal sürelerden daha fazla olduğu görülmektedir. İş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmeleriyle gün sayıları artırılması iş kanununa aykırı değildir. Çünkü izin günü azaltılamaz, ancak artırılabilir.
Bazı işyerlerinde ayrıca işyeri uygulamalarıyla da çalışanlar lehine düzenleme yapılması mümkün olup, bu durumda da işçinin izin gün sayısı fazlalaştırılmış olmaktadır.
Ayrıca İş Kanunu'na göre, yıllık ücretli izin süresi işçinin yaşına ve kıdemine göre belirlenen 14 gün, 20 gün ve 26 gün olmakla birlikte, izin dönemindeki ulusal bayram ve genel tatiller ile hafta tatili günleri izin süresinden sayılmayacaktır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 56'ncı maddesine göre, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram ve genel tatiller ile hafta tatili günleri izin süresinden sayılmayacaktır.
İşyerlerinde cumartesi günü çalışılıp çalışılmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Çünkü kanuna göre hafta tatili yedi günlük bir zaman diliminde bir gün olup çalışılmayan cumartesi günü akdi tatildir. Bu nedenle cumartesi günleri yıllık izne dahil edilecek ve izinden düşülecektir.