Yıllık enflasyon yüzde 39 ,1 kira zammı yüzde 53,8

Naki BAKIR
Naki BAKIR MAKRO BAKIŞ naki.bakir@dunya.com

Türkiye İstatistik Kuru­mu (TÜİK) verilerinde tüketici fiyatları (TÜ­FE) bazında şubat ayı enflas­yonu yüzde 2,27 oldu ve önceki aya göre önemli oranda düşük öngörülen piyasa beklentileri­nin de altında geldi.

Geçen yıl ocak-şubat döne­minde yüzde 11,54 olan kümü­latif enflasyon, bu yıl aynı dö­nemde yüzde 7,42 düzeyinde kaldı. Şubat sonu itibarıyla yıl­lık enflasyon yüzde 39,05’le son 20 ayın en düşük düzeyine indi. Kira zam tavanına baz oluştu­ran 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise yüzde 53,83 oldu.

Merkez Bankası’nın Piyasa Katılımcıları Anketi’nde şu­bat için öngörülen enflasyon oranlarının ortalaması yüzde 2,97 olarak ölçülmüştü. TÜİK tarafından açıklanan şubat ay­lık oran bunun yaklaşık 0,70 puan altında geldi. Böylece ay­lık bazda son dört yılın en dü­şük şubat ayı enflasyonu ger­çekleşti. Geçen yılın aynı ayın­daki aylık oranın yüzde 4,53’le daha yüksek olmasının baz et­kisiyle yıllık enflasyon düşü­şünü sürdürerek 21 ay sonra yeniden yüzde 40’ın altını gör­dü. Yıllık enflasyon son bir yıl­da 28,02 puan düşüş kaydetti. On iki aylık ortalamalara gö­re yıllık enflasyon da şubatta son 14 ayın en düşük düzeyine indi. Mart ayı kira artış tava­nı olarak baz alınacak bu oran, yıllık enflasyonun 14,78 puan üzerinde oluştu.

En hızlı artış eğitimde

TÜFE kapsamındaki ana harcama grupları içinde aylık bazda en yüksek artış yüzde 9,92 ile eğitimde yaşandı. En­dekste yüzde 2,31’lik bir ağırlı­ğa sahip olan bu harcama gru­bundaki artış, aylık enflasyo­na 0,23 puanlık bir etki yaptı. TÜFE’deki ağırlığı yüzde 15,22 olan ko­nut ise önceki aya göre yüzde 4,58’le eğitimden sonra en yüksek fiyat artışı­nın yaşandığı harca­ma grubu oldu ve bu­nun genel endekse kat­kısı 0,71 puanla yüksek oldu. Endekste yüzde 24,97 ile en büyük ağırlığa sahip gı­da ve alkolsüz içecekler, yüzde 3,17 ile aylık bazda üçüncü en yüksek fiyat artışı yaşanan har­cama grubu olurken, genel enf­lasyona 0,96 puanla en büyük yaptı.

Aylık artışlar lokanta ve otel­lerde yüzde 3,12, ulaştırmada yüzde 3,05, çeşitli mal ve hiz­metlerde yüzde 2,93, haberleş­mede yüzde 2,38, ev eşyasında yüzde 1,70, eğlence ve kültür­de yüzde 0,25 oldu. Aylık genel enflasyona ulaştırma 0,46 pu­an, çeşitli mal ve hizmetler ile ev eşyası 0,13’er puan, lokanta ve oteller 0,26 puan, eğlence ve kültür 0,01 puan katkı yaptı. Bu­na karşılık şubatta yüzde 5,06 düşüş yaşanan giyim ve ayakka­bı genel enflasyonu 0,33 puan, yüzde 4,38 düşüş yaşanan sağ­lık 0,21 puan aşağı çekti. Alkollü içecekler ve tütünde ise fiyatlar neredeyse değişmedi.

Yıllık enflasyon ağırlıkla 3 alandan

Eğitim, yüzde 94,90 oranı ile yıllık bazda da en yüksek artışın yaşandığı harcama grubu oldu. Bu artışın yıllık genel enflasyo­na katkısı ise 1,76 puan olarak gerçekleşti. Yıllık enflasyona 9,79 puanla en büyük katkı ise son bir yılda yüzde 70,81’lik ar­tış yaşanan konuttan geldi. Yıl­lık fiyat artışının yüzde 35,11 olduğu gıda ve alkolsüz içecek­ler de 8,97 puanla enflasyona en fazla katkı yapan ikinci harca­ma grubu oldu.

Ulaştırma son bir yıldaki yüzde 23,38’lik artışı ile enflasyona yüzde 4,01 ora­nında etki yaptı. Bu üç alandaki fiyat artışlarının yıllık enflas­yona toplam katkısı 22,76 pu­an oldu. Bu arada yıllık yüzde 45,90 artış yaşanan lokanta ve oteller genel enflasyona 3,90 ve yüzde 33,60 artışın yaşandığı ev eşyası da 2,69 puanla katkı­da bulundu. Diğer tüm harcama gruplarının yıllık enflasyona toplam katkısı ise 7,9 puan oldu.

Kira artışı enflasyon oranın üzerine çıkamayacak

Konut ve işyeri kira sözleşmelerinde mart ayında geçerli artış üst sınırı da belli oldu. TÜFE’de şubat sonu itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre enflasyonun yüzde 53,83 olması nedeniyle, kira artışları bu oranın üzerine çıkamayacak.

Konutlarda kira zam tavanını yüzde 25 olarak belirleyen yasal düzenlemenin geçen yıl temmuzda sona ermesi ile enflasyonun baz alındığı eski sisteme geri dönülmüştü. Söz konusu yasanın süresinin uzatılmayarak eski sisteme dönülmesi nedeniyle kira artışı üst sınırı, önceki ay sonu itibarıyla on iki aylık TÜFE enflasyonu kadar olmak üzere temmuzda yüzde 65,07, ağustosta yüzde 65,93, eylülde yüzde 64,91, ekimde yüzde 63,47, kasımda yüzde 62,02, aralık ayında yüzde 60,45, ocakta yüzde 58,51 ve şubat ayında yüzde 56,35 olarak uygulanmıştı.

Son 9 ayda 36,4 puanlık düşüş

Yıllık enflasyonda kesintisiz düşüş süreci şubatla birlikte dokuz aya ulaştı. Mayıs 2024’te yüzde 75,45’e kadar çıkmış olan TÜFE bazında yıllık enflasyon, sıkı para programı kapsamındaki tedbirlerin yanı sıra önceki yılın aynı aylarının baz etkisiyle izleyen dönemde aylar itibarıyla sürekli gerileyerek eylülde yüzde 50’nin altına inmiş, devam eden düşüşlerle 2024’ü yüzde 44,38’den kapamış, bu yıl ocak sonunda da yüzde 44,12’ye inmişti. Bu trend, bu yılın ocak ayında da devam etti. Mayıs 2024-Şubat 2025 arasındaki dokuz aylık dönemde yıllık enflasyonda kaydedilen toplam düşüş 36,4 puana ulaştı.

Çekirdek enflasyon %40,21

Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de (çekirdek enflasyon) aylık artış % 1,80 oldu; ocak sonu itibarıyla % 42,65 olan yıllık artış şubat sonunda % 40,21’e, on iki aylık ortalamalara göre artış da yüzde 57,32’den % 54,56’ya geriledi.

Yıllık enflasyon; mevsimlik ürünler hariç TÜFE’de % 40,35, işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE % 39,47, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE’de % 40,02, alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE’de % 39,25, yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE’de % 36,91’e indi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: Enflasyon ile mücadele sürecek

Şubat ayı enflasyon rakamla­rıyla ilgili değerlendirmede bulunan Cumhurbaşkanı Yar­dımcısı Cevdet Yılmaz, “De­zenflasyon sürecinde kararlı­lıkla uyguladığımız politikalar neticesinde enflasyon düş­meye devam ediyor. Dengeli büyüme yaklaşımı ile yatırım, istihdam, üretim ve ihracat odaklı stratejileri hayata ge­çirerek, tek haneli seviyelere ulaşıncaya kadar enflasyon ile mücadele edeceğiz" dedi.

Yıllık ÜFE artışı yüzde 25,21’e kadar indi

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise şubat ayında yüzde 2,12, ocak-şubat döneminde yüzde 5,24, yıllık bazda yüzde 25,21 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 37,55 artış gösterdi. Son bir yılda 22,08 puan düşüş kaydeden yıllık ÜFE enflasyonu, son 49 ayın en düşük düzeyini gördü. Son bir yılda sanayinin dört sektöründen; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 33,24, imalatta yüzde 24,76, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 23,95 ve su temininde yüzde 57,58 artış gerçekleşti. Ana sanayi grupları bazında da yıllık enflasyon; ara mallarında yüzde 21,16, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 34,52, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 33,52, enerjide yüzde 19,18 ve sermaye mallarında yüzde 24,16 oldu.

Enflasyon maaş zamlarını eritti

Ocak-şubat döneminde gerçekleşen enflasyon ile bu yılın ilk yarısı için memur ve emeklilere verilen zamların önemli bölümü geri alınmış oldu.

SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin aylıkları yılın ilk altı ayı için önceki altı ayın enflasyonu olan yüzde 15,75 oranında artırılmış, memur ve emeklilerine ise ilk yarıyıl için yüzde 6’lık toplu sözleşme zammının üzerine önceki altı ayın enflasyon farkı olarak yüzde 5,23 ilavesiyle toplamda yüzde 11,54 zam verilmişti. Buna göre Aralık 2024 sonu düzeyi 100 kabul edildiğinde SSK ve BAĞ-KUR aylıkları 115,75’e, memur maaşı ve memur emekli aylığı 111,54’e yükseldi ve haziran sonuna kadar bu düzeylerde kalacak.

Ocak-şubat döneminde gerçekleşen yüzde 7,42’lik enflasyonla indirgendiğinde birinci grupta bu değer reel olarak 107,75’e, ikinci grupta 103,84’e geriledi. Buna göre iki aylık enflasyon SSK ve BAĞ- KUR aylıklarında altı aylık zammın 8 puanını, memur ve emeklilerinde 7,7 puanını geri almış oldu. Başka deyişle şubat sonu itibarıyla reel bazda SSK ve BAĞ-KUR emekli aylığı 2024 sonu düzeyinin artık yüzde 7,8, memur maaşı ve memur emeklisi aylığı ise sadece yüzde 3,8 üzerinde.

Bakan Şimşek: İstikrarlı düşüş devam edecek

Enflasyon verilerini değeren­diren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Beklentilerde­ki iyileşme ile enflasyondaki is­tikrarlı düşüşün devam etmesini bekliyoruz. Politikalarımızı ka­rarlıkla uygulayacağız" dedi.

Bakan Bolat: Yıllık enflasyon 20 ayın en düşük seviyesinde

Şubat ayı enflasyon rakam­larını değerlendiren Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "2025 yılı şubat ayında aylık enflasyon yüzde 2,27 olarak gerçekle­şirken, yıllık enflasyon yüzde 39,05 ile son 20 ayın en düşük seviyesine gerilemiştir. Böy­lelikle tepe noktası 2024 Ma­yıs ayına kıyasla enflasyon son 9 ayda 36,4 puan düş­müştür” ifadelerini kullandı. Bolat, "Uygulanan program meyvelerini veriyor" dedi.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar