Yıllık büyüme hızı yüzde 6.5'e geriledi
İlk çeyrekte tahminlerin epeyce üstüne çıkarak yüzde 3.2 gelen GSYH artışı, bizi yılın tümüne ilişkin yüzde 4'lük hedefe rahatlıkla götürebilecek bir düzey midir, yoksa büyüme eğiliminin belirgin bir şekilde aşağı dönmesinden kaygı mı duymamız gerekir? Zihinlerde, açıkça ifade edilmeyen bir "ya küçülürsek" kaygısı mı var? Öyle ya, Türkiye ekonomisinin on çeyrektir sürekli büyüdüğü dile getirilirken, bir anlamda "aman bu çeyreği de küçülmeden atlattık" sevinci mi ifade edilmiş oluyor? "On çeyrektir büyüyoruz" diyenlere, "büyümeyecek miydik yani" diye sormak gerekmez mi?
Doğrusu büyüme konusunda kafalar biraz karışık... İlk çeyrek için yalnızca "şu oranda büyüme tahmin ediliyordu, gerçekleşme tahminleri aştı" noktasına odaklanınca sorun yok. Ama geçen de yazdığımız gibi çeyrekler bazında dile getirilenler resmi hedefler değil zaten. Yalnızca tahmin. Tutmasa da pek sorun yok. Önemli olan yılın tümünde nereye gidileceği, gidilmekte olduğu...
Yıllık oran yüzde 6.5
Büyüme hızına ilişkin yeni bir hesaplama yaparak yıllık bazdaki gidişi daha güncel olarak görmek istedik. Yıllık büyüme hızının, yalnızca takvim yılı baz alınarak hesaplanması şart değil. Açıklanan son veriden hareketle geriye doğru bir yılda oluşan GSYH büyüklüğünü, aynı şekilde hesaplanan bir önceki bir yıllık dönemin GSYH büyüklüğüyle kıyaslayarak yıllık oran hesaplamak mümkün. Biz de onu yaptık.
Hesaplamayı daha açık ifade edersek; geçen yılın son üç çeyreğindeki ve bu yılın ilk çeyreğindeki GSYH büyüklüğünü aldık. Böylece, mart sonu itibariyle bir yıllık GSYH'yi bulduk. Bu büyüklüğü, 2011'in ilk çeyreği itibariyle hesapladığımız yıllık GSYH ile kıyasladık.
Bu şekilde hesapladığımız yıllık GSYH artışı ilk çeyrek itibariyle yüzde 6.5 düzeyinde. Yani Türkiye ekonomisi, bu yılın mart sonu itibariyle bir önceki yıllık döneme göre yüzde 6.5 büyüdü. Son yıllık büyüme verisinin 2011 takvim yılına ait olduğunu ve o oranın da yüzde 8.5 düzeyinde bulunduğunu dikkate alırsak, bir çeyrek içinde yıllık büyüme hızı 2 puan düşmüş durumda.
Yıllık bazdaki büyümenin geçen yılın ilk çeyreği sonunda yüzde 9.1 düzeyinde bulunduğunu da hatırlatalım.
Yüzde 4 için yüzde 4.2 gerekiyor
Yılın tümü için hedeflenen yüzde 4'ün nasıl tutturulabileceğine gelince... İlk çeyrekteki yüzde 3.2'lik büyümeden sonra yılın tümü için öngörülen yüzde 4'lük hedefe ulaşmak, yılın kalan döneminde geçen yıla göre yüzde 4.2'lik bir büyüme sağlamakla mümkün olabilecek.
Kalan dönemde yüzde 4.2 büyüme, gerçekleştirilmeyecek bir oran değil. Geçen yılın aynı döneminde, bir önceki yıla göre yüzde 7.5 büyüme sağlandığını hatırlatalım. Yani bir anlamda geçen yılın son üç çeyreği toplamında oluşan büyümenin yarısından biraz fazla bir büyüme, yıllık hedefe ulaşmak için yeterli olacak.
Ancak, büyüme konusundaki kafa karışıklığının bir başka boyutu daha var. Hükümet "büyüyelim" çabasında; Merkez Bankası, "aman ılımlı gidelim" isteğinde. Dolayısıyla yılın son üç çeyreğinde ortaya çıkacak büyümenin yönünü ekonomik koşullar kadar, biraz da bu farklı yönlerdeki çabalar belirleyecek.
