Yıllık açık 91,9 milyar dolara indi

İhracat martta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,1 daralarak 22,6 milyar dolar oldu, ancak ithalat da yüzde 6,3 düşüşle 29,9 milyar dolara geriledi ve aylık dış ticaret açığı yüzde 12,4 küçülerek 7,3 milyar dolara indi.

İhracatta aylık bazda yaşanan düşüşe rağmen ithalatın daha fazla daraldığı mart ayında dış ticaret tablosunda iyileşme devam etti. Uygulanmakta olan ekonomik programın enflasyondan sonra ikinci temel mücadele alanı olan cari işlemler açığı için öncü gösterge niteliğindeki dış ticaret açığı, yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41,5 oranında küçüldü. Yıllık bazda dış ticaret açığı da mart sonu itibarıyla 92 milyar doların altına inerek, son 19 ayın en düşük düzeyini gördü.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı dış ticaret verilerine göre seçim ayı olan martta ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,1 daralarak 22 milyar 571 milyon dolara geriledi.

Ancak ithalat da yüzde 6,3 daralma ile 29 milyar 912 milyon dolar oldu ve aylık dış ticaret açığı 7 milyar 341 milyon dolarla geçen yılın aynı ayındaki düzeyin yüzde 12,4 altında oluştu. Mart ayında dış ticaret hacmi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,4’lük bir daralma ile 52,5 milyar dolar oldu.

Geçen yıl martta yüzde 73,8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı bu yıl aynı ayda yüzde 75,5’e çıktı.

İlk çeyrekte açıkta rekor küçülme

 İlk çeyrek gerçekleşmeleri dış ticaret açığında iyileşmeye işaret etti. Ocak-mart döneminde ihracat 63 milyar 603 milyon dolara ulaşarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,6 daha fazla olurken, aynı dönemde ithalat yüzde 12,8 daralarak 83 milyar 945 milyon dolara geriledi.

Böylece ilk çeyrekte verilen dış ticaret açığı 20 milyar 343 milyon dolarla geçen yılın eş dönemindekinin yüzde 41,5 altında kaldı. İlk çeyrekler itibarıyla dış ticaret hacmi yüzde 6,4 daralarak 147,5 milyar dolar olurken, ihracatın ithalatı karşılama oranı 12 puan yükselerek yüzde 63,8’den yüzde 75,8’e çıktı.

Yıllık açık 19 ayın en düşüğü

Mart 2024 itibarıyla son bir yılda gerçekleşen toplam ihracat 257,6 milyar dolar olurken, yıllık ithalat 349,5 milyar dolarla son 18 aylık dönemin, yıllık dış ticaret açığı da 91,9 milyar dolarla Ağustos 2022’den bu yana olan dönemin en düşük düzeyine indi.

2022’nin ağustos ayı sonunda 89,9 milyar dolar olan yıllık dış ticaret açığı, Eylül 2022’de 96,9 milyar dolara çıkmış, izleyen dönemde sürekli yükselerek Mayıs 2023 sonu itibarıyla 122,2 milyar dolarla tarihi zirveyi görmüştü. Yeni ekonomi yönetiminin iş başına geldiği Haziran 2023’ten bu yana gerileme eğilimine giren yıllık dış ticaret açığı 2023 sonunda 106,3 milyar dolara ve bu yılın ocak ayı sonunda da 98,3 milyar dolarla 15 ay sonra ilk kez 100 milyar doların altına inmişti. Açık, yıllık bazda gerilemeye devam ederek bu yıl şubat sonunda 92,9 milyar ve mart sonunda 91,9 milyar dolara kadar düştü.

İhracatın ithalatı karşılama oranı yükseldi

 Dış ticaret açığındaki küçülmenin göstergesi olarak ihracatın ithalatı karşılama oranında geçen yılın ikinci yarısında itibaren yaşanan yükseliş martta da devam etti. Yıllıklandırılmış verilere göre Ağustos 2022 sonunda yüzde 73,6 olan söz konusu oran, izleyen dönemde sürekli düşerek genel seçimlerin yapıldığı Mayıs 2023 itibarıyla yüzde 67,5’e kadar düşmüştü.

Yıllık ihracatın yıllık ithalatı karşılama oranı yeni ekonomi yönetiminin iş başında olduğu dönemde kesintisiz yükseliş kaydetti. 2023 sonunda yüzde 70’i aşan, bu yıl ocakta yüzde 72,3, şubatta yüzde 73,6 olan son bir yıldaki ihracatın aynı dönemdeki ithalatı karşılama oranı, mart sonu itibarıyla yüzde 73,7’e kadar çıktı. Yıllık ihracat/yıllık ithalat oranında on ayda 6,2 puan artış kaydedildi.

Enerji ve altın hariç aylık açık 2 milyar dolar

Türkiye’nin, enerji ürünleri ve parasal olmayan altında ihracatı mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,1 artışla 1 milyar 782 milyon dolar, ithalatı ise yüzde 4,9 düşüşle 7 milyar 107 milyon dolar oldu. Böylece aylık dış ticaret açığının 5 milyar 325 milyon doları bu iki kalemden geldi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın dış ticaretinde oluşan açık geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 küçülürken, mart ayındaki 7 milyar 341 milyon dolarlık toplam dış ticaret açığının yaklaşık dörtte üçünü oluşturdu.

İhracatta Almanya, ithalatta Çin ve Rusya

Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç tutulduğunda aylık ihracat, yüzde 5 azalarak 20 milyar 789 milyon dolara, ithalat ise yüzde 6,7 azalarak 22 milyar 805 milyon dolara geriledi. Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret açığı mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20,5 küçülerek 2 milyar 16 milyon dolar olarak gerçekleşti. Enerji ve altın hariç tutulduğunda ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 91,2 olduğu belirlendi. Almanya ihracatta ilk sırayı almaya devam etti.

Almanya'ya yapılan ihracat mart ayında 1 milyar 749 milyon dolar olurken, bu ülkeyi 1 milyar 288 milyon dolarla İtalya, 1 milyar 265 milyon dolarla ABD, 1 milyar 189 milyon dolarla Irak, 1 milyar 172 milyon dolarla Birleşik Krallık izledi. Martta ilk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29,5'ini oluşturdu.

Ocak-mart döneminde de Almanya ihracatta 5 milyar 232 milyon dolarla ilk sırayı alırken, bu ülkeyi 3 milyar 804 milyon dolarla ABD, 3 milyar 449 milyon dolarla İtalya, 3 milyar 357 milyon dolarla Irak ve 3 milyar 256 milyon dolarla Birleşik Krallık takip etti. İlk çeyrekte toplam ihracatın yüzde 30’u bu beş ülkeye gerçekleştirildi. İthalatta ise mart ayında Çin 3 milyar 900 milyon dolarla ilk sırada yer aldı.

Bu ülkeyi 3 milyar 632 milyon dolarla Rusya Federasyonu, 2 milyar 146 milyon dolarla Almanya, 1 milyar 902 milyon dolarla İtalya, 1 milyar 407 milyon dolarla ABD izledi. Toplam ithalatın yüzde 43,4’ü bu beş ülkeden yapıldı. İlk çeyrekte ise ithalatta Rusya 11 milyar 984 milyon dolarla birinci oldu. Bu ülkeyi 10 milyar 227 milyon dolarla Çin, 6 milyar 282 milyon dolarla Almanya, 4 milyar 632 milyon dolarla İtalya, 4 milyar 146 milyon dolarla ABD izledi. İlk çeyrekte bu beş ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 44,4'ünü oluşturdu.

Yüksek teknolojinin payı düşük

 Mart ayında imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94,6 olurken, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı ise yüzde 3,3 düzeyinde gerçekleşti. Ocak-mart döneminde imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 93,9, bunun içinde yüksek teknoloji ürünlerinin payı ise yüzde 3,1'te kaldı. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı martta yüzde 81,5, ocakmart döneminde yüzde 79 olurken, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı martta yüzde 11,3, ilk çeyrek itibarıyla da yüzde 11,8 düzeyinde gerçekleşti.