Yıl sonu için katma değer vergisi hatırlatmaları
Şekil şartlarına uyum
Katma değer vergisi uygulamasında bazen şekil özün önüne geçebiliyor. Usul hükümlerine uyulmamış olması, cezalar yanında bazı haklardan yararlanmayı önleyebiliyor. Bu nedenle her şeyden önce yasalarda belirtilen şekil şartlarına uyulması önemli. Bu çerçevede yılbaşı öncesi ve sonrasında özellikle şu konulara dikkat edilmeli.
- 2019 defterlerinin tasdiklerinin zamanında yaptırılması.
- 2018 defterlerinin zamanında yazdırılması.
- Alınan ve kesilen faturaların kurallara uygun olması, alış ve satış faturalarında KDV oranının gösterilmesi, tutarının ayrıca yazılmış olması ve belgelerde yer alan KDV tutarlarının kayıtlara doğru alınması.
- Faturaların süresinde kesilmesi ve süresinde kayıtlara alınması.
Kanunen kabul edilmeyen giderlerin KDV’si
Gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde kabul edilmeyen giderlere ilişkin KDV, istisna uygulamalar hariç, hesaplanan KDV’den indirilemiyor. Dönem sonu işlemlerini yaparken, yıl içinde yapılan giderlerin kabul edilebilir olup olmadığına son bir kere bakılmasında, kanunen kabul edilmeyen giderlere ait yüklenilen KDV’nin indirilip indirilmediğinin kontrol edilmesinde yarar var.
Ayni bağış ve yardımlarda KDV düzeltmesi
Bedelsiz bazı teslimler katma değer vergisinden istisna. İstisnaların çoğu da kısmi istisna niteliğinde.
Vergiden istisna edilen teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirimi, istisna bazı uygulamalar dışında mümkün değil. Bu çerçevede indirilemeyen KDV tutarının gider olarak dikkate alınması gerekiyor.
Gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında yer alan bağışlarla ilgili indirim, bazı bağışlarda sınırsız, bazı bağışlarda belirli sınırlar içinde yapılıyor. Bu nedenle hem indirilecek KDV tutarının, hem de gider yazılacak KDV tutarının belirlenmesinde bu konuya dikkat edilmeli.
İmha edilen malların KDV’sinin düzeltilmesi
Deprem, sel ve Maliye Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV indirim konusu yapılamıyor.
Bu nedenle, dönem sonlarında imha edilen mal olup olmadığına, varsa düzeltme yapılıp yapılmadığına son bir kere bakmakta yarar var.
Zayi olan sabit kıymetlerin KDV’sinin düzeltilmesi
Yukarıda belirttiğim gibi, istisnaları dışında, zayi olan malların KDV’sinin indirimi mümkün değil. Bu gibi durumlarda, indirim konusu yapılan KDV düzeltiliyor.
Zayi olan malın amortismana tabi bir varlık olması durumunda düzeltmenin yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa ne ölçüde yapılacağı açık değildi. Mart 2018’de yapılan bir düzenlemeyle bu konu açıklığa kavuşturuldu. Düzenlemeye göre, zayi olan sabit kıymet faydalı ömrünü tamamlamışsa, düzeltme gereği yok. Varlık faydalı ömrünü tamamlamamışsa, yüklenilen KDV’nin kullanılan süreye isabet eden kısmı indirim konusu yapılabiliyor. Yeni düzenleme Kanun’un yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Dolayısıyla 2018 yılında zayi olan bir sabit kıymetiniz varsa, düzeltme işlemini yeni hüküm çerçevesinde yapabilirsiniz.
Firelerle ilgili KDV düzeltmesi
İmalat sırasında veya sonrasında meydana gelen fireler zayi olan mal kapsamında değerlendirilmiyor. Bu durumda, daha önce indirim konusu yapılan KDV’nin de düzeltilmesine de gerek yok.
Ancak, yasal düzenleme veya ilgili mesleki kuruluşlar tarafından belirlenen fire miktarını aşan kayıplara ilişkin giderlerin, gelir veya kurumlar vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indiriminin kabul edilmemesi halinde, bu giderler dolayısıyla yüklenilen KDV’nin de indirim konusu yapılması mümkün değil. Konunun ayrıntısına bakmakta ve bir değerlendirme yapmakta var.
Çalınan veya kaybolan malların KDV düzeltmesi
Çalınan/kaybolan malların zayi olan mal olarak değerlendirilmesi ve bu mallar nedeniyle yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılmaması, indirilmiş ise ilgili dönemde hesaplanan KDV’ye ilave edilerek düzeltilmesi gerekiyor.
Konuyu bir cümle ile özetlemeye çalıştım ama farklı durumlar ve görüşler olabilir. Örneğin işletmeden çekilen mallar için yapılması gereken işlem farklı. İşletmeden çekilen malların emsal bedeli üzerinden KDV hesaplamak gerekir. Çalındığı düşünülen mallar işletme sahipleri veya çalışanları tarafından işletmeden çekilmiş olabilir. Konuyu incelemek ve uygun işlemi yapmak gerekir.
Henüz ulaşmamış faturalar
KDV indirim hakkı vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı ile sınırlı iken, Mart 2018’de yapılan bir düzenlemeyle bu sınır, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılını izleyen yılın sonu olarak yeniden belirlendi. Yapılan değişikliğin yürürlük tarihi 1 Ocak 2019. Açık bir düzenleme yapılmadığı için, 2018 faturalarında yer alan KDV’nin 2019 yılında indirim konusu yapılıp yapılamayacağı tartışmalı. Benim önerim, siz bu tartışmalara girmeyin, 2018 yılı faturalarını zamanında alın ve bu yılın yasal defterlerine kaydedin.
KDV’den kaynaklanan alacaklar için karşılık ayrılması
Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması tercihe bağlı. Tercihini karşılık ayırmaktan yana kullananlar, katma değer vergisinden kaynaklanan alacakları için de, diğer koşullar yerine getirilmişse 2018 sonu itibariyle şüpheli alacak karşılığı ayırabilirler.
Gider yansıtmasında KDV
Gelir İdaresinin görüşüne ve uygulamasına göre, yapılan giderin aynen yansıtılması durumunda, yüklenilen KDV varsa yansıtmanın da KDV’li yapılması, yoksa KDV’siz yapılması gerekiyor. Örneğin aldıkları kredileri olduğu gibi bir başka grup şirketine aktaran işletmelerin, yüklendikleri KDV’yi veya BSMV’yi aynen aktarmaları gerekiyor. Ben de böyle düşünüyorum. Ancak, Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 25.01.2017 tarihinde verdiği bir kararda, aynen aktarılan kredi nedeniyle hesaplanan faiz üzerinden KDV hesaplanması gerektiğin karar vermiş. 2018 yılında böyle bir işleminiz olmuşsa, konuyu yeniden değerlendirmenizi ve danışmanınızla konuşmanızı öneririm.