Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası şimdi daha cazip
Ticareti hızlandırmak amacıyla 2014’te yürürlüğe giren, ithalatçı ve ihracatçıya yerinde gümrükleme imkanı sunan “Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası” (YYS) ağır şartlar nedeniyle beklenen ilgiyi görememişti. 2 bine yakın firmanın sertifika alması beklenirken, sayı 50’yi geçememişti. İhracatçılar, lojistikçiler değişiklik yapılmasını, koşulların yumuşatılması istiyordu. Nihayet sektörün talepleri dikkate alındı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, “Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” i 13 Ekim’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yapılan değişikliklerle çok daha fazla sayıda firmanın bu statüyü alması bekleniyor.
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) web sitesinden yaptığı duyuruda, “Gerek mevzuat kısıtlamaları gerek ise teknik engeller sebebiyle yeterli seviyede etki yaratamayan ve kullanım sayısı kısıtlı kalan Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü’nde önemli değişiklikler yapılmıştır. Yönetmelik değişikliği kapsamında yapılan en önemli değişiklik; Rejim Kodu sınırlamasının kaldırılması olmuştur. Yapılan bu değişiklik ile birlikte Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü kapsamında yapılacak taşımalarda yüke ait sınırlamalar ortadan kalkmış ve statünün kullanımının önü açılmıştır” denildi. UND önümüzdeki günlerde detaylı bilgilendirme yapacağını da duyurdu.
Peki yeni yönetmelikte hangi maddeler ne şekilde değişti? YYS, nasıl daha cazip hale getirildi? Bunu uzun süredir sektöre bu konuda danışmanlık hizmeti de sunan Türkiye’nin en büyük gümrük müşavirliği şirketlerinden Ünsped’in ortaklarından Yusuf Öztürk’e sordum. Yusuf Öztürk’ün anlatımı ile yönetmelikteki değişiklikler özetle şöyle:
AB tercümesinden kaynaklı sorunlar giderildi
Yetkilendirilmiş Yükümlülük Sisteminde AB mevzuatının tercümesinden kaynaklı sorunlar telefi edilmiş. Başvuru belgelerden ISO 27001’in kapsamı, uzun süre tartışma konusuydu. Üretim departmanının bilgi güvenliği kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği açık eğildi. Firmaların birden çok şube veya farklı coğrafi noktalarda departmanları olması durumunda, aynı belgenin tüm bu bağlantıları kapsayıp kapsamayacağı belirlenmemişti. Güvenlik kameralarının hangilerinin, ne kadar süre hafıza kaydı yapması gerektiği belirsizdi. Bu belirsizlikler şehir efsanelerine kaynaklık ediyordu. Firmaların YYS’ye soğuk bakmasına yol açıyordu. Süre sorunları yüzünden işlemler sonuçlanmadan bekliyordu. Firmalar planlama yapamıyordu.
Yeni yönetmelikte başvurudaki Ek-2 Soru Formunun cevaplandırılması ve değerlendirilmesi daha kolay hale getirildi. Toplam 96 sorudan meydana gelecek şekilde yeniden düzenlendi. Firmaların dış ticaret departmanında çalışacak yetkin personel tanımına Gümrük Müşavirleri, Gümrük Müşavir Yardımcıları ve Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri de dahil edil. Bu gibi yetkin personel çalıştırılamıyorsa Gümrük Müşavirliği ve YGM tüzel kişileri ile 3 yıldır faal olan dış ticaret konularında danışmanlık hizmeti veren şirketlerden hizmet alınması konusu ayrıntılı olarak düzenlendi. Firmaların ticari kayıtlarının güvenilir ve izlenebilir olmasına olanak veren ISO 9001 ve 27001 sertifikalarının güncel sürümleri yerine 3 yıl geçerli olanlarının yeterli olması ile kapsamlarına ilişkin olarak da, düzenlemede ismen sayılan departmanlar ile sınırlandırıldığı ve tartışmalara konu alanlar netleştirildi.
Yeni düzenleme TCK’nın mahkeme kararı ile kesinleşmedikçe, herkes masumdur genel kuralına uyumlu hale getirildi. Yıllık denetimde, gümrük işlemlerinde bir gümrük müşavirliği, yetkilendirilmiş gümrük müşavirliği gibi bir tüzel kişilikten yardım alınıyorsa, bunun 3 yıldır faal olan ve dış ticaret konularında danışmanlık yapan firmalarca yapılacağı da hüküm altına alındı. 3 yıllık denetimlerin ise firma tarafından Ek-2 Soru Formunun yeniden verilerek gerçekleştirileceği belirtildi.
Havayolu şirketlerine de yetki verildi
İhracat işlemlerinde risk analizi süresi 2 saatten 30 dakikaya düşürüldü. Kamera kayıtlarında genel alanların kayıtları 1 aylık, gümrükleme işlemi kayıtlarının ise 3 yıllık olarak düzenlendi. Eski düzenlemede olmayan havayolu şirketlerine de sadece havayolu kargolarına ilişkin yetki verildi. Başvuru ve revize sürelerinde genel bir uzatma oldu. 30 iş günlük süreler 45 gün; 15 işgünü olanlar 20 işgününe revize edildi. İthalat, ihracat ve transit işlemlerinin yerinde gümrükleme ve izinli gönderici-alıcı işlemlerinde daha kolay ve sade olarak yapılabilmesine olanak tanıdı. Yerinde gümrükleme yerlerinde tartı aleti zorunluluğu getirildi. İzinli gönderici-alıcı yetkisi tüm ithalat ve ihracat işlemlerini kapsar hale getirildi. YYS’nin yeni transit rejimi uygulamalarına uyumlu hale getirilmesi de önemli bir yenilik.