Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri zor durumdaki firmaları tespit ediyo
Gümrük Kanunu ve Yönetmeliği'ne dayalı olarak yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince (YGM) yapılacak tespit işlemler tebliğlerle belirleniyor. Bu işlemlerin içeriğine bakıldığında dış ticaretle iştigal eden şirketlerin YGM'lerle çalışması bir zorunluluk olarak ortaya çıkıyor.
Son olarak Resmi Gazete'de yayımlanan 3 nolu tebliğle YGM'lere yeni görevler verilmiş bulunuyor. Buna geçmeden önce halihazırda YGM'lere yaptırılması zorunlu olan tespit işlemlerini şöyle sıralayabiliriz;
Tespit işlemi yapılacak gümrük işlemleri
1) Gümrük mevzuatının doğru olarak uygulanmasını sağlamak üzere aşağıda kodları belirtilen gümrük işlemleriyle ilgili tespitlerin yapılması gerekir.
a) Genel ve özel antrepolara ilişkin tespit işlemleri;
- AN1, antreponun açılmasına ilişkin başvuru dosyalarının ön incelemesini,
- AN2, antrepoda genişletme, daraltma işlemlerine ilişkin başvuru dosyalarının ön incelemesini,
- AN3, antrepodaki tadilatlara ilişkin başvuru dosyalarının ön incelemesini,
- AN4, antrepodaki adres değişikliğine ilişkin başvuru dosyalarının ön incelemesini,
- AN5, Gümrük Yönetmeliği'nin 523'üncü maddesi çerçevesinde antreponun devir işlemlerinin mevzuata uygunluğunun incelenmesini,
- AN6, özel antrepoya eşya giriş çıkış işlemlerinin tespiti ile gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra varsa ilgili kurumlarca yapılacak kontrol sonuçlarına göre gümrük gözetiminin sonlandırılmasının tespitini,
- AN7, antrepoda stok kayıtlarının altışar aylık dönemler itibariyle tespitini,
- AN8, genel antrepoya eşya giriş çıkış işlemlerinin tespiti ile gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra varsa ilgili kurumlarca yapılacak kontrol sonuçlarına göre gümrük gözetiminin sonlandırılmasının tespitini
- AN9, antrepo rejimine tabi eşyanın elleçleme işlemlerinin tespitini,
kapsar.
b) Geçici ithalat rejimine ilişkin tespit işlemleri,
- GC1, kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine konu eşya ile tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine konu mesleki teçhizat, ambalaj maddeleri, özel nitelikli eşya ve numunelere ilişkin süre uzatımı talebinde, eşyanın rejimin öngördüğü şekilde kullanılıp kullanılmadığının tespitini,
- GC2, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine konu özel nitelikli eşyanın (kalıp, çizim, taslak ve benzeri diğer eşya, ölçme, kontrol, test araçları ve benzeri diğer eşya ile özel alet ve araçlar) kullanımı sonucunda elde edilen ürünlerin tamamının ya da öngörülen oranda Türkiye gümrük bölgesinden ihraç edildiğinin tespi-tini,
kapsar.
c) GK1, gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında ibra işleminin tespitini kapsar.
ç) NK1, eşyanın öngörülen süre dâhilinde nihai kullanıma tahsis edilip edilmediği ve öngörülen amaçlar için kullanılıp kullanılmadığının tespitini kapsar.
d) DR1, dâhilde işleme rejimi kapsamındaki eşyaya verilen izinlerle ilgili süre uza-tımlarına esas teşkil edecek işlemlerin tespitini kapsar.
e) Menşe mevzuatına ilişkin tespit işlemleri,
- SK1, İbraz edildiği ithalatçı ülkeden sonradan kontrol talebiyle alınan A.TR dolaşım belgeleri, EUR1/EUR.MED dolaşım belgeleri ile EUR1/ EUR.MED dolaşım sertifikaları ve/veya fatura beyanları/EUR.MED fatura beyanlarının ilgili mevzuatları çerçevesinde sonradan kontrol işlemlerinin yapılmasını,
- INF4, ithalatçı ülke gümrük idarelerinden kontrol talebiyle alınan kısa dönem ve/veya uzun dönem tedarikçi beyanlarının ilgili mevzuatları çerçevesinde kontrollerinin yapılarak, INF4 Bilgi Formu düzenlenmesine yönelik işlemlerin yapılmasını,
- AT1, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve dış ticaret mevzuatına uygun olarak ithal edildikten ve kullanıldıktan sonra ihraç edilmek istenilen eşya için A.TR dolaşım belgesi düzenlenmesinin söz konusu olduğu; ancak bu eşyanın ithaline ilişkin tevsik edici belgelerin, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 13'üncü maddesinde yer alan 5 yıllık belge saklama süresinin geçmesi nedeniyle artık mevcut olmadığı hallerde, ihracatı ve yatırımları teşvik mevzuatı hükümleri ve ithalat rejiminin mahrecine iade hükümleri saklı kalmak ve eşyanın serbest dolaşımda olduğunu belirleyen ticari belge ve kayıtları ile eşyanın muhasebe kayıtlarının bulunduğu envanter defteri kayıtları esas alınarak serbest dolaşım statüsünün belirlenmesini,
- EU2, tercihli ticaret anlaşmaları çerçevesinde onaylanmış ihracatçı yetkisi başvu-rusuna konu eşyanın menşe kurallarına uygunluğunun tespitini,
kapsar.
f) Onaylanmış Kişi Statüsü'ne ilişkin tespit işlemleri; OK1, onaylanmış kişi statü belgesi müracaatına ilişkin başvuru dosyalarının ön incelemesini kapsar.
1 Eylül'den itibaren 3 nolu tebliğ ile şu tespit işlemleri de YGM'lere verilmiş bulunuyor.
g) Çok zor duruma ilişkin tespit işlemleri,
- ZD1, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48'inci maddesi ve 22/4/2011 tarihli ve 27913 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tahsilat İşlemleri Gümrük Genel Tebliği (Seri No:1)'nin 17 nci maddesi gereğince, tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan yükümlülerin çok zor durumda olup olmadıklarının tespitini kapsar.
ğ) Beyannamenin belirli alanlarında yapılacak düzeltmeye ilişkin tespit işlemleri,
- BD1, Gümrük Kanunu'nun 73'üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca beyannamede yapılacak düzeltme işlemlerinin, rehberde yer alan usul ve esaslar dikkate alınarak ön incelemesini kapsar.
Dış ticaret şirketlerinin karşılaşmakta oldukları zorluklar ve mali darboğazlar dikkate alınarak vergi borçları bakımından tecil ve taksitlendirme yapılabilmesi için bu şirketlerin gerçekten zor durumda olduklarının tespiti işlemi YGM'lerce yapılıyor. Kuşkusuz burada şirketlerin muhasebe sistemleri önem taşıyor.
Keza; firmalara tanınan bir kolaylık da, ihracatçı birliklerince çıkış beyannameleri üzerinde yan sanayicilerin ve aracı ihracatçıların isimlerinin yazılı olmaması durumunda ödeme yapmamalarının önüne geçilebilmesi bakamından YGM'ler devreye sokulmuş bulunuyor. Bu suretle hem gümrük idareleri yetki kullanırken bir veriye sahip kılınıyor hem de firmalar güçlendiriliyor. Bu tespit işleminde de beyanname kapsamı malın üretimindeki tekniklerin ve muhasebe tekniklerinin YGM'lerce bilinmesi gerekiyor.
Önümüzdeki süreçlerde, dış ticaret şirketlerinin ve gümrükle muhatap olan şirketlerin faaliyetlerine hız kazandırmak bakımından YGM'lere yeni yeni misyonlar yüklemek kaçı-nılmaz gözüküyor. Ancak; YGM'lerin mevzuatı sıkı bir şekilde takip etmeleri ve denetim fonksiyonlarına bürünmeleri de gerekli görülüyor.