Yeşil Vadi bizimdir

Pek bilinmez ama Osmanlı İmparatorluğu bir dönem Baltıklara da hükmetmiştir. Ka­ray (Karaim) Türkleri Letonya Riga’da, Lit­vanya’da hala varlar. İsveç, Rusya, İngiltere ve Fransa’nın çekişmeleri arasında Osmanlı daha sıcak denizlere Akdeniz’e dönmüştür ve Akde­niz Türk Gölü haline gelmiştir.

Bu aralar Kanada, Grönland, Panama Kana­lı çok meşhur. Trump koltuğa oturmadan tica­ret savaşlarının vitesini yukarı attı. Panama Terzisi filmini bilenler için aslında gelişmeler bir film sahnesinden daha fazlası. Çin’in Yeni İpek Yolu Projesi ve alternatif güzergâhlar as­lında konu.

Yeni projenin üç ana güzergâhı üzerinde Ukrayna, Nahcivan, Süveyş (Gazze) bulunu­yor. Akabe üzerinden yeni kanal projesi ile Sü­veyş’e alternatif yaratmak isteyen İsrail’in kar­şısında Yemen kanalın bir ucunda, Mısır diğer tarafında.

Yeni projenin daha en yakınında Afganis­tan, Pakistan, Hindistan ve Çin arasında böl­gesel sorunlar canlanırken, Çin’in Avrupa’da birçok limana sahip olması, Afrika’daki varlığı, ABD’nin Çin’e olan rekor dış ticaret açığı Pana­ma’ya kadar uzanınca konu Yeşil Vadi’ye (Gre­enland) kadar büyüyor.

Seferoğulları – Tellioğulları

Cebelitarık malum İngiltere ve AB arasında ayrılık sorunu. Ticaret yolları yüzyıllar boyun­ca sorundu, yeni olan sadece iklim değişikliği. Artık Arktik Denizinden de ticaret yapılabilir durumda. ABD için sorun koca denizde tek sı­nır ülke Rusya.

Trump bu yüzden Grönland’ı istiyor ve Ka­nada’ya eyalet olmayı teklif edip Panama Ter­zisini devreye alıyor. Malum Bering Boğazı kontrolünde ancak yerküre olarak düşündü­ğünüzde Grönland’a gelene kadar olan kısımda Kanada var.

Grönland’ın karşısı İskandinavya, hemen altı Baltıklar. Avrupa’nın en önemli limanları Riga ve Rotterdam. Bitmedi. Baltıklardan Vol­ga’ya giren gemiler Hazar’a kadar inebiliyor. Birleştiği Don nehri üzerinden Azak Denizine inilir. Karadeniz’e inen veya Avrupa’yı gezen tek nehir bunlar değil.

Çin’den yola çıkan bir navlun Arktik’ten do­laşarak, hatta Baltıklara gelmeden de Avru­pa’nın içlerine gidebilir demek. Bu da yeni pro­jenin 4. Yolu aslında. Pasifik yolu uzun sürse de Çinliler işletiyor artık dediği Panama Kanalı da 5. Yol.

Daha aşağıda en uzun yolda neoliberal Milei ile Arjantin ve Falkland Adaları ve Güney Afri­ka (İngiltere) var. Trump’ın BRICS+ ülkelerin­den dolarla ticaret yapmayana ek vergi getire­ceğim demesi bunlardan.

Sokullu Mehmet Paşa

Hazar ve Azak Denizini kanalla bağlamak is­temiş ancak hayata geçmemişti. Rusya Ukray­na Savaşı yeni çıkmıştı. A Haber’de katıldığım programda bu ticaret yollarına dikkat çekmiş ve Baltıklardan aşağı Ukrayna’dan geçen düz hatta dikkat çekmiştim. Diğer ucu Doğu Ak­deniz’e (İsrail ve Süveyş’e) de haliyle geliyor demiştim.

Kutuplarda yaşayan bölge halkına İnuit hal­kı deniyor. İnuit Konsey Başkanı Lisa Qiluqqi Koperqualuk Türkiye’yi ziyaret ettiğinde, üni­versitemin Kutup Araştırmaları Merkezi ile basınımızı bir araya getirip konuya dikkat çek­meye çalışmıştık, Dünya’da haber olmuştu. Daha önce 19 Eylül 2023 tarihli Endüstri Rad­yo programımda yine gündem yapmıştık.

Grönland başbakanı Inuit Ataqatigiit par­tisinin lideri Múte Inequnaaluk Bourup Ege­de, Arktik ve Grönland için ABD ile görüşebi­liriz dedi. Inuk yani Inuit halkı birçok özelliği ile bize benziyor. Baltıklar gibi gündemimizde olması gereken bir yer kısaca Yeşil Vadi Green­land. Malum Antarktika’da varız.

Tosun Paşa

Dünyanın en önemli diğer ticaret yolların­dan biri de Boğazlar. Gerçekleşince Kanal İs­tanbul da eklenecek. Kızılırmak ve Sakarya’da nehir taşımacılığını ilk gündeme getiren (rah­metli) babam Rıza Dirican (TDİ) Türk Boğaz­larını da ilk kullanan kişidir.

İstanbul’daki Hıdiv Kasrı Tosun Paşa filmi­nin çekildiği yerdir. Mısır Hıdivi denince akla Süveyş Kanalı da ister istemez gelecektir. Bu­gün New York’ta bulunan Özgürlük Heykeli de Osmanlı’nın kanal projesinin (anlaşmanın) bir parçasıdır.

Mavi Vatan denizlerde, nehirlerde, göller­de gemilerimizin bayrağının dalgalandığı yer­dir. Uzay Vatan’da dolaşmak, söz sahibi olmak için de uzay gemilerine ve kaptanlara ihtiya­cımız var. Uzay Ekonomisinde bu yüzden hız­lanmalıyız.

Bu yüzden bugün Yeşil Vadi’de en az ABD ka­dar bizim de söz hakkımız vardır. Ufak bir ha­tırlatma. Piri Reis’in haritası Macellan’dan ön­ce Kolomb’la aynı zamandadır.