Yeşil dönüşüm 18 milyar dolarlık desteğin neresinde?
Dünya Bankası, Türkiye’ye 2024- 28 yıllarını kapsayan 12. Kalkınma Planı için 18 milyar dolarlık finansal destek paketi sağlayacağını duyurdu. Bu finansman, doğrudan ülkeye değil, belirlenen projelere özgü olarak tahsis edilecek.
Her proje, Dünya Bankası tarafından ayrı ayrı değerlendirilecek ve krediler; projenin gereksinimleri ve gelişim durumuna göre kademeli olarak verilecek. Türkiye’nin 12’nci Kalkınma Planını esas alan Ülke İş birliği Çerçevesi’nin ana temalarından biri de Türkiye’nin yeşil dönüşüm süreci…
Karbon emisyonları Türkiye’nin rekabet gücünü etkiliyor
İklim değişikliği 12. Kalkınma planının önemli sac ayaklarından biri… Bu yüzden Dünya Bankası’nın yeni iş birliği çerçevesi, Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecine dair uyarıcı notlarla dolu.
Özellikle çimento ve çelik gibi sektörlerdeki üretimin yüksek karbon emisyonları, rekabet üzerindeki baskıyı arttırıyor. Ürettiğimiz enerjinin büyük bir kısmı hâlâ kömür gibi karbon yoğun kaynaklardan geliyor ve bu durum, Avrupa Birliği ortalamalarını çok üzerinde. 2026 yılına az bir zaman kala, Avrupa Birliği›nin Sınırda Karbon Mekanizması’nın tam uygulamaya geçirilmesiyle sanayimiz, karbon emisyonlarını ciddi anlamda azaltmazsa, Türkiye’nin Avrupa pazarındaki rekabet gücü ciddi anlamda sarsılacak. Dünya Bankası iş birliği çerçevesi de tam olarak burada devreye giriyor.
Ülke İş birliği Çerçevesi’nin yeşil odakları
Bir yandan sürdürülebilirlik adına atılacak adımların kaçınılmazlığı ortaya konulurken, diğer yandan da bu geçişin ekonomik ve sosyal boyutlarına dair ciddi planlamalar yapılmasının gerekliliği öne çıkıyor. Bu nedenle, 18 milyar dolarlık paketin yaklaşık 12 milyar doları özel sektöre yönlendirilirken, kalan finansman geçen yıl meydana gelen depremlerin etkilerinin azaltılması, enerji güvenliğinin artırılması ve iklim değişikliğiyle bağlantılı sorunların çözüme kavuşturulmasına ayrılacak. Ülke İş Birliği Çerçevesi, yeşil dönüşüm bağlamında yakıt ithalatındaki azalmaları, hava kirliliğinin azaltılmasını ve enerji dönüşümünü kapsıyor.
Alt kırılımlar; karbonsuzlaşma ile bina ve ulaştırma sektörlerinde enerji verimliliğini, sanayi ve tarımda sera gazı emisyonlarının düşürülmesini öne çıkarıyor. Ayrıca, kadınlar, gençler ve kırılgan gruplar için toplumsal katılımın iyileştirilmesi, afet direncinin artırılması, doğal kaynak yönetimi, temiz enerjiye geçişe öncelik verilmesi, sanayide daha yeşil ve verimli teknolojilere geçiş gibi konular da ele alınıyor. Tarım ve gıda güvenliği, yasadışı ağaç kesiminin azaltılması, ormansızlaşmanın önlenmesi, orman yangınlarının kontrol altına alınması ve orman peyzajının restorasyon çabalarının artırılması gibi başlıklar da diğer önemli konular arasında.
Ülke İş birliği Çerçevesi’nin ekonomik fırsatları
Dünya Bankası’nın Türkiye’ye sağlayacağı 18 milyar dolarlık finansal destek paketi, ülkenin sadece kısa vadeli ihtiyaçlarına cevap vermekle kalmayıp, aynı zamanda uzun vadeli sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynayabilir. En azından çevre politikaları ve ekonomik stratejiler arasındaki uyumu belirleyecek kadar önemli.
Nitekim 2024-2028 yıllarını kapsayan 12. Kalkınma Planı’nı yönetme biçimimiz, yeşil dönüşümün geleceğine bağlı ekonomik fırsatlarla beraber Türkiye’nin sürdürülebilirlik hedeflerindeki ciddiyetini de net bir şekilde belirleyecek. Bu nedenle Dünya Bankası Ülke İş Birliği Çerçevesi finansman desteği, iklim değişikliğinin sürdürülebilir kalkınmaya etkisi ve Türkiye’nin uluslararası alanda rekabetçiliğini artırma potansiyeli açısından kritik öneme sahip. Yeşil dönüşüm süreçlerinin tamamlanması ve yeşil ekonomi yaklaşımlarının giderek güçlenmesi adına da önemli bir fırsat. Kalkınma vizyonumuzun gerçek derinliğini ise bu fırsatı nasıl değerlendireceğimiz belirleyecek.