Yerel parayla ticaret lehimize… Temeli atamamamız aleyhimize…
Türkiye ile İran arasında yerel para cinsinden ticaretin, bizim için birçok avantajı olacak…
Öncelikle doğalgazı TL’yle almamız, 4-5 milyar dolarlık dövize ihtiyaç duymamamız anlamına gelecek…
Bu sistemle, liradan dolara, dolardan tümene çevrilirken ödenen komisyon da olmayacak…
Yani ticaret yapanlarımızın da işine yarayacak ve alışverişlerde yüzde 8’e varan avantajlar sağlanacak…
* * *
Bilmemiz gerekiyor…
Çin, Rusya ve İran'a yaptığımız ve Türkiye’ye ciddi avantaj anlamına gelen ‘yerel parayla ticaret’ teklifimizin kabul görmesi, bu ülkelerle ciddi bir dayanışma ve işbirliği gerektiriyor…
* * *
O işbirliği ve güçlü dayanışma, hassas dengelere bağlı günümüz dünya koşullarında olabilir mi?
* * *
Yaşanan basit ve somut örnekler, zorlukları gösteriyor…
Örnek mi?
Dün cumhurbaşkanlarının ortak açıklamasından 2-3 saat sonra bir arkadaşım aradı...
“Bir tur şirketinin 2018 Nisan ayını tarih göstererek, İran için yaptığı bir gezi programına, eşimle katılma kararı verdik…
Erken ödeme nedeniyle fiyat indiriminden yararlanacaktık...
Turu düzenleyen de bir Türk şirketi...
Özel bir bankadan havale yaptım ve açıklama bölümüne, “2018 nisan ayında yapılacak İran turu için avans ödemesi” yazdım...
Biraz önce bankadan telefon açtılar, “Bu havaleyi kabul edemeyiz, iptal ediyoruz” dediler…
“Ben Türküm, havale yaptığım şirket Türk, nasıl kabul etmezsiniz?” diye nedenini sordum…
Açıklama bölümünde ‘İran’ lafı geçtiği için banka karışmış!”
* * *
Sonrasında uluslararası turlar düzenleyen ve İran'dan da turist getiren bir arkadaşımı aradım...
İranlılardan yoğun talep olmasına rağmen, ödeme sistemindeki sıkıntılar nedeniyle, potansiyelin onda biri değil yüzde birini değerlendirebildiklerini anlattı...
Yaz aylarında ani karar veren İranlı turistlerden ödeme alamadıkları için rezervasyon yapamadıklarını, İran'da şube kurmanın dahi para transferinde yaşanan güçlükler nedeniyle işe yaramadığını dile getirdi...
* * *
İran finans ve bankacılık sektörünün dünyaya entegre olmaması nedeniyle yabancı bankaların bu ülkeye tereddütle baktıklarını biliyoruz…
Bu ülkeden para transferi konusunun, ticaretin önündeki en büyük engel olduğunu da biliyoruz…
Bu yönde çalışmaların sürdüğünü, sorunun aşılmasıyla tüm dünyayla ticari ilişkilerin ivme kazanacağını da biliyoruz…
Ve…
Uluslararası arenada devam eden davalar ve kesilen cezalar nedeniyle finans sektöründe korkunun devam ettiğini biraz önce verdiğim örnekten anlıyoruz…
* * *
2012 yılında ticaret hacminde 20 milyar dolarlık psikolojik sınır aşılarak 21.5 milyar dolara ulaşılmıştı…
2015 yılında ise 300’e yakın üründe gümrük indirimine gidilerek, Tercihli Ticaret Anlaşması devreye sokuldu…
Ve bu anlaşma nedeniyle, ticaret hacmi için 35 milyar dolarlık hedef kondu… Aynı yıl ambargo da kalkınca, 100 milyar dolarlık hacim konuşulmaya başlandı…
Ancak, olmadı… 2012’de gerçekleşen dış ticaretin, yarısının da altına düştü… Yani… Finans sisteminde yani “ticaretin temelinde” işbirliği ve dayanışmanın olmaması, potansiyelin ekonomiye kazandırılmasını engelledi…