Yenilenmiş günü kurtarma yöntemleri etkisizleşiyor!

Küresel düzeyde riskten kaçınma eğiliminin yeniden güçlenme sinyalleri vermeye başladığı bir haftayı geride bıraktık. Para otoritelerince benimsenen sakinleştirici söylem ve eylemlerin bu durumun ortaya çıkmasını engelleyemediğine, petrol fiyatlarındaki herhangi bir gerilemenin tetikleyici unsur olmaya devam ettiğine tanık olduk. Hepimiz aynı gemideyiz ve sakin olmak zorundayız söyleminde birleşen kurumsal yapının, en ufak bir olumsuzlukta bile başının çaresine bakmak üzere birbirlerini satmaktan kaçınamadıklarını gözlemledik! 

Yukarıda özetlemeye çalıştığımız gözlemler, güvensizlik ve kırılganlık yönündeki algıların düzelmediğine işaret ediyor. Gelişenlerin olumsuz yönde ayrışmasını yapay bir şekilde önlemeye çalışmanın, mucize yaratamayacağı algısı güçleniyor. Petrol fiyatındaki düşüşü engellemek ve kayıpları kısmen de olsa geri almak yönündeki çabalar, riskten kaçınma eğilimini geçici olarak daraltabiliyor; fakat gelişenlerin durgunlaşmaya devam etmesini önleyemiyor ve küresel kırılganlık endişelerinin güçlenmesi yönündeki endişeleri gideremiyor! 

Petrol fiyatının son iki ay içinde günü kurtarmak üzere yükseltildiği seviyeden yüzde 10’a yakın oranda gerilemesi ile birlikte ortalık yeniden karışmaya başladı. Piyasalardaki işlem hacimleri hızla gerilerken fiyat oynaklıkları seri bir şekilde yükseldi; direnmeye çalışanlar ne yapacağını şaşırdı! Bu yıl içinde gördüğü dip seviyelerden ortalama yüzde 8 oranında toparlama sergileyen gelişen ülke paraları, kazançlarını geri vermeye başladı; sermaye ve emtia piyasaları yeniden satış baskısı altında bunalır oldu. Bu olumsuzlukları durdurmak adına, öncelikle petrol fiyatına müdahale edilmesi gerekti! Gelişen ekonomiler merkezli olumlu açıklamalar, bu gelişmelerin gölgesinde kalmaktan kurtulamadı. 

2016 yılı başından bu yana yaşananlar, geleceğe yönelik niyet ve taşınan pozisyonlarda önemli bir değişiklik yaşanmadığını düşündürüyor. Gelişmişler, gelişenlerdeki risklerini artırmıyor ve fırsat buldukça azaltmaya çalışıyor; gelişenlerdeki tüm zorlamalar dengesizliği azaltacak türden bir risk alma isteğinin oluşmasını sağlayamıyor. Yapay fiyat hareketleri bu açmazın kronikleşmesini önleyemiyor. 

Şubat ayında 30 dolar seviyesinin altına inen petrol fiyatları, küresel düzeyde panik eğilimlerin belirleyici olmasına önemli katkı yapmıştı. Söz konusu fiyatların yapay bir şekilde ve yüzde 20’yi aşan oranda yükseltilerek 35-36 dolar düzeyine çekilmesi olumsuz piyasa eğilimlerinin duraklamasına sebep olmuş; fakat riskten kaçınma eğiliminin geri dönmesi önlenememişti. Durum böyle olunca yeniden harekete geçildi ve petrol fiyatı 40-42 dolar bandına çekildi; ancak olumsuz eğilimlerin belirleyici olmaya devam etmesi konusunda değişen bir şey olmadı. Risklerini azaltmak isteyenlerin sırtındaki yükler ağırlaştı ve kırılganlık arttı, bu yükü devralacak potansiyel yaratılamadı! 

Hal böyle olunca sormak gerekiyor: günü kurtarmak için petrol fiyatını daha fazla zorlayarak 45-50 dolar bandına çıkarmak sonucun değişmesine katkı yapar mı? Yoksa enflasyon beklentilerinin yön değiştirerek olumsuzlaşmasına, riskten kaçınma eğiliminin iyice güçlenmesine mi sebep olur? Petrol fiyatının bu şekilde kademeli olarak yükseltilmesi, enflasyon ve faiz beklentilerini olumsuzlaştıracağı için düşmesinden daha tehlikeli bir ortam yaratır mı? 

Bu türden sorular herkesin kafasını karıştırıyor, aynı gemi içinde yer alanları işbirliğinden uzaklaştırarak başlarının çaresine bakmaya zorluyor. Her biri ayrı telden çalmaya başlıyor, hiçbiri diğerine güvenmiyor ve dinlemiyor. Para otoriteleri kontrolü kaybediyor ve oluşan boşluklar dolmuyor! Sistemi oluşturan kurumsal yapının oluşturduğu iyimser koro ritmini kaybediyor, rahatsız edici bir gürültü üreterek riskten kaçınma eğilimini besliyor. 

Ülkemizdeki etkili ve yetkili kesimler de küresel düzeydeki anormalliklerden etkileniyor. Siyasi iradenin para otoritesinin yönetimi ve faizler konusundaki tercihlerine karşı çıkanlar, artık tepki veremiyor! Olumsuzlukları öyle değil imiş gibi pazarlamak zorlaşıyor! Meçhule yolculuk hızlanacak gibi görünüyor!