Yenilenen bakanlık, yeni olumlu projeler
Adıyla ve içeriğiyle yenilenen bakanlıklardan Gümrük ve Ticaret Bakanlığının yeni dönem projeleri Bakan Yazıcı ve müsteşar Altunyıldız tarafından dün açıklandı. Amaç "Türkiye'yi en kolay ticaret yapılan ülkelerden biri haline getirmek" olarak belirlenmiş. Buna bağlı olarak bürokrasi ve kayıt dışılığı azaltacak adımları sıralıyorlar. Önemli fakat zorlu bir yolculuğa çıkıyorlar. Başarılar dilerim.
Yenilenen ve ismi değişen Bakanlıklardan Gümrük ve Ticaret Bakanlığında yeni vizyon ve dört yıllık projeksiyonda hayata geçirilmesi düşünülen konularda dün Bakan Hayati Yazıcı ve Müsteşar Ziya Altunyıldız bir basın toplantısında görüşlerini açıkladılar,
Gümrükler, haller ve ticari şirketlerle ilgili ağırlıklı olarak 2012 yılında yürürlüğe girecek yeni Türk Ticaret Kanununa dayanan birçok düzenlemenin hayata geçeceğini Bakan Yazıcı anlatıyor ve TTK'nun yürürlüğünün kesinlikle ertelenmeyeceğini belirtiyor.
Haberi okuduğum oda yapılanlar ve yapılacaklarla ilgili ilk düşüncem " Bürokrasi azaltılacak, elektronik işlem içersinde kayıt sistemi geliştirilecek, dolayısıyla bir yandan TTK ve onun öngörüsüne uygun AB'ye uyum yolunda gelişmeler sağlanacak, sonucunda bir yandan kayıt dışılık azalırken bir yandan da rüşvet birçok alanda gündem dışına itilecek" şeklinde oldu. Tabi bu yönüyle yeni bakanlığın yeni yapılamasının önemli sonuçlar verecek bir gelişme olduğu düşüncesine ulaştım.
Yeni dönemde bakanlık gümrüklerde bürokrasiyi azaltma ve kağıtsız insansız işlem yönünde adım atıyor. "Yetkilendirilmiş yükümlü" ismi altında idarenin güvenini kazanmış mükelleflerin elektronik ortamda işlem yapmalarını başlatıyor. İlk uygulaması Ankara TIR gümrüğünde başlatılan bu uygulamanın yaygınlaştırılacağı, ancak bunun denetimsizlik anlamına gelmeyeceği, yapılan işlemlere sonradan denetim getirileceği belirtiliyor. Gümrüklerdeki bir başka uygulama da 1-2 günlük gümrük kapılarındaki beklemeleri ortadan kaldıracağı düşünülen "Tek pencere geçiş" uygulaması.
Bakanlık MERSİS programı kapsamında bütün ticari faaliyet yapanların tıpkı vatandaşlık numarası gibi numara vererek kayıtlandıracak. Bu yapılırken atıl olan 400 bir şirket kayıt dışına çıkacak. Kayda giren şirketler TTK'nın yürürlüğe girmesi sonrası genel kurul, yönetim kurulu toplantıları gibi birçok alandaki işlemlerini elektronik ortamda yürütebilecekler. Ayrıca örgütlü olmak esnaf odalarına kayıtlı olmak bu alandaki kurumlara imkanlar sağlayacak.
Yazıcı, Türkiye'nin 2010 yılı sebze meyve üretiminin toplam 42 milyon 600 bin ton parasal değerinin de 57 milyar olduğunu açıklıyor. Hal kanunu ile disiplin altına alacakları bu alanda toplam ihracatın yüzde 5 iç tüketimin yüzde 95 olduğunu, iç tüketime sunulan bölümün yüzde 25'inin telef olduğunu, bu alanda sadece yüzde 30'unun kayıtlı yüzde 70'inin kayıt dışı olduğunu belirtiyor. Yeni yılın ilk gününde yürürlüğe girecek hal yasası ile meyve sebze ticaretinin bütünüyle hal kayıt sistemi içersinde olacağını söylüyor. Ve piyasaya çıkacak tüm ürünlerin barkot benzeri etikete sahip olması zorunluluğunu da açıklıyor. Tabii bu alanda hem belediyelerin doğrudan üretici bağlantılı satış alanlarının, hem de Pazar sistemi içersindeki kayıt dışılığın denetim altına alınabilmesinin büyük önemi var. Ayrıca, bu konu hijyen ve sağlıklı gıda satışı açısından da çok önemli. Bu alanda ilk girişimlerde rahmetli Adnan Kahveci bulunmuş, ürünlerin tarlada üreticiden çıkıştan satışa kadar belgeli hale getirilmesinin çalışmalarını yapmış ancak başarılı olamamıştı. Bu kayıt sistemi sağlanabilirse, çok yönlü fayda sağlanır. Hem ürünler kayda girer ve doğru vergilendirilmesi kolaylaşır. Hem üreticinin karlı çıkacağı gelişmeler gündeme gelir. Hem telef olduğu bakan tarafından belirtilen yüzde 25'lik alanda daralma olur. Hem de kayıtlı ve sertifikalı sisteme geçildiği oranda sebze-meyvede ihracat imkanında artış sağlanır.
Bakanlık bütün bu çalışmaları "En kolay ticaret yapılan ülke" olma yolundaki adımlar olarak sıralıyor. Burada bir konu daha bence gündeme gelmesi gerekiyor. O da hem Gümrüklerde hem de bakanlık bünyesinin diğer alanlarında eski zihni modele sahip bürokrasinin yerine bu yeni modele uygun düşünen yeni bürokratik yapının nasıl eğitilip ikame edileceği. Sanırım işin en zor yanlarından biri de bu olacaktır. Engel çıkarmak yerine kolaylık yaratacak bürokratik yapı ancak bu zihni model değişimiyle sağlanabilir. Bize Bakanlığa bu olumlu adımları yolunda başarılar dilemek, zaman zaman olumlu ve olumsuz yönlerini yazmak düşer…