Yeniden çift haneli enflasyon
Uzun süre sorun değil gibi görünen enflasyon sonunda çift haneye gidiyor. İşlenmemiş gıdada görünüm negatif, kurdan enflasyona geçiş bir süre daha devam edecek ve yıl sonunda çift haneyi görmememiz düşük olasılık gibi duruyor. Görmesek de fark etmez çünkü 2012 ilk çeyrekte göreceğiz. Muhtemelen TÜFE Mayıs 2012'de baz etkisiyle düşene kadar çift hanede seyredecek veya tam sınırda olacak. Yılın ikinci yarısında düşüş başlayacak. Bir şok gelmezse, yani kurda ani hareket, fiyatları idari olarak belirlenen ürünlerde birikmiş düzeltme vb TÜFE'nin, iç talebin çökmediği koşullarda, yüzde 7'nin altına düşmesini beklemiyorum. 2011 ve 2012'de 24 ayın TÜFE ortalamasını yüzde 8.5-9 olarak düşünebiliriz. Çekirdek enflasyon belirgin momentum gösteriyor. Dünyanın derdi enflasyon değil; ama bizim bir de böyle bir sorunumuz var. Enflasyonun çift haneyi ziyaret etmesinden dolayı fiyatlama davranışı kökünden değişecek değil. Fakat sorun yok da denemez. En azından enflasyonun tekrar çift haneye atma potansiyeli olduğunu yaşayarak, gerçekleşmelerle görüyoruz. Geçen yıl sonunda yüzde 6.40 olan yıldan yıla TÜFE kanımca "trend enflasyon" idi. Trend enflasyona gelip orada durmak da mümkün olmayabiliyor. Mevsimsel olarak trendin altına düşmeyi saymıyorum.
Araştırma müdürlüğümüz kısa bir analiz yaparak şu saptamalara ulaştı. TUİK tarafından açıklanan enflasyon verilerine göre, Kasım ayında tüketici fiyatları, ortalama piyasa beklentisinin (%1.2) üzerinde %1.73 seviyesinde artış kaydederken yıllık enflasyon %9.48'e yükseldi. İlgili ayda işlenmemiş gıda vergi oranlarındaki artış ve kur etkisi enflasyonun yukarı yönlü seyrinde etkili olurken 3 kalemin enflasyona katkısı %1.5 oldu. Kasım ayında en çok artış gözlenen kalem, %5.59 ile giyim ve ayakkabı kalemi oldu. 2003'ten beri en yüksek Kasım ayı artışını yaşayan bu ürün grubu, aylık enflasyona %0.4'lük bir katkıda bulundu. Gıda ve alkolsüz içecekler kaleminde ise aylık 3.27%'lik bir artış izlendi ve aylık enflasyona en büyük katkı %0.87 ile sağlandı. Son olarak alkollü içecekler ve tütün grubunda yaşanan %5.90'lık artış toplam enflasyona %0.22'lik bir katkı verdi. Ulaştırma kalemi dışında diğer ana harcama gruplarının tümünde artış izlendi. Çekirdek enflasyon rakamlarına bakıldığında tüm endekslerde aylık ve yıllık bazda yükseliş izlendi. Ana gösterge niteliğinde olan H ve I endekslerinde yıllık enflasyon sırasıyla %8.48 ve %8.18 seviyesinde gerçekleşirken her iki rakam da son 2 ayın tersine yıllık TÜFE'nin altında kaldı. Aylık artışları sırasıyla %1.27 ve %1.24 oldu. Üretici fiyatları ise Kasım ayında, beklentilerin (%0.8) altında %0.65 yükselirken yıllık artış %13.67 ile Ağustos 2008'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Tarım fiyatları, %5.40 seviyesinde artış kaydederken sanayi kaleminin %0.25 düştüğü görüldü.
Kasım Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (yüzde değişim)
Kas-11 Katkı
Ağırlık Aylık Yıllık Aylık
TÜFE 100% 1,73% 9,48% 1,73%
Gıda ve Alkolsüz İçecekler 26,78% 3,27% 7,11% 0,87%
Alkollü İçecekler ve Tütün 5,90% 3,69% 18,56% 0,22%
Giyim ve Ayakkabı 7,22% 5,59% 8,41% 0,40%
Konut 16,46% 0,61% 8,88% 0,10%
Ev Eşyası 6,93% 1,15% 11,09% 0,08%
Sağlık 2,40% 0,23% 0,46% 0,01%
Ulaştırma 15,15% -0,55% 13,22% -0,08%
Haberleşme 4,64% 0,90% 4,83% 0,04%
Eğlence ve Kültür 2,70% 0,01% 5,92% 0,00%
Eğitim 2,32% 0,07% 6,62% 0,00%
Lokanta ve Oteller 5,89% 0,62% 8,01% 0,04%
Çeşitli Mal ve Hiz. 3,61% 1,69% 19,14% 0,06%
Kaynak:TÜİK, TSKB Araştırma
Bu durumda yıl sonu enflasyonu çift haneyi ancak gıda ve alkolsüz içecekler kalemi tersine dönerse ve giyim ve ayakkabının 0.40'lık katkısı ortadan kalkar veya tersine dönerse görmeyebilir. Bunlar olmaz ve yıl sonunda yüzde 10'un üzerine atarsak 2012 ilk çeyreğinde yüzde 11'in üstünü görmemiz olası. 2012'de şöyle bir patika göreceğiz. Talep gelişmelerine göre sıkılaştırmanın artması gerekebilir.