30 Haziran 2012 tarihinde yasalaşan İş güvenliği ve İş Sağlığı Yasası 50'nin üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girecek. Daha az işçi çalıştıran işyerlerinde yürürlük süreleri 1 Temmuz 2013 ve 1 Ocak 2014 olarak gündeme gelecek. 26 alanda kural, denetim ve eksiklikleri cezalandıran yeni yasa, son dönemde tersanelerdeki ölümlü olaylar, maden ve inşaat çöküntülerindeki ölümler sonrasında hızla ele alınıp yasalaştı. Bu yeni yasa ILO normlarına yakınlaşma açısından uzmanlar ve sendikacılarca olumlu karşılandı.
Yeni bir yıla yine bir yandan yeni umutlar bir yandan yeniliklerle birlikte giriyoruz. Bu yılın ilk gününde belli işletmeleri kapsamı içine alarak yürürlüğe girecek olan yeni "İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yasası", özellikle Tuzla Tersanesi'nde yaşanan ölümlü kazalar ve maden göçükleri döneminde tartışılan "koruma önlemlerinin yetersizliği" konusunun gündeme getirip ivmelendirdiği bir yasal düzenlemeydi.
"İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yasası" farklı gruplar için, farklı yürürlülük tarihleri taşıyor. Bugün 30 bin 992 işyerini kapsayarak yürürlüğe giriyor. Bu kapsama alınan işyerleri 50'den fazla işçi çalıştıran işyerlerini kapsamı içine alıyor. Bazı işyerleri için yürürlük süresi 1 Temmuz 2013 tarihinde başlıyor. 50'den az işçi çalıştıran tehlikeli iş yerlerinde yasa 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi gerekiyor.
10 kişiden az işçi çalıştıran bu tip işyerlerinde kanunun getirdiği finansman yükümlülüğünü kısa vadeli sigorta kolları için toplanacak primlerden kaynak aktarılarak devlet tarafından karşılanacak.
Yürürlüğe giren yasaya göre kapsam altındaki firmaların öncelikle işyerleri için risk değerlendirmesi yapmaları gerekiyor. Risk değerlendirmesi yapılmaması ilk seferinde 3 bin liralık cezaya yol açarken, risk değerlendirmesi eksikliği her ay 4 bin 500 liralık cezaya neden olacak. İşyerleri yasa uyarınca iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi personeli istihdam edecekler. Bu elemanları istihdam eksikliğinin cezası da 5'er bin lira olacak. Yeni yasaya göre iş yerleri gerekli personelleri çalıştırmamaktan, gerekli önlemleri almamaya, kontrollere bağlı yükümlülükleri yerine getirmeme gibi konularda 26 kalemde bin lira ile 50 bin lira arasında değişen para cezalarına çarptırılabiliyor.
İş ve çalışma hayatı uzmanları ve sendikacılar Türkiye'nin gecikmiş bir konuda iş sağlığı ve güvenliği açısından olumlu bir adım attığını, bu konudaki olumsuzluklarla ilgili olarak Uluslararası Çalışma Örgütü ILO'nun da çeşitli zamanlarda ülkemizin uyarılarına muhatap olduğunu da belirttiler. Bu alanda dikkat edilmesi gereken konunun doğru ve sürekli denetim olduğunun da altını çizdiler.
NOT: İş dünyamızın önemli kaybı: Asım Kocabıyık
Cuma vefat eden rahmetli Asım Kocabıyık, iş dünyamızın çok yönlü işadamlarından birisiydi. 1950-60 döneminin işadamları gibi üretime, yatırıma önem veren bir kişilikti. Bunun yanı sıra işveren örgütleri ve STK'lar içerisinde görev alarak "iş dünyasının ortak aklına" katkıda bulunan ona zaman ayıran bir işverendi. Sosyal sorumluluk projelerini önemseyen o yönde kültürel yatırımlardan kaçınmayan bir işadamıydı. Görüşlerini açıklıkla ortaya koyarak hem iş dünyasına hem ekonomi yönetimine yön göstericilikten kaçınmazdı. Bana göre en önemli özelliklerinden biri, bir işveren olarak, çalışanlarına, iş görenlerine verdiği önem ve değerdi. Türk iş dünyamızın, değerli çalışma arkadaşlarının ve ailesinin başı sağ olsun, ışıklar içinde yatsın...