Yeni varlık barışında ne yeni, ne değil?

Varlık barışıyla ilgili Kanun Tasarısı, TBMM'nin ilgili Komisyonu'nda görüşülerek kabul edilmiştir. Tasarının kısa süre içinde yasama sürecini tamamlaması ve yürürlüğe girmesi beklenmektedir.

Aşağıda yeni tasarı kısaca özetlenecek, 2008 yılında uygulanan 5811 sayılı Kanun'la yapılan yasal düzenlemeyle karşılaştırılacak, benzerlikler ve farklılıklara değinilecektir.

Geçmişte benzer uygulamalar var mıdır?

Yurt dışında bulunan varlıkların Türkiye'ye getirilmesini amaçlayan arayışlar yeni değildir. Birkaç defa bu çerçevede, başarılı/başarısız deneyimimiz olmuştur.

Yurt içi / yurt dışı ayrımı olmaksızın, varlıkların kayda alınmasını amaçlayan örneklerden önemli biri 1998 yılında yaşanmıştır. Bu uygulama yurt içinde ve dışında bulunan kayıt dışı varlıkların, herhangi bir vergileme olmaksızın kayda alınmasına olanak sağlamıştır.

Bir başka uygulama 2002 yılında yapılmış, şirketlere sermaye olarak konması koşuluyla, varlıkların kaynak sorgulaması olmaksızın kayda alınmasına izin verilmiştir.
Varlık Barışıyla ilgili son uygulama Kasım 2008'de yürürlüğe giren 5811 sayılı Kanun'la yapılmıştır.

Yeni tasarıyla ne amaçlanıyor?

Yeni tasarıyla, gerçek ve tüzel kişilere ait olup yurt dışında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ve taşınmazların milli ekonomiye kazandırılması amaçlanmaktadır. 5811 sayılı Kanun'dan farklı olarak, yurt içinde bulunan varlıklarla ilgili tasarıda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Tasarı kapsamında bildirilebilecek varlıklar nelerdir?

Yapılmak istenen düzenleme kapsamında bildirilebilecek varlıklar, 15.04.2013 tarihi itibariyle yurt dışında bulunan; para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ve taşınmazlardan oluşmaktadır. Kapsam, 5811 sayılı Kanun'la aynıdır.

Yapılması gereken işlemler nelerdir?

Yapılması öngörülen düzenlemeyle, 15.04.2013 tarihi itibariyle sahip olunan, yurt dışında bulunan ve yukarıda sayılan varlıkların;

- 31.07.2013 tarihine kadar rayiç bedelle banka, aracı kurum veya vergi dairesine bildirilmesi,

- Bildirilen varlıklardan taşınmazlar dışındaki varlıkların, bildirim veya beyanın yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar Türkiye'ye getirilmesi,

- %2 oranında vergi ödenmesi, öngörülmektedir.

Bu düzenlemeler, 5811 sayılı Kanun düzenlemeleriyle aynıdır.

Varlık beyanının avantajları nelerdir?

Yukarıda belirtildiği şekilde bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

Diğer nedenlerle 01.01.2013 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra başlayan incelemeler sonucu yapılacak tarhiyatlarda, bulunan matrah farklarından kayda alınan varlıkların değeri düşülecektir.

Düzenleme esas olarak, beyan edilip kayda alınan varlığın değeri kadar, yapılacak incelemeler sonucunda bulunan matrah farkı için tarhiyat yapılmaması güvencesi vermektedir.

Bu düzenlemeler, 5811 sayılı Kanun düzenlemeleriyle aynıdır.

Yapılması gereken diğer işlemler nelerdir?

Düzenleme kapsamında bildirilen kıymetler, beyan tarihini izleyen ayın sonuna kadar yasal defterlere kaydedilecektir. Bu kıymetler için pasifte özel bir fon hesabı açılacak, bu hesap sermayeye ilave dışında kullanılamayacaktır.

Bu kurallara uyulmaması veya yukarıda açıklanan şekilde yasal yükümlülüklerin tam olarak yerine getirilmemesi durumunda yukarıda özetlenen avantajlardan yararlanılamayacaktır.

Beyan edilen varlıklarla ilgili diğer vergisel işlemler nelerdir?

Bildirilen varlıklar için amortisman ayrılmayacaktır.
Bu kıymetlerin zararlı olarak satışı halinde de bu zararın diğer gelirlerden mahsubu mümkün olmayacaktır.

Bu düzenlemeler 5811 sayılı kanun düzenlemeleriyle paralellik taşımaktadır.

Bildirilen varlıklar için vergi dışı konularda güvence var mıdır?

5811 sayılı Kanun uygulamasında olduğu gibi, yeni tasarıyla, beyan edilen varlıklarla ilgili olarak sadece vergi incelemesine ve tarhiyatına ilişkin koruma sağlanmaktadır. Dolayısıyla diğer kanunlar yönünden soruşturma ve kovuşturma yapılması mümkündür.
Bu çerçevede örneğin, beyan edilen yurt dışındaki varlıklar nedeniyle;

- Bankacılık Kanunu,

- Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun,

- Sermaye Piyasası Kanunu,

- Gümrük Kanunu,

- Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu,

- Terörle Mücadele Kanunu,
gibi kanunlar kapsamındaki fiiller yönünden soruşturma veya kovuşturma yapılabilecektir.

Yeni tasarıda ne yeni, ne değil?

Yukarıda yapılan özet açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, yeni tasarı, 5811 sayılı Kanun'un yurt dışı varlıkların bildirimine ilişkin düzenlemeleri ile bire bir aynıdır. Dolayısıyla tasarının TBMM Genel Kurulu'nda değişebileceği gerçeğini unutmadan, 5811 sayılı Kanun uygulaması deneyiminden yararlanmak mümkündür.