Yeni Türk Ticaret Kanunu'nda iflasın ertelenmesi
Yeni Türk Ticaret Kanunu'nda iflasın ertelenmesi 376 ve 377 maddelerde yer almaktadır. Eski Kürk Ticaret Kanunu'nda 324. Maddenin ikinci fıkrasının 5. Satırındaki, Şu kadar ki; şirket durumunun ıslahı mümkün görülüyorsa idare meclisi veya bir alacaklının talebi üzerine mahkeme iflas kararını tehir edebilir. ifadeleri açıklanmakta idi. Yeni kanundaki 376. Madde 6762 sayılı Kanunun 324'üncü maddesinin yerine geçmiştir. Mevcut maddenin hükümleri bir ölçüde korunmuştur. Ancak, uygulamada sıkça rastlanılan sorunlar dikkate alınarak yeni kurallar öngörülmüştür. 377. Maddede de İcra ve İflas Kanununun 179 ilâ 179/b maddelerine atıf yapılmıştır.
1. İFLASIN ERTELENMESİNİN TANIMI
İflasın ertelenmesi müessesesi yasalarımızda, yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde ele alınmıştır. Bu hükümlere göre, iflasın ertelenmesi müessesesinin çalıştırılabilmesi için,
- Şirketin mali durumunun zayıflaması
- Borca batık halinin gerçekleşmesi,
- Yönetim kurulu tarafından aktiflerin hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatları üzerinden bir ara bilanço çıkartılması,
- Mahkemeye ciddi bir iyileştirme projesinin sunulması,
- Mahkeme tarafından bu iyileştirme projesi çerçevesinde borçların belirli bir süre içerisinde ödenebileceğine dair kanaatın hasıl olması ve bu yönde bir karar verilmesi,
- Bu süre için Mahkeme tarafından bir kayyım atanması gerekmektedir.
Bu veriler ışığında, İflasın Ertelenmesini: “Borca batık durumu gerçekleşen sermaye şirketlerinin Mahkemeye sunulan inandırıcı İyileştirme Projesi çerçevesinde Mahkeme tarafından atanacak bir kayyım nezaretinde ve belli bir süre içerisinde mali durumlarının düzeltilerek iflastan kurtulmaları için öngörülen hukuki bir müessesedir. “olarak tarif edebiliriz.
2. HUKUKİ SÜREÇ
2.1. Mahkemeye Müracaat
Yetkili Mahkeme, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yargı çerçevesindeki Asliye Ticaret Mahkemesidir. Şirketin esas sözleşmesinde yazılı olan yer ile organlarının bulunduğu yer farklı ise, organların bulunduğu yer idare merkezi olarak kabul edilmektedir. (Barış Toraman, İcra ve İflas Kanununa göre Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerde iflasın ertelenmesi talebi, Yetkin Yayınları, 2007. s.105)
Mevzuatta öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde şirket tarafından iflasın ertelenmesi için görevli mahkemeye başvurulur. Mahkemelerin resen karar verme olanakları bulunmamaktadır. Mahkemeye başvurulabilmesi için şirketin borca batık olması ve bu borca batıklığın bir ara bilanço ile belgelenmesi gerekmektedir.
Ayrıca Mahkemeye, borca batıklıktan kurtulma ile ilgili olarak ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi sunulması gerekmektedir.
Mahkeme, sunulan bu iyileştirme projesinin, bilirkişi vasıtasıyla makul, uygulanabilir ve ciddi bir proje olup olmadığı konusunda araştırma yaptırır.
2.2. Talebin Kabulü
Mahkeme iyileştirme projesini ciddi ve uygulanabilir olduğuna karar verdiği takdirde diğer bir anlatımla Mahkeme'ce sunulan iyileştirme projesinin uygulanabilir olduğu kanaati hasıl olduğu takdirde şirketin iflasının ertelenmesine karar verebilecektir.
Mahkeme tarafından iflasın ertelenmesi kararı azami 1 yıl için verilmektedir. (İ.İ.K. Md: 179/b) Bu süre kayyımın verdiği raporlar dikkate alınarak mahkemece uygun görülecek süreler ile uzatılabilir; ancak uzatma sürelerinin toplamı dört yılı geçemez.
Mahkeme iflasın ertelenmesi kararı ile birlikte bir kayyım ataması yapacaktır.
Mahkeme, yönetim organının yetkilerini tümüyle elinden alıp kayyıma verebileceği gibi yönetim organının karar ve işlemlerinin geçerliliğini kayyımın onayına bağlı kılmakla da yetinebilir.
İflâsın ertelenmesi kararında kayyımın görev ve yetkileri ayrıntılı olarak gösterilir.
Mahkeme erteleme kararının hüküm fıkrasını İcra İflas Kanunu'nun 166 ncı maddenin ikinci fıkrasındaki usulle ilân eder ve gerekli bildirimleri yapar.
2.3. Talebin Reddi
Mahkeme iyileştirme projesini ciddi ve uygulanabilir bulmaması veya sair gerekli koşulların oluşmaması halinde iflasın ertelenmesi talebinin reddine ve şirketin iflasına karar verecektir.
Bu açıdan Mahkemeye başvurmadan önce şirketin durumunun çok iyi irdelenmesi, borca batık olma halinin araştırılması ve bilanço ile belgelenmesi ile bunların yanında sunulacak olan İyileştirme Projesi'nin gerçekten ciddi, inanılır ve uygulanabilir hakiki verilerden oluşmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
3. İFLASIN ERTELENMESİ KARARININ ETKİLERİ
İflasın ertelenmesi kararının en önemli etkisi şirket hakkındaki iflas kararının ve bu kararın etkilerinin geçici bir süre ile ertelenmesi sonucunu doğuruyor olmasıdır.
Erteleme kararı ile birlikte, İ.İ.K. Md: 179/b hükümleri çerçevesinde, Erteleme kararı üzerine borçlu aleyhine 6183 sayılı Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamayacak ve evvelce başlamış takipler duracaktır.
Ancak bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemeyecektir.
30. Haziran 2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1. Sıra no lu Tahsilat Genel Tebliği'nin “İflas Yoluyla Takip ve Konkordato “ başlıklı 4. Bölümünde yapılan düzenlemelere göre, amme borçlusunun iflasının ertelenmesine karar verilmesi halinde, alacaklı tahsil dairelerince erteleme kararı devam ettiği sürece takip yapılamayacaktır. Ancak iflas ertelemesi, iflasın açılması hükmünde olmadığından, amme alacaklarına gecikme zammı uygulanmasına devam edilecektir. Hükümleri bulunmaktadır.
4. İFLASIN ERTELENMESİNİN SONA ERMESİ
- Erteleme süresi sonunda iyileşmenin mümkün olmadığının tespiti üzerine mahkeme, şirketin iflâsına karar verir.
- Erteleme süresi dolmamakla birlikte, mahkeme kayyımın verdiği raporlardan şirketin malî durumunun iyileştirilmesinin mümkün olmadığı kanaatine varırsa, erteleme kararını kaldırarak şirketin iflâsına karar verebilir.
- Erteleme süresi sonucunda şirketin mali durumunun düzelmesi halinde erteleme kararı amacına ulaşmış demektir. Bu durumda kayyım tarafından verilen rapor çerçevesinde Mahkeme erteleme kararını kaldırır.