Yeni stratejik plan yeni ümitler
Tarımda üretim planlamasının fiilen uygulanacağı bu yıl, aynı zamanda beş yıllık yeni bir tarım stratejik planının uygulamaya konulduğu yıl olacak. İlginçtir ki tarımın önümüzdeki beş yılının önceliklerini belirleyen bu plan, kamuoyunda yeterince gündem oluşturmadı, tartışılmadı. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereği kamu kurumlarının stratejik planlarını hazırlamaları bir zorunluluk.
Belediyelerden üniversitelere, bakanlıklara kadar resmi kurum ve kuruluşlar beş yıllık stratejik planlarının yanı sıra yıllık performans programlarını da hazırlamakla mükellefler. Performans programlarında, o yıl hangi faaliyetler gerçekleştirilecekse bunlara ait sayısal göstergelere yer verilir.
O yılın bütçesi hazırlanırken performans programlarında yapmayı taahhüt ettikleri projeler esas alınır. Yine o yılın sonunda hazırlayacakları faaliyet raporu ile verdikleri sözlerin ne kadarını gerçekleştirebildiklerinin hesabını verirler. Örneğin, belediye meclislerinde tüm bu aşamalar görüşülür, tartışılır ve karar bağlanır. Planlamada, 5N1K yaklaşımı başarıyı getirir.
Neyi, neden, nerede, ne zaman, nasıl ve kimlerle yapacağımızın adının konulmasıdır 5N1K… Bunlar olmadan konulacak hedef ve faaliyetler bir temenniden öteye geçemez. Ayrıca plan dönemi boyunca ülkede ve dünyada olağanüstü gelişmeler olması durumunda planda revizyonlar yapılabilir. Kurum yönetimi değiştiğinde ise plan tamamen yenilenebilir.
Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı’nın göreve geldiği dönemde, geçen yıl sonu itibariyle süresi dolan önceki planın yenisinin hazırlanması çalışmaları zaten başlatılmıştı ve aldığım bilgilere göre Bakan Yardımcılığı esnasında da Sayın Yumaklı bu planla bizzat ilgilenmekteydi.
O nedenle 2024-2028 Stratejik Planı onun gözetiminde hazırlandı ve yine onun Bakanlığı döneminde uygulanıyor olacak. Buraya kadar sanırım her şey olması gerektiği gibi… Mevcudun fotoğrafının çekilmesi, SWOT analizlerinin yapılması, paydaşlarla görüşmeler, plan dönemine ait misyon ve vizyon tespiti, stratejik amaçlar ve hedefler…
Ezcümle; kaynaklarımız, beş yılın sonunda varmak istediğimiz nokta ve bunu nasıl gerçekleştireceğimiz artık yeni planda… Geçen yıl, mevzuatta yapılan düzenlemelerle, birbirleri ile iç içe olan, birbirlerini destekleyen çok sayıda proje hayata geçirildi.
Tarımsal amaçlı örgütlerin derecelendirilmesi, tarımsal üretim planlaması, sözleşmeli üretim, âtıl arazilerin etkinleştirilmesi, su yönetimi, ÇKS’ye kaydolmamış ancak tarımsal üretim yapan çiftçilerin ve tarım alanlarının kayıt altına alınması ve tarım sayımının başlatılması gibi çok sayıda projenin gerçek anlamda hayata geçirilmesi bu yıl yeni stratejik planla olacak. 2024-2028 Stratejik Planı’nı bir sonraki yazımda değerlendireceğimi belirterek bu konuda bir öneride bulunmak istiyorum.
5018 sayılı yasanın çıktığı ilk yıllarda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın il teşkilatları da Bakanlığın planıyla uyumlu, kendi illeri için stratejik planlar hazırlıyorlardı. Artık bunlar yapılmıyor… İllerdeki tarımsal üretim planlaması komiteleri açısından da yol haritası olacağını düşündüğüm bu planların yerelde de hazırlanmasını öneriyorum.
Bunun bir kademe ötesi, daha önceki yazılarımda da önerdiğim üzere, Orman Bölge Müdürlüklerinde olduğu gibi Tarım Bölge Müdürlüklerinin de kurulması. Bölge müdürlüklerinin kendi sorumluluk alanları için stratejik planlarını ve buna bağlı olarak da daha etkili bir üretim planlaması yapmaları çok daha verimli olacaktır.
Son bir önerim de tarımla bağlantılı özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarına... Stratejik planların bu kuruluşlarca hazırlanması da çok gerekli ve önemli. Çünkü kârlılığınız, verimliliğiniz ve etkinliğiniz, sağlam veriler üzerinden planlama, takip ve değerlendirme ile mümkün.