Yeni seriye göre 2023 hedefleri hayal mi, gerçek mi?

TÜİK geçen hafta ulusal hesaplarda temel değerlerin tamamına yakınında değişime giderek yeni ESA 2010 uygun olarak değişime gitti. Dönemsel Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla, ESA 2010’a uygun olarak üretim, harcama ve gelir yöntemiyle 1998 yılından itibaren yeniden hesaplandı. Bu değişimle birlikte doğru bildiklerimizin tamamı değişerek yeni bir veriler ortaya çıktı. Tüm ekonomistler tarafından yeni yöntem ile ilgili olarak eleştiriler oldu. Birçok tanınmış ekonomist bazı rakamların bu kadar değişmesine şaşırıp anlam veremedi.

Bende şahsım olarak bu kadar değişimin olmasını anlamış değilim. Bende yıllarca cebimizde bulunan paranın yanlış hesaplandığı, yaptığım harcamaların yanlış veya eksik olduğuna mantıklı bir izahını bulamadım. Kısaca verilere baktığımızda %20’lik bir artış söz konusu. Büyüme rakamlarına baktığımızda 2003-2009 döneminde %24 2010-2015 döneminde %41 e yaklaşan değişimler var. Sadece 2015 yılında kişi başı milli gelir 9 bin 250 dolardan 11 bin 14 dolar çıktı. Gayri Safi Milli Hâsıla sıralamamız 18. sıradan 17. sıraya yükseldi.

Peki, bu artış oranları ile AK Parti hükümetlerinin daha önce açıklamış olduğu 2023 hedeflerine ulaşabilecek miyiz?

Önce hedeflerin ne olduğunu hatırlayalım;

1) Dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde olmak,

2) 500 milyar dolar ihracat,

3) Fert başına düşen gelir 25 bin dolar.

Son hesaplama yöntemi ile GSYH’mız 2015 yılı için 861 milyar dolar olarak yeniden hesaplandı. 2016 yılı Gayri Safi Milli Hâsılamız 830 ile 850 milyar dolar arasında olacağı tahmin ediliyor. Biz hedeflere ulaşabileceğimizi hesaplarken tepe noktası olarak 850 milyar doları aldığımızı kabul edelim. İlk dokuz ekonomi içinde, ABD, Çin, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa, Hindistan, İtalya, Brezilya bulunuyor. Hedefimiz bu ekonomilerin hemen üzerinde veya içinde olmak olduğuna göre bu ekonomileri ayırıyoruz.

Yukarıdaki veriler IMF in tahminleri olup 2023 yılında en az Kanada kadar bir GSYH oluşturmamız gerekiyor.

Türkiye gayri safi hâsılasını TÜİK’in yeni serisi 2003-2015 dönemi büyüme rakamları ortalaması ve 2010-2015 ortalamasına göre hesaplamaya çalışalım. 2003-2015 dönemi ortalaması %6.49 ve 2010-2016 dönemi ortalaması %6.73 olarak hesaplayabiliriz. Biz kendi büyümemizi 2017 yılından itibaren bu orana göre hesaplayalım.

Büyümeyi %6.49 olarak aldığımızda 850 milyar dolarlık GSYH rakamı 2023 de 1 trilyon 320 milyar dolar, Büyümeyi %6.73 olarak aldığımızda 850 milyar dolarlık GSYH rakamı 2023 de 1 trilyon 341 milyar dolar olmakta. Bu hesaba göre 2023 yılında yine 17. Büyük ekonomi olacağımızı görebiliriz.

500 milyar ihracat hedefine baktığımızda

2016 yılı sonunda yaklaşık olarak 140-143 milyar dolar civarında bir ihracat yapacağımız gözüküyor. Orta Vadeli Program’a baktığımızda önümüzdeki yıllar için ihracat hedefimiz 2019 yılı sonunda 193 milyar dolar olarak hedef seçilmiş, buda yaklaşık yıllık %10.5 lik bir artış olarak karşımıza çıkıyor. Bu artış hedefine göre ihracatımızı 2023 yılına göre hesapladığımızda 2023 yılı sonunda 288 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirme ihtimalimiz gözüküyor.

Bu artış böyle devam ederse 2030 yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşabiliriz.

Fert başı gelir 25 bin dolar

TÜİK in son hesaplama yöntemine göre 2015 yılı fert başı gelir 9 bin 250 dolardan 2015 yılı için 11 bin 14 dolar olarak güncellendi. 2003-2015 yılında yeni seriye göre fert başına düşen gelir yıllık ortalama olarak %9.1 artış gösterdi. 2016 yılı geliri yıllık ortalama 10 bin 750 dolar olarak gözüküyor.

2023 yılına kadar ortalama %9.1’lik artışa göre hesaplarsak 19 bin 780 dolar olarak hesaplayabiliriz. Eğer %9.1’lik artışı yakalayabilirsek 2025 yılı sonunda fert başı geliri yakalayabiliriz.

Son söz olarak, büyümeyi, enflasyonu, işsizliği, kişi başı geliri, rakamlarla değiştirebilirsiniz, ama asla rakamlarla ihracat ve ithalatı değiştiremezsiniz.

Not: Tablodaki ülke verileri 2021 yılına kadar IMF tahminleri olup 2021, 2022 ve 2023 ortalama göre hesaplanmıştır.