Yeni programı beklerken 2023 hedeflerinin karnesi
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yarın yeni bir ekonomik program açıklayacak. Bu program Erdoğan yönetiminin, ekonomik krizi nasıl değerlendirdiğini ve karşısında ne yapacağını ortaya koyacak.
Bu noktada Erdoğan iktidarının 2011’den beri siyasi ajitasyonunda çok kullandığı “2023 hedefleri”nin karnesine bakmakta yarar var.
2023 hedefleri açıklanalı 8 yıl oldu, geriye 4 yıl kaldı. Acaba zamanın üçte ikisi geride kalırken hedeflere ne kadar yaklaşıldı?
Şimdi tek tek 2023 hedeflerinin karnesine bakalım:
* Türkiye dünyanın en büyük 10. ekonomisi olacak: 2011’de Türkiye dünyanın 18. büyük ekonomisiydi. Aradaki iniş çıkışların ardından 2018’de hala aynı yerdi. OVP’ye göre 2021’de, IMF’ye göre 2023’te de Türkiye hala 18. sırada kalmaya devam edecek. Üstelik Türkiye ekonomisinin büyüklüğü 2023’te 10. sırada bulunacak olan Kanada’nın ancak yüzde 41’i kadar olacak.
* Milli gelir 2 trilyon doları aşacak: Bu hedef konduğunda milli gelir 832 milyar dolardı. 2018’de ise 784 milyar dolar ile 7 yıl öncesinin 48 milyar dolar gerisinde. IMF’ye göre 2023’te milli gelir 958 milyar dolar ile 2023 hedefinin yarısından bile az olacak.
* Kişi başına gelir en az 25 bin dolar olacak: Buradaki durum milli gelirden de kötü. 2011’de 11.2 bin dolar olan kişi başına gelir, 2018’de 9.6 bine düştü. Üstelik bu hesaba sayıları 4 milyonu bulan Suriyeli ve Asyalı göçmenler dahil değil. IMF’nin hesabına göre kişi başına gelir 2023’te 11 bin dolar ile 2011’deki düzeyinde olacak ve hedefin yarısının çok altında kalacak.
* İhracat 500 milyar dolara çıkacak: 2011’de 135 milyar dolar olan ihracat, 7 yılda sadece 33 milyar dolar artabildi. 2023’te 500 milyar dolar ihracat hedefinin de yarısına bile ulaşmak mümkün gözükmüyor.
* Düşük enflasyon, yüzde 5 işsizlik: Bu iki hayati alanda da hedeflere yaklaşmak bir yana tam tersi uzaklaşıldı. 2023’te hala çift haneli enflasyon ve çift haneli işsizlikle boğuşuyor olacağız.
* Tarım üretiminde dünyanın ilk 5 ülkesinden biri olacağız: 2023 hedefleri, tarımsal GSYİH miktarının 150 milyar dolara, ihracatın 40 milyar dolara ulaşmasıydı. Tarımda GSYİH miktarı 2011’de 68.5 milyar dolarken, 2018’de 45.2 milyar dolara düştü. Tarım ihracatı ise 5-5.5 milyar dolar seviyesine çakılı kaldı.
2023 hedefleri ortaya atıldığında dünya para bolluğu içinde yüzüyordu. O zaman arkası sağlam bir plana dayanmayan hedeflerle kamuoyunu oyalamanın hayati bir zararı yoktu.
Ama şimdi ise tam tersi bir süreç var. Gerçekleri görmeyen, sağlam ve bütünlüklü bir plana dayanmayan programlarla ortaya çıkmanın, ekonomiye ve topluma faturası çok ağır olur.