Yeni euro mu geliyor?
Oscar Wilde, "Ciddi Olmanın Önemi" adlı romanında,"Aileden bir kişiyi kaybetmek talihsizlik olarak nitelendirilebilir; aileden iki kişiyi birden kaybetmek ise ihmalkarlıktır" ifadesini kullanmıştı. AB; ailenin iki üyesini değil, beş-altı üyesini birden kaybedecekmiş gibi gözüküyor.
Fransa için bazı soru işaretlerinin oluşması, Euro'nu geleceği ile ilgili spekülasyonları artırıyor. Mali birlik sağlanırsa Euro'nun kurtulacağı düşünülüyor. İyi de; bu nasıl başarılır? Euro bölgesinde bunun için "sıfır iştah" var. Almanya ve Fransa'dan gelen "Daha güçlü mali birlik" açıklamalarını ciddiye almaya gerek yok. Mali birliği sağlayalım derken, aynı zamanda "Ortak Euro tahvili olmasın" deniliyor. Kaldı ki; mali birliğin sağlanması için, üye ülkelerin her birinin referanduma gitmesi gerekiyor. Kuzey Avrupalı seçmenlerin, sorunlu ülkelerle böyle bir ortaklığa girmeleri zor. Bu nedenle; burada fazla umut yok.
Avrupa Merkez Bankası(AMB), bu umutsuz ortamda devreye girmek zorunda kalıyor. AMB, son bir haftada 22 milyar Euro'luk İtalyan ve İspanyol tahvili aldı. Bu rekor miktar piyasaları biraz yatıştırsa da, AMB'nin parasal genişlemeyi anımsatan bu hamlesi yeterli olmaz.İtalya'dan kemerleri sıkmasını isterseniz, ekonomisi toparlanamaz. Ekonomi toparlanamadıkça, son bir haftada kenara çekilen tahvil oyuncuları, sorunlu ülkelerin tahvillerine yine saldırır. Faizler tekrar yükselmeye başlar. AMB, İtalya ve İspanya faizlerine bir tavan koyduğunu açıklarsa, bu çok daha etkili bir yol olabilir. Spekülatörleri dağıtırsınız. AMB'nin, Fed'in düştüğü hataya düşmemesi gerekiyor. Faizlerde bir üst sınır belirleyerek, proaktif davranabilir.
Euro tahvili olmazsa, geriye "yeni bir Euro'nun yaratılması" kalıyor . Geçen sene yazdığım bir yazıda; "Euro bölgesindeki asıl sorun Almanya' demiştim. Almanya, Euro bölgesinde dengesiz bir rekabet ortamı yaratmıştı. Geçen zaman içinde; Almanya olmadan bir ortak para biriminin başarılı olamayacağını anladım. Bu durumda yapılması gereken; Almanya etrafında yeni bir para birimi yaratmak ve ilk günden itibaren mali birliği sağlamak. Almanya, bu yeni para biriminin garantörü olacağı için, giriş şartlarını da belirleyecek. Kimi isterse onu alma hakkına sahip olacak.
Böyle bir yapılanmada, Almanya'nın davet edeceği ilk ülke muhtemelen İsviçre olur. Ekonomisinin sağlam olması, parasına olan güven, İsviçre'yi cazip kılıyor. Ancak; İsviçre, kendi para biriminden bıkmış gibi açıklamalar yapıyor. İsviçre Merkez Bankası(İMB): "CHF'nin değerini, Euro'ya sabitleyebiliriz" diyor. Aslında onlara da hak vermek gerekiyor. Bretton Woods sona erdiğinden beri, yani tam 40 yıldır, CHF'deki değer artışının önüne geçmeye çalışıyorlar. Olmuyor. Örneğin; 1971 Agustos'unda USD/CHF 4.09 idi, geçen hafta 0.7085'e kadar düştü.
Bu kadar güçlü bir ekonomi, para birimini niçin Euro gibi sorunlu bir paraya bağlasın ki? Bunlar samimi açıklamalar değil. İMB, sadece zaman kazanmaya çalışıyor.
Aynen Fed'in yaptığı gibi, aynen AMB'nin yaptığı gibi…