Yeni ekonominin ayak sesleri güçleniyor

Genç aktivist Greta Thunberg kendi ülkesinde tek başına “Dünya yanıyor” diyerek bir hareket başlattı. Bu çağrıyı önce gençler duydu, sonra dünya liderleri… Şimdi de şirketler bu değişimi sahipleniyor ve “kâr” yerine “amaç” için hareket etme fikri giderek daha fazla ana akım haline geliyor.

B Corp hareketi ise 10 yılı aşkın süredir iş dünyasının gücünü iyilik için kullanacağı yeni bir ekonomiyi savunuyor. Dünya genelinde 64 ülkede, iyi olma misyonu ile hareket eden 130 farklı sektörden 3000’e yakın şirket, dünyanın en iyisi olmaktan ziyade, dünya için en iyisi olmak hedefiyle gönüllü olarak bu girişimde yer alıyor.

B Corp hareketi, piyasada başarı kriterlerini yeniden tanımlıyor ve küresel ekonomiyi herkes için değer yaratacak biçimde şekillendirmeyi amaçlayan şirketlerden oluşuyor.

B Corp’un iyilik tanımı, toplumda pozitif etki yaratmaya dayanıyor. Bu etki; iyi üründen, şeffaflılığa, çevre duyarlılığından, iş dünyasında çeşitliliğe, yönetim kurullarında kadın sayısının artmasından, çalışan mutluluğuna kadar pozitif etki yaratan tüm alanları kapsıyor. B Lab ilk olarak, şirketleri çevresel ve toplumsal problemlere kârlı çözümler üretmeye teşvik etmek amacıyla 2007 yılında ABD’de kuruldu. B Corp hareketinin dünyada yaygınlaşmasıyla beraber, 2014 yılında ise Avrupalı B Corp’lara destek vermek amacıyla B Lab Avrupa oluşturuldu.

B Corp Zirvesi’nin dördüncüsü geçtiğimiz hafta Amsterdam’da gerçekleşti. “Lead The Beat” (Ritmi Yönet) teması altında toplanan zirvede, yeni ekonomi liderleri, sertifikalı B Corp’lar, değişim yaratanlar bir araya geldi ve iklim ve toplumdaki eşitsizlikle mücadele etmek için en iyi fikirleri paylaştılar.

B Lab’ın Kurucu Ortağı Jay Coen Gilbert, küresel ekonomik sistemin artık amaca uymadığını ve acilen yeniden tasarlanması gerektiğini söylerken, B Corp’un misyonunu şöyle dile getiriyor: “Hükümetler tek başlarına aşırı stres altındaki gezegenimizi korumak ve eski haline getirmek ve parçalanmış toplumumuzu yeniden inşa etmek için yeterli değil; bu nedenle işletmelerin bu konuda yönlendirici olması ve pozitif değişim için bir güç olarak hayati rollerini ortaya koymaları gerekiyor.”

S360’a “Best For The World” Ödülü

Gilbert’in dikkat çektiği en önemli unsur ise, B Corp’un sadece bir değerlendirme ya da etiket olmadığı; yeni bir şeyler icat etmeyi isteyen girişimcilerin canlı ve aktif olarak yer aldığı bir topluluk olduğu yönünde.

2014 yılında Türkiye’de faaliyet göstermeye başlayan B Corp, ülkemizde ortak değer ve sosyal fayda yaratan şirketleri küresel hareketin bünyesine katmayı hedefl iyor. B Corp sertifikasına sahip danışmanlık şirketi olan S360, B Lab Avrupa çatısı altında B Corp ortağı olarak faaliyet gösteriyor.

S360, bu sene düzenlenen zirvede, toplumda yarattığı olumlu etki nedeniyle “Best For The World” (Dünya İçin En İyi) ödülünü almaya hak kazandı. Zirve sırasında görüşlerini aldığım S360 Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Kerem Okumuş, iyi olanın peşinde koşan yerel şirketleri küresel B Corp hareketi ile tanıştırmayı, Türkiye B Corp topluluğunun oluşmasına katkıda bulunmayı ve şirketlere B Corp sertifikası alma yolculuğunda destek olmayı amaçladıklarını söylüyor. Okumuş şu yorumlarda bulunuyor: “S360, Türkiye’de B Corp hareketine liderlik ediyor. Şirketlerin sosyal sorumluluk bütçeleri toplumsal sorunları sürdürülebilir bir şekilde çözüme ulaştırmak için yeterli değil. İyiliğin şirketin iş yapış modellerine entegre edilmesi gerekiyor. Ancak bu şekilde gerçek çözüm yaratmak mümkün olacak. B Corp hareketinin temeli, iş modeli odaklı yeni bir ekonomi sistemi getirmek. Kapitalist ekonomiyi ‘fayda odaklı’ bir yapıya dönüştürmek. Bugün geldiğimiz noktada, kapitalizm duvara çarptı. Mevcut sorunlar çözülmedikçe şirketlerin ne satış yapacak müşterileri kalacak, ne de üretim yapacak hammaddeleri.”

10 yıl sonra B Corp yeni normal olacak

Büyük şirketlerin ve tüm konvansiyonel ürünlerin dönüşmesinin zor olduğunu ve zaman alacağını söyleyen Kerem Okumuş, bu nedenle dünya genelindeki büyük şirketlerin küçük B Corp’ları satın alarak, iş modellerini bu yöne doğru yönlendirmeye çalıştıklarını belirtiyor. Okumuş, “Bankalar dönüşmeye başladı. Yeşil finansman kaynakları artıyor, iklim fonları çıkıyor. Önümüzdeki 10 yılda B Corp yeni normal olacak. Şu anda Türkiye’de dört B Corp var. 260’ın üzerinde şirket değerlendirme aşamasında. Hedefimiz önümüzdeki 5 yıl içinde 50 B Corp’a ulaşmak” diyor.

imece ile güçlerini birleştiriyor

Kerem Okumuş, S360’ın, imece ile güçlerini birleştirdiğini ve 2020’den itibaren B Corp hareketini temsil eden bir yapıya ulaşacağını söylüyor. imece, değişim yaratan insanların ve kurumların toplumsal, ekolojik ve kültürel meselelere çözüm üretmek üzere buluştuğu ve birlikte çalıştığı bir sosyal inovasyon platformu.

Atölye ve Zorlu Holding’in kurucu ortaklığı, S360’ın stratejik partnerliği ile hayata geçirilen imece’de, sosyal meselelere projeleri ile çözüm üretecek takımlar destekleniyor, farklı yetkinliklerden birey ve kurumların bir araya gelerek yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler üretmesinin önünün açılması amaçlanıyor.

imece’nin bu süreçte statüsünün değişeceğini ve bir sosyal şirkete düşeceğini ifade eden Kerem Okumuş, bu birlikteliğin sonucunda ortaya çıkacak olan B Corp Türkiye’nin gençlerin entegrasyonu, sosyal girişimcilik bakış açısı ile güçleneceğini söylüyor. S360 ve imece’nin Bilgi Üniversitesi'nde şirket çalışanları için bir sertifika çalışması başlatacağı bilgisini de veren Okumuş, "B ekonomisinin liderlerini yetiştireceğiz. Gençler ve girişimciler işin içine girecek. Gençlerden gelen taleplerle şirketler de gelişecek. Yeni nesil bu harekete çok sağlam bir şekilde sahip çıkıyor” yorumlarını yapıyor.

Daha bilinçli bir tüketim ve üretim şekli mümkün

● B Corp sertifikalı Türk şirketlerinden biri olan Taze Kuru’nun İcra Kurulu Üyesi N. Erinç Yurter’in şu sözleri önemli: “Bu zamana kadar savunduğumuz değerleri, bir topluluk içinde paylaşabileceğiz. Daha bilinçli bir tüketim ve üretim şeklinin mümkün olduğu konusunda farkındalık yaratabileceğiz.” Zirvede gündeme gelen “Kahve üretimi için Fair Trade; binalar için Leed, ne anlam ifade ediyorsa, B Corp Sertifikası da iş dünyası için aynı şeyi ifade ediyor” tanımı, B Corp Sertifi kası’nın anlamını oldukça somut bir şekilde ortaya koyuyor. B Corp Sertifikası iş dünyasında başarı kriterlerini yeniden tanımlamayı amaçlayarak, şirketlerin tüm paydaşlar için yarattığı finansal ve finansal olmayan değerleri ortaya koymayı ve sürdürülebilir bir şekilde yönetmeyi sağlıyor. Şirketler, B Corp sertifi kasını almak için 200 farklı kriter üzerinden değerlendiriliyor. 200 üzerinden 80 alanlar, B Corp olmaya hak kazanıyor. Değerlendirme, sürekli iyileşme sağlamak için iki senede bir tekrarlanıyor. B Corp olan şirketler ise, gönüllü olarak kurumsal yönetim, çalışanlar, yerel ekonomi ve toplum ile çevre gibi alanlarda değer yarattıklarını gösteren belirli bir performans standardını kabul ediyorlar.

'Siyah kuğu'nun yerini 'yeşil kuğu' alacak

B Lab Küresel Elçisi Marcello Palazzi’nin yanı sıra, Danone, Patagonia, TOMS, Ben&Jerry, Innocent Drinks, Lombard Odier gibi birçok markanın katıldığı 4. B Corp Zirvesi’nde ön plana çıkan “Bağlılık Bildirgesi”, iş dünyasının sahip olduğu gücü iyilik için kullanacağı yeni bir ekonomik düzene ihtiyacımız olduğunu savunuyor. Bu yeni ekonomide tüm şirketler B Corp olacak ve sadece hissedarlar için değil, tüm paydaşlar için değer yaratmayı amaçlayacak. Yani şirketler, değişimin kendisi olacak. Tüm iş süreci ve ürünler, insanın ve dünyanın iyiliğini hedefleyecek; insana ve dünyaya zarar vermeyecek. Bu hedefe ulaşılabilmesi için de, şirketlerin birbirlerine bağımlı olduklarını ve aynı sorumlulukla birlikte hareket etmeleri gerektiğini anlamaları gerekecek. Bu sayede; eski ekonominin, finansal piyasalarda önemli etki yaratan ve rasyonel analizle açıklanamayan olayları tanımlamak için kullandığı “siyah kuğu teorisi”nin yerini, “yeşil kuğu” teorisi alacak. Çünkü, sadece kâr etmeye değil, ama aynı zamanda anlam yaratmaya ve iyi olmaya odaklanan yeni ekonomide şeffaflık artacak, belirsizlikler ve güvensizlik ortadan kalkacak.

Global Compact işbirliği

● Amsterdam’daki zirve sırasında, B Corp hareketinin arkasındaki güç olan B Lab, Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SDG) yönelik anlamlı bir iş birliği gerçekleştirdiğini açıkladı. Global Compact ile B Corp arasında gerçekleşen iş birliği sayesinde, şirketlerin yarattıkları etkiyi Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı temel alarak ölçümlemeleri mümkün olabilecek. BM kapsamında 2000 yılında çalışmalarına başlayan Global Compact, dünyamız, tüm insanlar, topluluklar ve pazarlara fayda sağlayan sürdürülebilir ve kapsayıcı bir küresel ekonomi yaratmak için kurumların iş birliği ile harekete geçmelerini teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda, dünya çapındaki şirketlerin stratejilerini ve operasyonlarını insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarındaki 10 İlke’ye uyumlu hale getirmeleri için iş dünyasına liderlik ediyor.