Yeni dönem yeni arayışlar yeni sorularla gelişiyor
Yayınlanan 74 maddelik 477 sayılık KHK ile Başbakanlığa son verilirken, yetkileri Cumhurbaşkanlığına devredilerek, parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş konusunda önemli bir adım atılmış oldu. Önümüzdeki günlerde yeni adımlarla dönüşüm tamamlanacak, devletin yeni yapısı kurulacak. Önemli olan bu dönüşümün en az sorunla gerçekleşebilmesi.
477 sayılı 74 maddelik KHK’nın yayımlanmasıyla Bakanlar Kurulu ve Başbakan'ın yetkilerinin birçoğunun Cumhurbaşkanlığı'na devri yürürlüğe girmiş oldu. Başbakanlık kaldırıldı. Yeni dönemle ilgili ilk önemli değişim adımı atıldı.
Devlet tepesinde cumhurbaşkanının yer alacağı şekilde Ankara merkezli olarak yeniden yapılandırılıyor. Bu yapıda cumhurbaşkanının yönetiminde 16 bakan, 7 politika kurulu, 5 ofis, 7 bağlı kuruluş yer alacak.
Yeni işleyişte 9 politika kurulu kendi alanlarına giren konularda gelecekle ilgili politikaları geliştirip, ilgili bakanlara sunacaklar. Bakanlar bunların uygulanmasını ele alacaklar.
Bu 9 politika kurulu yerel yönetim, sosyal politika, sağlık/ gıda, kültür/sanat, hukuk, güvenlik/dış politika, ekonomi, eğitim/öğretim, bilim/teknoloji ve yenilikler konularında geliştirici çalışmalar yaparak, cumhurbaşkanının onayına sunacaklar. Geliştirilen konuların hayata geçmesi çalışması Bakanlar Kurulu'nda yapılacak.
Ofisler, finans, insan kaynakları, dijital dönüşüm ve yatırımlar konularında çalışmalar yapıp onlar da önerilerini Cumhurbaşkanlığı'na sunacaklar.
Stratejik önemleri nedeniyle doğrudan cumhurbaşkanına bağlı çalışacak bağlı kuruluşlar da bu bünye içersinde yer alacaklar.
Konuya ekonomiyle ilgili değişim açısından bakacak olursak, bu alandaki bakanlık sayısının birleştirmelerle 6’dan 3’e indirildiğini görüyoruz. Maliye’nin, gelir ve harcama birimleri olarak yeniden dizayn edileceği görülüyor.
Doğaldır ki yeni dönem yeni arayışlar ve yeni sorulara verilecek yanıtlarla gelişip, şekillenecek.
Kurulmakta olan yapı ağırıklı olarak Amerikan başkanlık sistemiyle karşılaştırılıyor. Dışarıdan atanacak bakanların oradaki başkanlık sekreterlerine benzer bir yapı oluşturacağı yorumları yapılıyor.
Buna karşın yeni sistemin kuvvetler ayrılığı ve denge denetim açısından yeterliliği konusunda ise eleştiriler yapılıyor. Ankara merkezli tek elde toplanan bir yönetim oluşturulduğu öne sürülüyor.
Bakalım yeni oluşumları, gelişmeleri izleyelim. Yeni devlet yapısının nasıl çalışacağını görelim.
Şimdiden gördüğümüz; çok sayıda yeni devlet görevi oluştuğu, bu görevlere liyakata dayalı ne denli atama yapılabileceği, geçmiş dönemin bürokratik yapısının direncinin nasıl aşılabileceği.
Unutmayalım ki her yeni yapı belli başarılara imkan yaratırken, belli sorunlara da yol açabilir.
Önemli olan bu dönüşümün en az sorunla gerçekleşebilmesidir.