Yeni dönem beklentileri gündemdeyken 11 sektörde durum
Şimdi yeni dönemin kurgusu yapılırken bir “bekleyiş” dönemi söz konusu. İş insanları artan döviz, faiz ve yükselen enflasyon nedeniyle yatırım ortamının olumsuz olduğu görüşünde birleşiyorlar. Cumhurbaşkanı Hükümet Modeli’nin kurulmasıyla döviz ve faizin yükselişinin frenlenmesi, enflasyonun aşağıya çekilmesi ve yatırım ortamını iyileştirecek adımların atılmasını, ancak ondan sonra, üretimde bir artış, piyasalarda canlanma olabileceğini düşünüyorlar. Yerel seçim dönemine girilecek olmasından da tedirginliklerini dile getiriyorlar.
İş dünyasında beklentiler bu yöndeyken arkadaşımız İbrahim Ekinci, 11 sektörde içinde bulunulan durumu incelemiş. Yılbaşından bu yana sektörlerde yaşananları ele alıp bu 11 sektöre ayna tutmuş. Genel değerlendirmesi 7 sektörde resmin olumsuz olduğu. Dört sektörde ise görece iyi bir tablonun söz konusu olduğu. Yeni dönemde yapılması gerekenlerle ilgili bilgi vermesi bakımından bu 11 sektördeki duruma kısa kısa değinelim:
-BEYAZ EŞYA: Tablo parlak değil. Yılbaşından nisana kadar üretimde yüzde 10, iç satışlarda yüzde 20 düşüş söz konusuyken, mayısta toparlanma görüldü. Ocak-mayıs itibariyle üretim düşüşü yüzde 2’ye iç satışlardaki gerileme yüzde 14’e ulaştı. Bu sektörün bir iyi gelişmesi ise mayısta yüzde 7, ilk beş ayda yüzde 9 ihracat artışı.
-DEMİR-ÇELİK: Ocak-mayıs döneminde nihai mamul üretiminde ve tüketiminde artış eğilimi sürdü. 2018’de bir önceki yıla göre üretim yüzde 10.5, nihai ürün tüketimi yüzde 15.2 artış gösterdi. İhracat, miktar açısından yüzde 4 gerileyip 8.1 tonda kalırken, değer olarak yüzde 20.2’lik artış gösterdi.
-KONUT SATIŞLARI: KDV, tapu harcı ve faiz desteği ile satışlar artarken, stoklar da yükseldi. Mayısta konut satışları yüzde 2.7 arttı. İpotekli satışlar ise yüzde 11.7 azaldı. Yabancılara satışlar önceki yıla göre yüzde 36.1 artış gösterdi.
-HAZIR BETON: Faaliyet endeksi mayısta yüzde 2.3 düşerek 16 ayın en düşük seviyesine indi. Durgunluk kalıcı hale gelmeye başladı. -
-TURİZM: 2018’in ilk beş ayında gelen turist sayısı 11.5 milyona yükseldi. Bu yıl gelen turist sayısının 2015’teki 41 milyon 617 binlik rekoru kırması bekleniyor. Buna karşılık gelirde rekor yılı olan 34.3 milyar dolarlık 2014’ün üstüne çıkması zor görülüyor. Çünkü turist başına gelir 805 dolardan 640 dolar seviyesine gerilemiş durumda. -
-OTOMOTİV: 2018 yılının ilk yarısında pazar, toplamda yüzde 12, otomobilde yüzde 10, ticari araçta yüzde 19 daraldı. Otomobil ithalatı yüzde 15.3, ihracatı , ihracatı 11.7 geriledi. Tek olumlu gelişme ticari araç grubunda yaşandı.
-LOJİSTİK: Türk plakalı araçlar bir yıl öncesine göre yüzde 5 düşüşle 496 bin 953 taşıma yaparken, yabancı araçların taşıması yüzde 12’lik artışla 147 bin 291’e yükseldi. İhracat taşımacılığının yüzde 77’sini Türk, yüzde 23’ünü yabancı araçlar yaptı. İthalat taşımacılığında Türkler de yabancılar da yüzde 4 büyüdüler.
-MOBİLYA: İlk üç ayda iç satışlar yüzde 20 düştü. Düşüş, nisanda da sürdü. İhracatta ilk çeyrekte bir önceki yıla göre yüzde 20 artış oldu. İhracat rakamı, 765.5 milyon dolara çıktı. İhracatın yıl sonu hedefi 3.5 milyar dolara yükseldi.
-KİMYA: İlk üç ayda yüzde 12 üretim artışı oldu. İlk iki ayda en yüksek noktaya ulaşan üretim martla birlikte geriledi. Bu yılın ihracat beklentisi 18 milyar dolar. Petrol fiyatlarındaki artış hammade fiyatlarında olumsuzluğa sebep oldu. Kur artışları da bu olumsuzluğa eklendi.
-TEKSTİL-HAZIR GİYİM: Yabancıların Türkiye siparişlerinde yüzde 20’lik artışlar gündemde. 2018 Mayıs ayında tekstil hammadde sektörü ihracatı yüzde 11.6 artışla 929 milyon dolar oldu. TGSD’nin yıllık ihracat beklentisi 18 milyar dolar.
Evet, Ekinci’nin 11 sektörün durumunu ele alan çalışmasından çıkardığım özet sonuçlar bunlar. Bakalım yeni dönemde, sektörlerin üretimlerinin, ihracatlarının artması yolunda hangi adımlar atılacak?