Yeni bir tütün politikası kaçınılmaz

GÖKHAN ERSÖZ - Sigara Harici Tütün Mamulleri Üreticileri Derneği Başkanı

Ülkemizin, çiftçimizin, devletimizin hayrına vesile olacak bir mutabakat lazım. Aylardır konuşuluyor bir çözüm bulma adına...

Ama ne yapmalı?

Sarmalık kıyılmış tütün Türkiye'nin bir gerçeği. Bu konuda toplumsal bir mutabakat gerekli. Türkiye dünyanın 7. büyük tütün pazarı bu çok önemli. Bunu avantaja çevirmek elimizde. Tek amacımız ihracatı artırmak, iç tüketimi azaltmak olmalı çünkü dünyanın gelişmiş tütün ülkeleri bunu hedefliyor..

2016’da 362 milyon dolarlık yaprak tütün ihraç etmişiz. 560 milyon dolarlık tütün ithal etmişiz ve maalesef bu ithal tütünü biz içmişiz... 52 bin ton tütün ihraç ederken 102 bin ton ithal etmişiz.

Ne yapmalı?

Önce Tük tütününü marka haline getirmeliyiz ki şu anda dünyada oryantal geleneksel tütüne ilgi var. Bunu fırsata çevirmeli ve bu pazarı Bulgaristan’a, Yunanistan’a kaptırmamalıyız.

Altın değerinde tütünümüz var neden bir dünya markası yaratmayalım? Neden ihracatımızı 300 bin tonlara çıkarmayalım? Köylü göç etmesin, köyünde tütün eksin, geri göç başlasın, çifti kazansın, devlet kazansın, Türkiye kazansın. Bunu başarabiliriz. Topraklarımızda yetişen tütün dünyada eşi benzeri olmayan özelliklere sahip.

Bununla ilgili bir kurul kurulmalı ve tüm kooperatifler TZOB ile kısa, orta, uzun vadeli bir program yapılmalı. Çiftçiye eğitim verilmeli, devlet desteği verilmeli. Uluslararası fuarlar, tanıtımlarla tütünümüz desteklenmeli.

Ülkemizde faaliyet gösteren firmalar da bu desteğe katılmalı. Çünkü onlar da bu ülkeden para kazanıyor. Mesela ülkemizde sattıkları sigaranın içindeki tünün yüzde 80’i ithal. Ülkemizden bunun karşılığı kadar Türk tütünü almalılar, bu desteği taahhüt etmeliler. Bunu başka ülkelerde yapıyorlar.

Sarmalık kıyılmış tütün yıllık 25 bin tonlara ulaştı... Bu tamamen yerli çiftçimizin ürettiği, yerli tüketicilerimizin tükettiği bir ürün. Para bu ülkede kalıyor. Diğer olumlu yönü çiftçi tarlasına geri döndü. İşsizlik adına, göç adına olumlu haber. Olumsuz yönü, devlet bundan vergi alamıyor.

Diyorum ki, devlet hiç alamadığı sarmalık kıyılmış tütün vergisini yüzde 25-30 seviyesine çeksin. Üretici firmalar çiftçiyle sözleşme yapsın, bu 25 bin tonun en az 15 bin tonunu üretici fabrikalar zaten alacaktır. Kalan 10 bin tonunu ihraç edelim. Her sene bu rakamı arttıralım. Zaten sarmalık kıyılmış tütünde Güney ve Doğu Anadolu tütününde sıkıntı var, Ege’nin böyle bir sıkıntısı yok. Yani bu sarmalık kıyılmış tütünü yakalayıp imha etmek yerine vergi düzlenmesiyle satın alınsın, ihraç edilsin, uluslararası firmalara satılsın. Devlet kazansın, çiftçi kazasın, Türkiye kazansın. Milli serveti, altın değerinde tütünü dünyada Türkiye markası yapalım... Yıllardır hep unutturulmak istenen bu tütün tekrar dünyada hak ettiği yere getirelim. Önerilerimi şöyle özetleyeyim:

1- Sarmalık kıyılmış tütün yurtdışından gelen kaçak sigarayı yüzde 50 düşürdü. Tüketici yerli tütüne rağbet gösterdi, kaçak sigara almıyor. Para ülkemizde kalıyor.

2- Derneğimizin çabalarıyla makaronun münferit satışı yasal hale geldi, kaçak makaron bir gecede bitirildi. Yerli sektör üretiyor, istihdam sağlandı, devlet vergi alıyor, kaçak makaron bitti.

3- Yaprak sigara kağıdının münferit satışının önü açıldı, inşallah 6 aya kadar kaçak sigara kağıdını sektör bitirecek. 3 yerli firma üretime başlıyor.

4- Türkiye yıllar önce Amerikan Blend tütüne alıştırılmıştı. Yani virginya ve burley tütününe (sigaraların içinde yüzde 80 ithal tütün var).

Oryantal tütün kullanımı 1990’dan önce yüzde 100 iken şu an yüzde 1’lere düştü. Tüketici sarmalık kıyılmış tütünle tekrar damak tadını değiştiriyor yerli tütüne dönüyor.

5- Amerika ve Avrupa ülkelerinde Türk yani Oryantal tütün tekrar revaçta, ihracat için büyük şans. Yeter ki önü uluslararası firmalarca kapatılmasın.

6- Eğer sarmalık kıyılmış tütünün ÖTV’si düşerse 25 bin ton 1 yıl içinde kayıt altına alınacak. Devlet kazanacak.

7- 400 bin tütün ekici ailesi 56 bin aileye düşmüştü, vergi istisnası ve ihracatla bu rakam hemen 500 bin aileye çıkabilir. Bu da ters göçü yaratır.

8- Uluslarası faaliyet gösteren sigara firmalarının Türk tütününü daha çok kullanması sağlanabilir.

9- Amerika ve Avrupa’ya sarmalık kıyılmış tütün ihracatı için çok büyük potansiyel var. İyi bir plan pazarlama çalışması ve Ar–Ge ile bu yapılabilir.

10- Bir dünya markası olmak için değerlerimizi kullandığımızda yabancı tütün üreticileri engel olmaya çalışacaklardır. Çünkü onlar tüm dünyaya kendi yetiştirdikleri virginya ve burley satmak istiyorlar, pazarı kapmak istiyorlar.

Bir plan yaparsak 500 bin ton tütün satarız. Bu da Türkiye’nin yılda en az 6 milyar dolar kazanması demek olur.