Yeni bir reklam ağı: Otomobil
Macbeth, Shakespeare’in diğer eserlerindeki gibi konuyu ve içinde bulunulan durumu açıklayan diyaloglarla değil, “bu dünyadan esmiyor duygusunu uyandıran – ve bütün oyun boyunca esip duracak olan – korkunç bir fırtınanın gök gürültüleri, uzaktaki savaşın yankıları arasında, ıssız ve karanlık bir fundalıkta cadıların görünmesiyle ansızın başlar.” (1) Kral Duncan’ı öldürten cadılar veya diğer doğa üstü güçlerin kehanetleri ve etkisi değil, İskoç General Macbeth’in bilinçaltında gizlenen, dizginlemeyen hırs ve istekleridir.
Yapay zeka uygulamalarının yaygınlaşmasıyla, artısıyla eksisiyle hayatın alacağı şeklin sorumlusu da yazılan kodlar değil, yazanlar ve ticarileştirenlerin, satın alıp kullanan tüketicilerin hırs ve istekleri olacak.
Geçen hafta değer zincirindeki değişimlere değindiğim otomotiv sektörü de bu teknolojik değişimin dışında kalamayacak. Otomobiller -cep telefonlarının son on yılda geçirdiği dönüşüme benzer şekilde- temel işlevleri olan ulaşımın yanısıra, yoğun bir biçimde iletişim ve eğlence mecrası haline gelecek. Yakın geleceğin “yazılım-odaklı” otomobilleri, (I) trafiği algılayacak sensörler, yapay zeka uygulamalarını mümkün kılacak güçlü mikroişlemciler, (II) motoru, bataryaları ve eğlence sistemini kontrol edecek işletim sistemi, (III) kimlik, ses ve görüntü tanıma özelliklerine haiz bir bilgi/eğlence sistemi içerecek. Ortalama bir otomobilde, bataryadan sonra en büyük maliyet kalemlerini de bunlar oluşturacak.
Elektrikli araçlardaki yoğun yazılım kullanımı, otomobilleri aynı zamanda yoğun bir kullanıcı verisi kaynağı haline getiriyor. Bu verinin toplanması, bulutta depolanması ve işlenmesi, otomotiv üreticilerinin iş birliği yapacağı farklı sektörlerdeki ticari partnerleri için çok değerli kullanıcı verisi üretmeyi mümkün kılıyor. Araçların iletişim panelleri kullanıcıları sürüş, konum, hava durumu, alternatif yollar ve varılacak yerdeki koşullar ile ilgili bilgilendirirken, menzil azaldıkça en yakın şarj istasyonu, sürücünün geçmiş tercihlerine uyumlu önerilen restoranlar, gezi yerleri, alışveriş noktaları gibi çok sayıda bilgiyi sürücüye aktaracak, bunlarla ilgili alışveriş işlemlerini araçtan sesli komutlar ile otomatik olarak yapma imkanı sağlayacak, bunu yaparken de yeni ve devasa boyutlu bir pazarlama ve reklam mecrası vazifesi görecek.
Tıpkı arama motorları gibi araç işletim sistemleri de aramalarınızda partnerlerin içerikleri daha üstlerde çıkararak, bunlarla ilgili kampanya ve fırsatlara ayrıca vurgu yapma imkanına sahip. Böylece araç satın alırken, bütünleşmiş ve interaktif bir pazarlama ağına da dahil olmuş olacağız.
Yazılım ve donanım üreticileri bu yeni ve büyük pastadan pay almak için yoğun rekabet içinde, zira cep telefonu ve bağlantılı cihazlar konusunda çok yüksek bir penetrasyona ulaşıldı ve büyük teknoloji şirketlerinin yeni bir büyüme hikayesine kuvvetle ihtiyacı var. Apple’ın, Xiaomi’nin, Çin’in en büyük arama motoru Baidu’nun son üç yılda elektrikli araç geliştirmek için yaptığı yatırımlar bu ihtiyacı karşılamaya yönelik.
Otomotiv sektörü, tez zamanda bir dizi dev satınalma neticesinde kapalı ağlara sahip birkaç büyük teknoloji şirketinin kontrolünde ulaşım ve reklam hizmet sağlayıcısı formuna bürünebilir.
“Birinci Cadı:
Tekir kedi tam üç kez miyavladı
İkinci Cadı:
Kirpi üç kez fısladı, bir kez tısladı
Üçüncü Cadı:
Guguk kuşu ‘Vakittir vakit,’ dedi.”
Perde IV, Sahne 1, Macbeth. William Shakespeare.
(1) Urgan, Mina, Macbeth (Bir İnceleme), Çan Yayınları, İstanbul, 1965, s.17.