Yeni bir para politikası çerçevesi gerekiyor
Son dört yıldır yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 5. Buna karşılık aynı dönemde her ay gerçekleşen enflasyon oranlarının ortalaması yüzde 8.2 oldu. Farklı bir ifadeyle hedeften yukarıya doğru önemli bir sapma var. Yüzde 8.2 düzeyi bir miktar ‘sihirli’ bir düzey oldu. Ya da ona ‘çekici’ de diyebiliriz. Şu anlamda: Ortalama enflasyon 2006’nın başından bu yana hesaplandığında da hemen hemen aynı rakama ulaşılıyor: Yüzde 8.3.
Grafikte Ocak 2011’den bu yana her ay gerçekleşen enflasyon oranları, ortalama enflasyon ve enflasyon hedefi gösteriliyor. Yasasında temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğu yazan, bu amaca ulaşmak için yasasında belirtilen araçları istediği gibi kullanmakta özgür olan ve fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda her yıl hedeflediği enflasyon oranını hükümet ile birlikte kamuoyuna duyuran bir Merkez Bankası açısından sevimli bir grafik değil bu.
Şu açık: Enflasyon hedefine ulaşmak için Merkez bankası elindeki araçları yeteri kadar kullanmamış. O zaman akla birkaç soru takılıyor. Bir: Ulaşmak için yeteri kadar çaba gösterilmeyecekse neden enflasyon hedefi daha yüksek bir düzeyde değil de ısrarla yüzde 5 olarak açıklanıyor? İki: Yüzde 5 bu kadar vazgeçilmez bir hedefse neden ulaşmak için çaba harcanmıyor?
İki alternatif yanıt var. Bir: İhracat pazarlarımızdaki rakiplerimize kıyasla oldukça yüksek olan bu enflasyon düzeyinden rahatsızlık duyan yok. Merkez Bankası’nın bir an için rahatsız olduğunu düşünelim. Böyleyse demek ki enflasyonla yeterince mücadele etmesine el veren koşullar yok: Yani, yeterli araçları olmasına karşın o araçları kullanamıyor. İki: Ya da Merkez Bankası da bu enflasyondan rahatsız değil.
O zaman da ortaya şu soru çıkıyor: Enflasyon hedeflemesi rejimini uygulayacak koşullara (ortama) sahip olmadığına ya da zaten bu düzeyde bir enflasyona razı olduğuna göre, Merkez Bankası neden ısrarla enflasyon hedeflemesi uygularmış gibi yapıyor da tümüyle yeni bir para politikası rejimine geçmiyor?
‘Yeni para politikası rejimi’ nedir diye sorarsanız, ‘uygularmış’ gibi yapılmayacak gerçekten uygulanacak başka tutarlı bir politika çerçevesi derim. Hiç olmazsa, kavramlar bu kadar karışmaz. Mesela politika faizi ile ilgisi olmayan bir faizin adı politika faizi olmaz. Mesela ‘hedef’ sözcüğünün içi boşalmaz. O kanalda, bu kanalda, şu köşede, öbür manşette yok Merkez Bankası büyümeyi dikkate aldı, olur mu canım enflasyona göre hareket etti ve fakat işsizlik de yükselmişti amma velâkin cari açığı da unutmadı falan gibi karmakarışık yorumlara neden olmaz.
