Yaz gecesi rüyasından uyanış

Yaz gecesi rüyasından erken uyanan dünya borsalarında kayıplar devam ediyor. Büyüme hızının yavaşlaması, beklentilerden düşük gelen şirket karları ve tırmanan jeopolitik riskler küresel risk iştahını baskılamaya başladı. Gelişmekte olan ülke varlıklarından ve yüksek riskli tahvil fonlarından sert sermaye çıkışları yaşanmaya başladı. 

Borsa İstanbul'da sert satışlar 
Küresel risk iştahına duyarlı yüksek betalı bir piyasa olan Borsa İstanbul dünya borsalarındaki satış dalgasından payına düşeni fazlasıyla aldı. MSCI Türkiye endeksi Ağustos ortası itibariyle %8,4 kaybettirerek en çok kaybettiren gelişmekte olan borsa oldu. Ağustos başında 82,500 civarında verdiğimiz AZALT tavsiyesi sonrasında Borsa İstanbul’daki değer kaybı dolar bazında %10’u aştı. 

Ne değişti? 
Türkiye küresel dalgalarla yurtiçinde ekonomik ve politik risklerin arttığı, yurtdışında jeopolitik risklerin arttığı talihsiz bir konjonktürde karşılaştı. Ekonomi cephesinde en büyük dış ticaret ortağımız Avrupa yeniden durgunluk ile boğuşmaya başladı. 2013 yılında Almanya’dan sonra ikinci büyük pazarımız olan Irak’a ihracatımız iç savaş baskısıyla yarı yarıya azaldı, Politika cephesinde Erdoğan sonrasında AKP’nin başına kimin geçeceği, Başbakanın kim olacağı ve yeni dönemde ekonominin dümenine kim geçeceği konusundaki belirsizlikler piyasalarda tedirginliğe yol açtı. 

Avrupa Draghedyası 
Avrupa Merkez Başkanı Draghi’nin açıkladığı para politikası programı sonrasında piyasalardaki yükseliş kısa soluklu oldu. Büyümedeki sert iniş ve enfl asyondaki gerileme piyasalarda sert bir satış dalgasına yol açtı. Avro bölgesi büyümesi Almanya, Fransa ve İtalya’nın zayıf performansıyla yılın ikinci çeyreğinde sıfıra geriledi. Zayıf iç talep enfl asyonun %0.4’e gerilemesine yol açarak deflasyon korkularını yeniden gündeme getirdi. MSCI Avro bölgesi endeksi dolar bazında %8 geriledi. 

Irak’ta iç savaş 
ISİD’in başlattığı iç savaşın petrol piyasası üzerindeki etkisi sınırlı oldu. ABD’nin yaptığı müdahale sonrası petrol yataklarında ve rafinerilerde kısa vadede bir tehdit kalmadı. ABD kaya gazı devrimi ve Libya’da artan üretim petrol fiyatlarındaki olası bir yükselişi engelledi. Ancak ihracat cephesinde durum kötü. Suriye ve Irak’taki iç savaş Türkiye’nin toplam ihracatının %13’ünün oluşturan bir bölgeye ulaşmasını zorlaştırıyor. Avrupa’nın yavaşlamaya başladığı bir konjonktürde Irak’tan gelecek uzun soluklu bir negatif şok Türkiye’nin büyümesini aşağı çekerken yeniden dengelenme hikayesinin rafa kalkmasına neden olabilir. 

Erdoğan sonrası AKP yönetiminin nasıl şekilleneceği konusunda belirsizlikler devam ediyor. Seçimlerde güçlü halk desteğini arkasına alan Erdogan önümüzdeki dönemde fiilen icraatın içinde olan bir başkan gibi davranmak istiyor. Kulislerden gelen duyumlar Erdoğan’ın partinin başına kendisi ile uyum içinde çalışacak dışişleri bakanı Davutoğlu gibi bir lider geçirmek istediğini gösteriyor. Ancak köşkten gelen açıklama Cumhurbaşkanı Gül’ün seçimlere giden süreçte partinin başına geçmek istediğini gösteriyor. Erdoğan ve Gül’ün arasındaki güç kavgasının sonucu önümüzdeki dönemde parti tabanında yapılacak anketlerde Gül’ün alacağı desteğe bağlı olarak belirlenecek.

Yatırımcılar ne yapmalı 
Son dönemde yaşanan sert satışlar sonrasında Borsa İstanbul’da fiyatlar satış bölgesinden çıkmaya başladı. Ancak alışa geçmek için aceleci olmamak lazım. Geçmiş piyasa tecrübesi riske duyarlı Borsa İstanbul’da iç ve dış konjonktürün eş anlı olarak kötüleştiği bir konjonktürde uzun soluklu ve sert bir ayı piyasası yaşanabileceğini gösteriyor. Avrupa’da durgunluğun arttığı, Irak’ta iç savaşın sertleştiği ve yurtiçinde politik belirsizliğin arttığı kötü senaryoda Borsa İstanbul’un 70,000’li seviyelere gerilediğini görebiliriz.