Yatırımları Destekleme Fonu

ALİ ARSLAN - EKONOMİST

Başta katılım bankaları olmak üzere kar-zarar ortaklığı modelinin daha fazla uygulanması yatırımcıların faiz maliyeti yükünü ortadan kaldıracaktır. Bununla birlikte değişik sebeplerden dolayı ortaklığa sıcak bakmayan girişimcilerin, kamu açısından öncelikli ve stratejik katma değeri yüksek yatırımlarının finansmana erişimlerini sağlayacak bir faizsiz borç verme modelinin uygulanması ülkemiz ekonomisine çok önemli katkılar sağlayacak aynı zamanda finansal araç çeşitliliğini ve finansal piyasalarda derinliği artıracaktır.

Faizsiz borç verme yüzyıllardır bir sosyal dayanışma ve yardımlaşma aracı olarak medeniyetimizin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Günümüzde kamu tarafından üniversite öğrencilerine yükseköğrenim için faizsiz kredi verilmekte, KOBİ’lere ve esnafa faiz desteği sağlanmaktadır.

Aynı zamanda halihazırda kamu pek çok yatırımı da hibe vererek desteklemektedir. Ancak hibelerin bütçeye tekrar geri dönüşü olmamakta sınırlı kaynaklarımız bir kereliğine kullanılmaktadır. Bu nedenle de hibeler için her yıl kaynak ayırmak gerekmektedir.
Hibe yerine, faizsiz borç vererek ve sadece anaparayı tahsil ederek, aynı kamu kaynağını sürekli bir şekilde gelecek yıllardaki yatırımlar için kullanmak mümkün olacaktır. Böylece bir taraftan kamu kaynakları daha etkin ve verimli bir şekilde değerlendirilecek, diğer taraftan ise yatırımcılar yatırımlarını faiz maliyetine katlanmadan yapacaklar ve daha başarılı olacaklardır.
Bu yatırımların üretime, istihdama, döviz kazandırıcı hizmetlere ve vergi gelirlerine katkısı, orta uzun vadede mahrum kalınan faiz gelirlerini fazlasıyla karşılayacaktır. Sosyal ve kültürel açıdan ise vatanseverlik duygularını güçlendirecek, millet olma şuurunu geliştirecek, toplumdaki yardımlaşma ve iyilik duygularının artmasını da beraberinde getirecektir.

Bu maksatla yatırımcılara faizsiz finansman sağlayarak sadece verilen borçu tahsil edecek, faiz almayacak bir Yatırımları Destekleme Fonu kurulması yararlı olacaktır.

Fonun finansman kaynakları

- Kamu katkısı

Başlangıç aşamasında kamu Fona, belirli bir süre, örneğin 5 yıl, her yıl bütçeden belirli bir miktar kaynak tahsis etmelidir. Ancak bu katkı sınırlı bir süre için olacak, aşağıda belirtilen diğer kaynakların hayata geçirilmesi ile bir süre sonra Fon kendine yeter hale gelecektir.
Verilen kredilerden geri dönüşler, bütçeden kaynak tahsisi uygulamasına son verildikten sonra, Fon’un diğer önemli gelir kaynaklarından olacaktır.

- Tüzel/gerçek kişilerin sağlayacağı katkılar

Fon’a Özel sektör- katılım bankaları, ticari bankalar, şirketler- ve vatandaşlar da kaynak sağlayabileceklerdir. Bu kişi ve kurumlar ülke kalkınmasına katkı maiyetinde diledikleri miktarda bir kaynağı isterlerse hibe olarak verebilirler. Fonun performansını değerlendirerek ileride yeni hibelerde de bulunabilirler. Bu kanaldan Fonun sürekli bir şekilde beslenmesi sağlanabilir.
Kişi ve kurumlar fona belirli miktarda bir kaynağı belirli süreli olarak -3,5,10 yıl gibi- faizsiz borç, karz-ı hasen (güzel borç), olarak da verebilirler. Yani, belirli bir miktarı, şu an için ihtiyaç hissetmiyorum, ödünc veriyorum faiz de istemiyorum, bunu memleketin kalkınması için kullanın şu kadar yıl sonra sadece verdiğim miktarı bana geri ödeyin de diyebilirler.

Fona kaynak girişi, hibe ve/veya ödünc verme şeklinde, mevcut ve yeni fon sağlayıcıları ile süreklilik arz edecektir.

Faizsiz borç verme kültürünün gelişmesi ve başarılı sonuçların alınması ile birlikte zaman içinde daha fazla sayıda kişi ve kurum fona katkı sağlayacaktır. Fondan faizsiz finansman sağlayan başarılı girişimci ve yatırımcılar ileride kendileri de hibe ya da ödünç verme şeklinde katkı sağlayarak Fonun diğer önemli destekçileri ve sürekliliğini sağlayanlar olacaktır.

- Fonun operasyonel giderleri

Az sayıda çalışan ile mümkün olan en kaliteli ve nitelikli işin çıkarılması gerekmektedir. Kredi başvurularının alınması, değerlendirilmesi, tahsis süreci, geri dönüşlerin sağlanması, izleme ve kontrol süreçlerinin yürütülmesi gibi faaliyetlerin devamı için, ilk aşamada fondan sınırlı kaynağın personel ve diğer sabit harcamalar gibi operasyonel giderler için ayrılması gerekmektedir. Kredi başvurularından alınacak makul miktardaki başvuru ücretleri de operasyonel giderleri için kaynak teşkil edebilir.

- Mevzuat düzenlemesi

Kıt kamu kaynaklarının en etkin ve verimli bir şekilde kullanılması öngörülen modelin istismara ve ahlaki bir çöküntüye meydan vermeden ülkemizin ekonomik kalkınmasına en yüksek bir katkıyı sağlayabilmesi ve örnek teşkil etmesi için kredi başvurularının alınması tahsisi, geri ödemelerin tahsili, izleme, ölçme, etki analizi ve değerlendirme süreçlerin, bir mevzuat dahilinde ve konusunda uzman nitelikli çalışanlar tarafından yürütülmesi büyük önem arz etmektedir.
Fon’un kaynak toplama ve kaynakları kullandırma ile ilgili mevzuat düzenlemesi yapılarak kaynak kullandırma şartları, hangi sektörlerin öncelikli olacağı gibi hususların düzenlenmesi gerekmektedir. Fonun özel hukuk tüzel kişisi olarak kurulması, yapısının ve faaliyetlerinin şeffaf bir şekilde kamuoyu gözetiminde olması, düzenli olarak bağımsız bir dış denetimden geçirilmesi başarısını daim kılacak ve kurumsallaşmasını sağlayan en önemli unsur olacaktır.