Yatırımcılara enflasyon düzeltmesi kolaylığı

Uzunca bir süredir üzerinde konuş­tuğumuz Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298. ve Geçici 33. maddeleri uyarınca 31/12/2023 tarihli mali tablo­lar enflasyon düzeltmesine tabi tutuldu.

Firmalara ve meslek mensuplarına ilave iş yükü getirmesi, geçici vergi dö­neminde bilanço çıkarılmasının zorlu­ğu, fiktif vergilemeye yol açması gibi çok sayıda gerekçeyle eleştirilen enflasyon düzeltmesi uygulamasında kamuoyun­dan ve iş dünyasından gelen tepkiler ne­deniyle zaman zaman değişiklikler gün­deme gelmektedir.

Bu değişikliklerden biri 31.08.2024 tarih ve 563 No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 31.12.2023 tarihli ge­lir tablosundaki brüt satışları 50 milyon TL’nin altında olanların enflasyon dü­zeltmesi yapmaması açıklaması olmuş­tur.

Bu değişikliklerden bir diğeri ise geç­tiğimiz hafta Mecliste kabul edilen ya­sa ile yatırımları devam eden mükellef­lerin enflasyon düzeltmesinin vergisel etkisini gideren bir düzenlemenin kabul edilmiş olmasıdır.

Yapılmakta olan yatırımlarda enflasyon düzeltmesi

Enflasyon düzeltmesi; parasal olma­yan kıymetlerin enflasyon düzeltme­sinde dikkate alınacak tutarlarının dü­zeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, malî tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması ola­rak ifade edilir.

Kanuni düzenlemeye göre, parasal ol­mayan kıymet olarak değerlendirilen yatırımlar hesabının enflasyon düzelt­mesine tabi tutulması neticesinde dü­zeltme sonrası tutar enflasyon düzelt­mesi kârı olarak dikkate alınarak devam eden yatırımları nedeniyle işletmelerin vergi ödemesine yol açıyordu.

Bu da doğal olarak iş dünyasında ve yatırımcılar nezdinde haklı tepkilere yol açıyordu.

Yatırımlarla ilgili kanun kabul edildi

Söz konusu eleştirileri gideren 7529 sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkın­da Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 24 Ekim tari­hinde Mecliste kabul edilerek, 30 Ekim tarihinde resmi gazetede yayımlandı.

Kanunun 11. Maddesinde yapılan dü­zenleme ile “yatırımlar” hesabında ta­kip edilen tutarların enflasyon düzelt­mesine tabi tutulması sonucunda oluşan düzeltme farkları bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir ve dö­nem kazancının tespitinde dikkate alın­maz. Böylelikle yapılan düzenleme ile parasal olmayan kıymet olarak enflas­yon düzeltmesine tabi tutulan “yatırım­lar” hesabının düzeltme sonrası oluşan farklarının dönem kârı olarak dikkate alınmasının önüne geçilmiş oldu.

Özel fon hesabında bulunan bu tutar­lar, yatırım tamamlanarak ilgili iktisadi kıymetin aktifleştirilmesi gereken dö­nem ile bu dönemi takip eden dört he­sap dönemi içerisinde eşit taksitler ha­linde dönem kazancının tespitinde dik­kate alınacak.

Ayrıca özel fon hesabında izlenen ve dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayan bu tutarlar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.

Yatırım döneminde veya iktisadi kıy­metin aktifleştirilmesinden sonra işin bırakılması veya özel fon hesabında iz­lenen söz konusu tutarların başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi halinde dönem kazancında dikkate alınmayan tutar işin bırakıldı­ğı veya özel fon hesabının kanuna aykırı şekilde kullanıldığı dönemin kurum ka­zancının tespitinde dikkate alınacak.

Yapılan değişiklikle, yatırımların enf­lasyon düzeltmesine tabi tutulması ne­ticesinde oluşan enflasyon düzeltme kâ­rının düzeltmenin yapıldığı yılda değil, yatırımın aktifleştirildiği yıl dahil beş yılda gelir yazılması öngörülüyor. Böy­lelikle cari yıl kâr olarak vergilenmesi gereken tutarın vergilemesi ertelenmiş oluyor.