Yatırım sermayesi Marmara’dan Akdeniz’e kayıyor

Marmara, bu yıl ilk yarıda 148,5 milyar lira teşvikli yatırımlardan en büyük payı almaya devam ederken, geçen yıla göre yüzde 134,5 artışla 116 milyar liraya ulaşan yatırımı ile Akdeniz, aradaki farkı daralttı.

Teşvik belgesine bağlanan yatırımların tutarı bu yılın ilk yarısında 500 milyar lirayı aşarken, hızlı artış kaydeden Akdeniz bölgesi, en çok yatırım çeken Marmara ile aradaki farkı önemli ölçüde kapadı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre bu yıl ocak-haziran döneminde alınan teşvik belgesi sayısı geçen yılın eş dönemine göre yüzde 48,3 artarak 8 bin 166 adet, belgeler kapsamında gerçekleşecek yatırımların tutarı yüzde 62,8 artışla 524,9 milyar lira ve istihdam yaratılacak kişi sayısı da yüzde 11,5 artışla 179 bin 435 oldu.

İstanbul, Kocaeli, Yalova, Sakarya gibi büyük sanayi yatırımlarının adresi olan Marmara, altı ayda toplam 148,5 milyar liralık tutarla en çok yatırım çeken bölge olmayı sürdürdü.

Ancak Marmara’ya yönelik yatırımlar geçen yılın eş dönemine göre yüzde 25,4’le genel büyümenin ve enflasyonun altında bir artış kaydetti. Böylece; geçen yıl ilk altı ayda teşviğe bağlanan toplam yatırım tutarında Marmara’nın yüzde 36,7 olan payı, bu yıl aynı dönemde yüzde 28,3’e geriledi.

Akdeniz’de yüzde 135 artış

Muhtelif bölgeli yatırımlar hariç bölge bazında en çok artış Akdeniz’de yaşandı. Adana, Mersin, Kahramanmaraş gibi ekonomisi ve yatırım ivmesi büyük illerin yer aldığı bu bölgeye yönelik toplam yatırım tutarı geçen yıla göre yüzde 134,5 artışla 116 milyar liraya ulaştı.

Geçen yıl ilk yarıda toplam yatırım hacminde yüzde 15,3 olan payı bu yıl yüzde 22,1’e yükselen bölge, Marmara ile aradaki farkı büyük oranda kapayarak en çok yatırım çeken ikinci bölge oldu. Altı ayda İç Anadolu’ya yönelik 80,2 milyar, Ege’ye yönelik 59,2 milyar, Güneydoğu’ya yönelik 48,1 miyar liralık yatırım teşviğe bağlandı. Karadeniz’de 26,3 milyar liralık yatırım için teşvik alınırken, Doğu Anadolu’ya yönelik yatırımlar 10,4 milyarda kaldı.

Doğu Anadolu’ya yatırım azaldı

 Geçen yılın aynı dönemine göre Güneydoğu yatırımlarındaki yüzde 125,7’lik artış dikkati çekti. Bölgede yer alan önemli sanayi kenti Gaziantep’in deprem sonrası yatırım hamlesi bunda etkili oldu. İç Anadolu yatırımları da geçen yıla göre yüzde 108,2 ile hızlı bir artış gösterirken, artış Karadeniz yatırımlarında yüzde 20,2, Ege’de sadece yüzde 2,4’de kaldı.

Doğu Anadolu’ya yönelik yatırım tutarı ise yüzde 2,2 oranında azaldı. İlk altı aylık dönemlere göre toplam yatırım hacminde İç Anadolu’nun payı yüzde 11,9’dan yüzde 15,3’e, Güneydoğu’nun payı yüzde 6,6’dan yüzde 9,2’ye yükselirken, Ege’nin payı yüzde 17,9’dan yüzde 11,3’e, Karadeniz’in payı yüzde 6,8’den yüzde 5’e, Doğu Anadolu’nun payı yüzde 3,3’ten yüzde 2’ye geriledi.

İstanbul hâlâ en çok yatırım çeken il

Türkiye’nin nüfusça en kalabalık, en fazla göç alan ve beklenen büyük depremin tehdidi altındaki ili İstanbul, altı ayda teşvik belgesi sayısında 856 adet, yatırım tutarında 44,1 milyar, istihdamda da 14 bin 623 kişi ile en büyük payı aldı.

İstanbul, bu dönemdeki teşvik belgesi sayısında yüzde 10,5, yatırım tutarında yüzde 8,4 ve istihdamda yüzde 8,1 payla birinci oldu. Teşvik kapsamına alınan yatırım sayısını gösteren belge adedinde İstanbul’u 562 adetle İzmir, 559 adetle Ankara, 544’le Bursa, 364’le Konya, 313’le Kocaeli, 245’le Gaziantep, 245’le Antalya, 195’le Diyarbakır ve 184 adetle Şanlıurfa izledi.

Yatırım tutarında ise İstanbul’un ardından 37,9 milyar lira ile Hatay, 29 milyar lira ile Adana, 28,9 milyar lira ile Gaziantep, 25,9 milyarla Ankara, 24,6 milyarla Bursa, 20,8 milyarla İzmir, 16,8 milyarla Yalova, 16 milyarla Sakarya, 15,2 milyarla Antalya geldi. İlk yarıda düzenlenen teşvik belgelerinin 4 bin 67 ile yüzde 49,8 ve gerçekleştirilecek yatırım tutarının da 259,2 milyar lira ile yüzde 49,4’ü bu on ile yönelik bulunuyor.

Buna göre yatırımların yarısı on ile giderken, çok illi yatırımlar hariç, diğer 71 il söz konusu on ilden daha az yatırım alabiliyor. En az yatırım alan il ise toplamı 6 milyon lira olan 2 belge ile Hakkâri. Ayrıca Ardahan 2, Tunceli 3 Gümüşhane 4, Artvin 5, Bayburt 6, Iğdır 8, Kars ve Bartın 11, Karabük 12, Rize ve Ağrı 13 adetle en az teşvik belgesi alınan iller oldu.

İstihdamda Diyarbakır 2’nci

Yaratılacak istihdamda ise İstanbul’un ardından 11 bin 487 kişi ve toplamda yüzde 6,4 payla Diyarbakır’ın geldi. Teşvik belgesi sayısında 9’uncu sırada yer alan, yatırım tutarında ise ilk ona giremeyen Diyarbakır’ın bu konumu, ile yönelik yatırımların az bütçe ile çok istihdam yaratan emek-yoğun nitelikte olması kaynaklı. Tarım sektörünün il ekonomisinde önemli bir yer tuttuğu İzmir, yatırım tutarında 7’nci olmasına rağmen yaratılacak istihdamda 8 bin 975 kişi ile üçüncü, benzer özelliklerdeki Bursa da 8 bin 952 kişi ile dördüncü sırada yer aldı. Bu illeri 8 bin 122 kişi ile Malatya, 7 bin 843 kişi ile Ankara izledi.