Yatırım indirimi için ne zaman dava açmalı?

Değerli DÜNYA okurları, bu konuya daha önce de (11.02.2009 tarihli Dünya Gazetesi) değinmiştik (yazıyı www.vergiportali.com http://www.vergiportali.com'da bulabilirsiniz). Ancak hem 2009 yılına ilişkin ilk geçici vergi döneminin gelmiş olması hem de soruların artması nedeniyle tekrar ele alma gereği hissettik.

Değerli DÜNYA okurları, bildiğiniz üzere yatırım indirimine ilişkin kanun hükümleri (01.01.2006'dan geçerli olmak üzere) iptal edilirken geçici bir madde (Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 69. maddesi) ile mevcut ve sonrasında yapılacak ve kanunda belirtilen şartları taşıyan yatırım indirimine tabi harcamaların 2008 yılı sonuna kadar kazançlardan indirilebileceği düzenlenmiştir.

Bu düzenleme ile birlikte de yapılan bu düzenlemenin Anayasa'ya uygun olup olmadığı tartışılmaya başlanmıştı.

Düzenlemenin neresi, neden, Anayasa'ya aykırı?

Değerli DÜNYA okurları, Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 69. maddesinin "sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait " ifadelerinin, müktesep hakkın kullanımını engelliyor olduğundan anayasamıza bir çok açıdan aykırı olduğu görüşündeyiz.

Konu Anayasa Mahkemesi'ne götürülmüştü

Basından yasanın kabulünden hemen sonra, yasal süre içinde ana muhalefet partisince bu maddenin Anayasa Mahkemesi'ne götürüldüğünü öğrenmiştik. Ancak henüz bu konuda bir karar yayınlanmadı.

Tek tek dava açmalı mı?

Hukuken Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği hükmü dikkate alındığında, Anayasa Mahkemesi olumlu karar verse bile dava açmamış kişilerin hak kaybı yaşaması ihtimal dahilindedir.

Bu olasılık nedeniyle biz ihtirazi kayıtla beyanda bulunup 30 gün içerisinde dava açılması gerektiğini düşünüyoruz. Buradaki temel sorun hangi beyanla ilgili "ihtirazi kayıt" ve dava açılacağıdır.

Geçici vergi beyanlarının ihtirazi kayıtla beyanı

İhtirazi kayıtla beyana ilk geçici vergi (Ocak-Mart 2009) döneminden itibaren başlanabilir. Mayıs ayında verilecek ilk geçici vergi beyanı ihtirazi kayıtla yapılıp, tahakkuktan itibaren de 30 gün içinde dava açılabilir.

Özel hesap dönemliler ne yapacak?

Özel hesap dönemi 2009 yılında bitecek olan şirketler de geçici vergi beyanlarını ihtirazi kayıtla verip dava açabilecektir.

Sadece yıllık beyanda dava açsak olur mu?

2009 takvim yılına ilişkin geçici vergi beyanları için ihtirazi kayıtla beyanda bulunulup dava açılmasa bile yıllık beyan için dava açılabilir ve bu bize göre yeterli olacaktır.

Değerli DÜNYA okurları, geçici vergi ile yıllık beyan arasındaki ilişki konusunda, yatırım indirimi açısından yapılmış tek düzenleme bir Bakanlık sirküleridir. Bu sirkülerde de yatırım indiriminden yararlanma konusunda (stopajlı/stopajsız) ilk geçici vergi döneminde "tercih" bildirme gereğinden bahsedilmektedir.

Ancak, 2008 sonu itibariyle kalan yatırım indiriminin kullanımını sınırlayan kelimelerin Anayasa Mahkemesi'nce iptali halinde tercih konusu gündeme gelebileceğinden, geçici vergi dönemlerinde bu açıdan yapılması gereken bir şey yok.

Bir diğer husus da yatırım indiriminden yararlanmanın bir "hak" olduğu, "zorunluluk" olmadığı noktası olabilir. Hal böyle olunca, "Geçici vergi dönemlerinde dava açılmamış olması hakkın kullanımı yönünde bir tercihtir." şeklinde bir yaklaşım, geçici vergi beyanlarına dava açmayıp sadece yıllık beyana dava açtığımızda savunma argümanı olarak gelebilir mi? Gelebilir ama, bizce hukuki kuvveti olmayan bir argümandır. Ortada kullanılabilecek bir "hak" olmadığından, geçici vergiyi dava etmemiş olmayı, "tercih" diye nitelendirmek mümkün değildir. Bütün bunlar dikkate alındığında, geçici vergi dönemlerinde dava açmamış olmakla bir kaybımız olmayacağı düşüncesindeyiz.

Sadece geçici vergi beyanına dava açılsa olur mu?

Sadece 2009 takvim yılına ilişkin geçici vergi beyanlarına dava açmanın yetmeyeceği, yıllık beyannamenin de ihtirazi kayıtla verilip dava konusu yapılması gerektiğini düşünüyoruz.

Ödeme ne olacak?

Ne yazık ki ihtirazi kayıtla beyan üzerine açılan davalar yürütmeyi durdurmuyor. Dolayısıyla ödeme yapmak gerekiyor.

Yürütmeyi durdurma talepleri

Açılacak dava yürütmeyi durdurma talebi ile açılabilir. Mahkeme haklı bulursa bu yönde karar verebilir. Bu takdirde o ana kadar ödenmemiş tutarlar ödenmez.

Yürütmeyi durdurma talebi kabul edilirse iade alınabilir mi?

Bize göre vergi mahkemesince yürütmeyi durdurma kararı verilirse daha önce ödenmiş olan tutarların mükellefe iadesi gerekmektedir. Yürütmeyi durdurma müessesesi "eski hale getirme", "işlem öncesi hale dönme" durumudur. Dolayısıyla daha önce ödenmiş tutarlarla ilgili iade talebi içeren bir davada yürütmenin durdurulmasının anlamı vergi idaresince tahsil edilen tutarların mükellefe iadesiyle mümkün olabilecektir. Ancak vergi idaresi farklı düşünmektedir. Bu durumda da ya beklemek ya da iade etmeyen idareyi bu sefer de bu nedenle dava etmek gerekecektir.

Nisan 2010'a kadar Anayasa Mahkemesi'nin karar vermesini bekliyoruz

Değerli DÜNYA okurları, gereksiz masraf oluşturmamak, hem İdareyi hem de mahkemeleri gereksiz yere meşgul etmemek için, bu konuda, geçici vergi dönemleri yerine, henüz Anayasa Mahkemesi olumlu kararı yayınlanmamışsa, Nisan 2010'da verilecek yıllık kurumlar vergisi beyanının ihtirazi kayıtla verilip dava açılmasını tavsiye ediyorum.

Anayasa Mahkemesi'ndeki dava Nisan 2010'a kadar olumsuz neticelenmişse artık yapılacak bir şey yok demektir.

Dava olumlu neticelenmişse de dava açmaya gerek olmaksızın (geçici vergi dönemlerinde konu yargıya taşınmamış olsa bile) Nisan 2010'da yatırım indirimi hükümlerinden yararlanılarak kurumlar vergisi beyanında bulunulabilecektir.

Yasal düzenleme yapılmalı

Bizce gereksiz yere davalar açılmasının da önüne geçmek ve yapılan haksızlığı düzeltmek için bir an önce yasal bir düzenleme yapılmalıdır.