Yatırım fonları ve asgari vergi uygulaması
Yurtiçi asgari kurumlar vergisi uygulaması, içerisinde bulunduğumuz yılbaşı itibari ile yürürlüğe girdi. Böylece mayıs ayında verilecek birinci geçici vergi beyanlarında ilk uygulaması yapılmış olacak.
Yatırım fon ve ortaklıkların kurumlar vergisi istisnası ve asgari vergi uygulamasının ne şekilde yapılacağı konusunda oluşan tereddütler Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından Gelir İdaresi Başkanlığına iletilmiş, Gelir İdaresi Başkanlığı da konuya ilişkin iki yazılı görüş ile sorulan konuları açıklamıştır. Belki de yazıların zamanlaması ve arada yaşanan yargı kararı gibi gelişmeler nedeniyle bazı kurumlar bakımından bu konudaki tereddütler tam olarak ortadan kalkmamıştır. Biz de bu yazımızda konuya ilişkin son durumun ne olduğunu açıklamaya çalışacağız.
Yatırım fon ve ortaklıklarının kurumlar vergisi istisnası
Geçtiğimiz yıl içerisinde yapılan yasal düzenlemeler yatırım fon ve ortaklıklarının kurumlar vergisi istisnasını tamamen kaldırmamış durumda. Ancak, emeklilik yatırım fonları dışında bu istisnadan yararlanmak için bir ilave şart getirilmiştir. Bu şart, yatırım fon ve ortaklarının gayrimenkule dayalı kazançlarının en az yarısının kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar dağıtılmasıdır. Güncel uygulamada özellikle yatırım fonlarında pek de kar dağıtımı geleneği bulunmamaktadır. Daha ziyade vergi avantajının da etkisiyle katılma belgelerinin fona iadesi suretiyle uygulama devam edegelmiştir. Yeni düzenleme ile yatırım fonlarına en az gayrimenkule dayalı kaynaklardan elde ettikleri kazancın yarısını dağıtmaları kaydıyla kurumlar vergisi istisnasını devam ettirilebilmeleri ve bu suretle de dağıtılan kara ilişkin fon bünyesinde %15 stopaj ödemeleri gerekir. Şu kadar ki, gayrimenkul yatırım fonlarında iki yıldan fazla elde tutulan katılma belgelerinden elde edilen kar paylarında stopaj oranı %0’dır.
Asgari kurumlar vergisi uygulaması
Asgari kurumlar vergisi düzenlemesi ise her halükarda, yatırım fon ve ortaklıkların gayrimenkule dayalı kazançları üzerinden %10 oranında vergi alınmasını gerekli hale getirmiştir. Dolayısıyla yatırım fon ve ortaklıkları her halükarda gayrimenkul dayalı kazançlar üzerinden asgari kurumlar vergisi ödeyecekler. Kurumlar vergisi istisnalarının devam ettirilmesi için de, emeklilik yatırım fonları dışındakilerin gayrimenkule dayalı kazançlarının en az yarısını dağıtmaları gerekecektir.
Vergi Usul Kanununun Geçici 33’üncü maddesinde: Yatırım fon ve ortaklıklarının da içerisinde yer aldığı finansal kurumların 2024 ve 2025 yıllarında kurumlar vergisi uygulamasında enflasyon düzeltmesi tabi tutulmayan kazançlarının esas alınacağı belirtirmiştir. Asgari kurumlar vergisi uygulamasında da konuya ilişkin maddede belirlenen ilaveler dışında kurumlar vergisine tabi kazanç esas alınacağı değerlendirilse de, burada özellikle gayrimenkul satışları durumunda hangi maliyetin dikkate alınacağı yatırım fonlarında özellik arz edeceğinden düzeltme yapılmış mali tablonun esas alınması daha hakkaniyetli olacaktır.
Asgari kurumlar vergisi uygulamasında geçmiş yıl zararlarına ilişkin durum ise Danıştay Kararı ile farklı bir boyuta bürünmüştür. Buna göre, Danıştay tarafından Tebliğin geçmiş yıl zararlarının asgari kurumlar vergisi matrahından düşülmeyeceğine yönelik açıklaması iptal edilmiş olduğundan aksi bir düzenleme yapılmadığı sürece, geçmiş yıl zararları yatırım fon ve ortaklıkları dahil tüm kurumlarda asgari kurumlar vergisi matrahından düşülebilecektir.
Dağıtılacak asgari tutarın belirlenmesi
Yatırım fon ve ortaklıkları kar dağıtımında hangi mali tabloyu dikkate alacaklar? İdarenin bu soruya da cevabı aslında konuya ilişkin Genel Tebliğ hükmünün ifade edilmesinden ibaret. Kar dağıtımında hangi mali tablonun esas alınacağı ise genel tebliğde ifade edilmiştir. Tebliğ ile yapılan açıklama, yatırım fon ve ortaklıklarının dağıtılacak kazancın tespitinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş mali tablolarını dikkate alacakları net olarak belirtilmiştir. Buna göre, Hem fon değerinin tespitinde hem de dağıtılacak karın tespitinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş mali tablolar dikkate alınacaktır.