YASED ve ISO'nun iki anketi ne diyor?
YASED ve İSO üyelerinin görüşlerinin yer aldığı dün açıklanan iki anket, 2011 yılının ilk yarısının ikinci yarıya göre daha iyi olduğunu, buna karşılık 2012 için iyimserlik taşıdıklarını ve yüzde 4'lük büyüme hedefine Türkiye'nin ulaşacağına inandıklarını ortaya koyuyorlar. Ekonomik göstergelerde içerden kaynaklanan olumsuzluk beklemediklerini, kuşkularının ise "Uluslar arası finansal krizin derinleşmesi" olduğunu ortaya koyuyorlar.
İSO dün üyelerinin 2011 yılı ikinci yarı sonuçları ve 2012 ilk yarı beklentilerini içeren "Ekonomik durum tespit anketi sonuçlarını" yayınlarken, YASED de uluslar arası yatırımcısı olan üyelerinin katılımıyla gerçekleşen 2012 yılı 1. Barometre anketi sonuçlarını açıkladı.
Önce, bu iki çalışmanın ortak sonucunu birkaç cümle ile özetlememiz gerekirse, " Türkiye OVP'deki yüzde 4'lük 2012 büyümesini gerçekleştirmekte zorluk çekmeyecektir. Yurt içinde reformist politikalara sürdürülebilirlik açısından ihtiyaç vardır. Tabloyu olumsuz kılacak gelişme uluslar arası krizin derinleşmesi olabilir. 2012 için hem yerli hem yabancı yatırımcılarda temkinli iyimserlik hakim. Bunun iyimserlik yanında iç piyasadaki gelişmeler ve 2011'in önemli olumlu sonuçları yüzde 8'i aşan büyümesi yer alıyor. Temkinliliğe ise uluslar arası krizin sürmekte olması ve Avrupa'dan kaynaklanacak nedenlerle derinleşeceği korkusu yol açmaktadır."
Önce, YASED üyelerinin yanıtlarından kaynaklanan YASED barometresinin bazı sonuçlarına değinelim:
-YASED üyeleri yanıtlarına göre 2012 yılında büyüme tahmin ortalamaları yüzde 3.86. 2012 yılı sonunda dolar kuru 1.85, euro kuru 2.35, bu yılın TÜFE beklentisi 8.18, faiz beklentisi 9.97, cari işlemler açığının GSMH'ya oranı 7.84, ihracat beklentisi 135 milyar 800 milyon dolar, ithalat 212 milyar 500 milyon dolar, dış ticaret açığı beklentisi 76 milyar 700 milyon dolar. Bu tahminler 2012 OVP tahminleri paralelinde sonuçlar ortaya koyuyor.
-2011 yılının ilk 11 ayında 12 milyar dolar doğrudan yatırım gelmiş durumda. Yıl sonunda bunun 12.5-13 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Ankete katılanların 2012 yılı için doğrudan yabancı yatırım beklentisi 12-15 milyar dolar. Yüzde 55'i Türkiye'de uluslararası yatırımlar için ortamın aynı kalacağı ve iyileşeceği düşüncesini ortaya koyarlarken yüzde 48'i yeni yatırımı düşündüklerini belirtiyorlar.
-Ankete katılanlar Türkiye'de yabancı yatırımcıların önünde "Ekonomik istikrarsızlık", "vergi ve teşvik sistemi" ile "hukuk güvensizliği olmaması" gibi üç sorun olduğunun belirtirlerken, yatırım ortamında yatırımcıları etkileyen olumsuzlukların küresel finansal krizin derinleşmesi, yapısal reformların gecikmesi, cari işlemler açığının düşürülememesi, yerel siyasi çatışmalar ve büyümenin sürdürülememesi konularını kuşkuları olarak ortaya koyuyorlar. YASED üyeleri bir önemli konu olarak da sürdürülebilirliğin altını çiziyorlar.
İSO'nun 2011 yılı 2. Dönem Ekonomik anketi sonuçları ve başkan Tanıl Küçük'ün değerlendirmelerinde de şunları görüyoruz:
-Küçük, küresel ekonomide sermaye akışında radikal daralma olmazsa 2012 yılı büyüme beklentisi yüzde 4'ün sağlanabileceğini hatta aşılabileceğinin belirtiyor. 2011 yılının ikinci çeyreğindeki yavaşlamaya rağmen yıllı yüzde 8'i aşan bir büyüme ile kapatacağımız neredeyse kesinleşmiş durumda.
-Tanıl Küçük, 2012 yılında dolar kuru beklentisinin ortalama 1.75 lira olduğunu açıklıyor. Cari açığın sağlam zemine taşınmasının hedeflenmesini öneriyor. Çek Kanununda hapis cezasının kaldırılmasını "Ekonomik suça ekonomik ceza" ilkesine uygun ve olumlu buluyor. TTK'nu düzenlemesinin çok olumlu bir adım olduğunu, borç alan ortaklara hapis cezası getirilmesi ve mali tabloların internette yer alması konularında çelişkili görülen yapının düzeltilmesini öneriyor.
-Anket sonuçları 2011'in ilk yarısının ikinci yarısından daha iyi sonuçlar taşıdığını, ama ikinci yarı gerilemelerinin çok önemli olmadığını gösteriyor. 2012 beklentilerinin de iyimserlik taşıdığını gösteriyor.
-Ankete katılanlar Türkiye'nin sorunlarını sıralarken işsizliği yüzde 18.7 ile ilk sıraya koyuyorlar. Onu sırasıyla eğitim, ithalata dayalı büyüme, kayıt dışılık ve haksız rekabet sorunu izliyor. Onların ardından yüzde 11.1 oranı ile cari açık sorunu yer alıyor.
YASED Barometre sonuçları ve İSO anketi hem yerli, hem yabancı yatırımcıların 2011 yılının ilk yarısının ikinci yarısından daha iyi geliştiği konusunda birleşirlerken, Türkiye için 2012'de büyüme hedefinin tuturulabileceğine inandıklarını, ekonomik göstergelerde iç nedenlerle olumsuzluk beklemediklerini, korkularının "Dışardaki krizin derinleşmesi" olduğunu ortaya koyuyor.