Yaş meyve sebzede Rusya'nın alternatifi Uzak Doğu
Yaş meyve sebze sektörü ihracatta yaşanan sorunları aşmak ve tek pazar bağımlılığından kurtulmak için Uzak Doğu ülkelerine yöneldi. Özellikle Rusya Federasyonu ile yaşanan sorunları aşmak ve alternatif pazar bulmak için üzerinde çalışılan pazarlar arasında Çin ve Japonya ilk sırada yer alıyor. Ancak Çin ve Japonya pazarında da çözüm bekleyen önemli sorunlar var.
Geçtiğimiz günlerde Ankara'da "Yaş Meyve Sebze Sektör Kurulu" bu sorunları ele almak ve çözüm üretmek için toplandı. Bu kapsamda yapılan çalıştaya, Tarım ve Orman Bakanlığı Bakan Yardımcısı Fatih Metin, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Mümtaz Sinan, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürü Özgür Volkan Ağar, Yas Meyve Sebze Sektör Kurulu Başkanı Ali Kavak, ihracatçı birliklerinin başkan ve yöneticileri, ilgili bakanlıkların bürokratları, çeşitli üniversitelerden akademisyenler olmak üzere sektörün ihracatla ilgili tüm tarafları katıldı.
Uzakdoğu pazarının önemi
Uzak Doğu'ya Yaş Meyve Sebze İhracatını Geliştirme Komitesi bu konuda uzun bir süredir çalışmalarını sürdürüyor. Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyetlerini sürdüren komitenin daha efektif çalışması için ayda en az bir kez Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, ihracatçı birliklerinden katılacak temsilcilerle toplanılması kararlaştırıldı.
Taze meyve sebze ihracatında en önemli sorunlardan biri olan kısıtlı pazarlara bağlı kalınmasının, sektörü Rusya Federasyonu örneğinde olduğu gibi olumsuz etkilediği belirtilerek; bunun önüne geçilmesi için potansiyeli yüksek olan Çin, Tayvan, Tayland, Vietnam, Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerine ihracat protokollerinin hızlı şekilde tamamlanmasının önemi vurgulandı.
Japonya'ya narenciye ihracatı için, uzun uğraşlar sonucunda kabul edilen greyfurt ve limon ihracatının diğer tüm ülkelere örnek teşkil etmesi gerektiği belirtilen çalıştayda Çin pazarı hakkında ise şu değerlendirme yapıldı: "Özellikle Çin'e kiraz ihracatında 16 günlük soğuk hava uygulamasının kaldırılmasının gereği katılımcı ihracatçılar tarafından vurgulandı. Çin'e kiraz ihracatının tamamıyla açılması ve 16 günlük soğuk hava uygulamasının kaldırılması için Tarım Bakanlığı2nın Çin nezdinde yoğun bir çalışma yürüttüğü bilgisi Bakan Yardımcısı Fatih Metin tarafından verildi. Çin pazarında narenciyenin büyük bir pazar potansiyelinin bulunduğu, hali hazırda Çin'e narenciye ihracatı yapan birçok ülkeden Türk ürünlerinin kalitesinin daha yüksek olduğu gerekli protokollerin aşılmasının ardından, Çin'e yüksek miktarlarda kaliteli ihracat yapılacağı belirtildi:"
Çözüm bekleyen sorunlar ve talepler
"Yaş Meyve Sebze Sektör Kurulu" çalıştayında dile getirilen, sorunlar ve talepler ise şöyle:
- Özellikle Rusya Federasyonu'na yapılan ihraçatlarda geri dönen ürünlere, ürünlerin tekrar ihracata gönderilebilmesi için sürecin hızlandırılarak bitki sağlık sertifikaları çıkarılması gerekliğinin kaldırılması veya sertifikaların ürünün geri döndüğü gümrüğün bulunduğu ilden çıkarılabilmesi,
- Rusya Federasyonuna gönderilecek ürünlerde temmuz ayından itibaren başlanılacak fümügasyon uygulamasının tek bir firma tarafından yapılacağı ve bu durumun tekelleşmeye yol açabileceği için sektör tarafından endişe ile karşılandığı,
- Yaş meyve sebze işleme tesislerine sanayi sicil belgesinin verilmesi,
- Sanayi üretiminde kullanılan taze kornişonun hasat mevsimi olan 15 Mayıs-15 Ekim arasında ihracatına izin verilmemesi,
- İran'a taze meyve sebze ihracatının artırılması için gerekli bürokratik engellerin kaldırılması,
- Geçtiğimiz günlerde yaşanan Rusya Federasyonu'na taze meyve sebze ihracatında partilerin sürekli kırmızı hatta düşmesinin ihracatı çok yavaşlattığı ve bu duruma bir çözüm getirilmesinin gerektiği,
- Uzak Doğu ülkelerine taze meyve sebze ihracatının önünün açılabilmesi için gerekli protokollerin bir an önce tamamlanması,
- Çin'e kiraz ihracatı izninin genişletilerek soğuk hava uygulamasının kaldırılması için prosedürlerin değişmesi,
- Kiraz ürününde fiyat düşüklüğünü araştırılarak, sezon öncesinde gerekiyorsa gerekli önlemlerin alınması,
- Taze meyve sebze ihracatçılarının hale kayıt ve ticaret borsasına bildirim zorunluluğunun kaldırılması,
- Taze meyve sebze ihracatında önemli bir problem olan Akdeniz meyve sineği başta olmak üzere ürün zararlılarının önüne geçilebilmesi için araştırmaların hızlandırılması, etkin bir mücadele yapılabilmesi için il ve ilçe tarım müdürlüklerince üreticilerin bilgilendirilmesi ve mücadele için destek verilmesi,
- Taze meyve sebze ihracatında Avrupa MRL değerli listesinin ülkemiz değerleriyle uyumlu hale getirilebilmesi için bir çalışma komisyonu kurulması,
- İlaç kalıntısı sorununun önüne geçilebilmesi için biyolojik mücadele ve kısırlaştırılmış Akdeniz meyve sineği tekniğinin yaygınlaştırılması,
- Taze meyve sebze ihracatını navlun desteğinin tekrar verilmesi,
- Avrupa'ya karayolu ihracatında Bulgaristan sınır kapısında yaşanan sorunların önlenmesi için, Brüksel nezdinde girişimlerin başlatılması,
- Taze meyve sebze üreticisi ve ihracatçıları için önemli bir problem haline gelen, medyada son zamanlarda yayınlanan meyve sebze ürünleri hakkındaki olumsuz haber ve propagandaların denetlenmesi ve önüne geçilmesi, gerekirse bu haberleri uygulayan kuruluşlara ceza uygulanması,
- Tarım ve Orman Bakanlığı’nda ihracat partilerine yaptırılan zorunlu analizlerden para alınmaması.
Özetle, yaş meyve sebze sektörü alternatif pazar arayışını sürdürüyor. Çalıştayda ele alınan konularla ilgili çok şey söylenebilir. Fakat en önemlisi, ihracat için alınan önlemler özellikle ilaç kalıntısı konusunda iç piyasaya verilen yani tükettiğimiz ürünlerde de aynı hassasiyetin gösterilmesi şart. Üretilen ürün temiz olursa içerde de, dışarıda da sorun olmaz.