Yarı sabit kur uygulaması
Kamu kurumlarının döviz alacakları 2 Ocak kurundan sabitlendi. Kamuya borçlu olanlar, 2017 yılı sonuna kadar döviz borçlarını dolar 3.53 TL, euro 3.70TL sabit kur ile ödeyecekler.
Kamu kurumlarının, yabancı para cinsinden yurtiçi ödeme yükümlülüğü olan alacaklarına, borçlunun talebi üzerine 2 Ocak TCMB döviz alış kurundan, yıl sonuna kadar TL olarak tahsil edebilme hakkı getirildi.
Resmi Gazete’de yayımlanan 683 nolu KHK‘nin “TL ile yapılacak tahsilat” başlıklı bölümüne göre: “Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na tabi tüm kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 233 sayılı KİT’ler Hakkında KHK’ye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklar, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait işletmeci kuruluşlar, TMSF ve sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı olan özel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıklar, niteliğine bakılmaksızın yabancı para cinsinden yurtiçi ödeme yükümlülüğü olan alacaklarını, borçlunun talebi üzerine 2 Ocak 2017’de TCMB tarafından açıklanan döviz alış kurundan, 31 Aralık 2017’ye kadar TL olarak tahsil edebilirler. Bu madde kapsamındaki işlemler ve sonuçları, bütçe gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirilmez.”
Kamu alacağını sabit kura bağlıyor. Ama devletin ödemeleri cari kurdan devam edecek.
Kamu alacakları için sabit kur sistemine geçilmesi yanlış uygulamalara, haksızlığa yol açabilecek bir karardır. Belli yükümlülere, ayrıcalık tanıyan, ekonomide dengeleri bozan bir karadır.
Bu uygulamadan, özelleştirme borçlarının taksitlerini ödeyenler, kamu ihaleleri nedeniyle borçları olanlar, değişik nedenlerle kamuya döviz borcu olanlar yararlanacak.
Döviz kurundaki artış sadece TL yükümlülüklerde artışa yol açmıyor. TL varlıklar da artıyor.
Döviz borçlularının çoğunu, halka dövize endeksli hizmet satanlar. Örneğin köprü borçlusu borcunu sabit kur ile ödeyecek ama, halka hizmeti cari döviz kuru karşılığı TL ile satacak.
Devlet döviz alacaklarını sabit kura bağlıyor ama, devletin döviz harcamaları cari kurdan artıyor.
Döviz borcu olanların borçlarını TL ile ödeme imkanı, ülkeye döviz girişini de olumsuz etkileyecek. Çünkü döviz borçluları genelde borçlarını yurtdışından dövizle borçlanarak ödeme durumunda iken, TL ile ödeme imkanına kavuşunca, dışarıdan döviz getirme derdinden kurtulacaklar.
Veya döviz borçlarını ödemek için Türkiye’de döviz kaynakları varsa, bu kaynaklarını kullanmak zorunda kalmayacaklar.
Kaldı ki, kamu alacaklarının 1 yıl sabit kura bağlanması, ülke içinde ikili kur sisteminin kapısını açacak. Birçok sözleşmede karışıklığa neden olacak.
Bu karar alınırken kamunun 2017 yılı döviz alacaklarının miktarının, 2017 yılında döviz borcu ödeyecek olanların listesinin belirlenmesi gerekirdi. Ucu açık, belli kişilerin yararlanabileceği sabit kur uygulamasının kamuya faturası bilinmiyor.