Yapay zekâ ve sohbet robotları, yasalar dahil hayatı değiştiriyor
Dijital devrimin çok önemli bir neticesi olarak yapay zeka (Artificial Intelligence -AI), önümüzdeki yıllarda medya dahil bütün üretim merkezlerindeki iş planlarını değiştirecek.
Evet, hayat kolaylaşacak fakat bir de madalyonun öbür yüzü var: “İnsana ait olmayan ‘zekâ’ ile işleri otomatiğe bağlamak” diye özetlenebilecek bu fikrin, yani bizlerin yerine yapay zekâlı robotların kararlar almasının getireceği kritik sorunlar da söz konusu. Yakın gelecekteki potansiyel tehlikelere karşı ABD, Avrupa Birliği ve Çin’de, yürürlükte olan kanunlar, robotik dönemde karşılaşılabilecek yeni durumları kapsayacak şekilde elden geçiriliyor.
Özellikle Çin’de yapay zekânın İnternet bağlantısı nedeniyle sorun yaratması bekleniyor. İlk kullanışlı sohbet robotu ChatGPT, geçtiğimiz kasım ayı sonlarında Amerikan teknoloji firması OpenAI tarafından piyasaya sürülmüştü. İnsanlarla iletişim kurabilen ChatGPT, şaşırtıcı hünerleriyle makaleler, şarkılar ve şiirler üretebiliyor. Google ve Amazon da kendi sohbet robotlarını geliştirmek üzereler.
Hayatı kolaylaştıracak ürünler yolda
ChatGPT bir “dil modeli” özelliğini taşıyor; yazılı metni anlamaya ve anlamını çözdükten sonra cevaplar vermeye çalışan bir yazılım programı. OpenAI tarafından hazırlanmış olan bu dil modeli, konuşma dilini anlama ve cevaplama yeteneğine sahip olduğundan, insanlarla sohbet etkileşimi kurabiliyor. Dil modeli teknolojisi ABD’de hızla gelişiyor ve o nedenle cevaplama sistemleri, dil çevirisi, metinleri anlamaya ve yorumlamaya yönelik yazılım programları, hemen önümüzdeki süreçte son derece popüler hale gelecek.
Çok değil 5 yıl içinde, teknoloji devleri bu konular üzerine odaklanacağından, insanların hayatını kolaylaştıracak yeni ürünler ortaya çıkacak. 2025 yılında sohbet robotları düşünme kabiliyeti potansiyelini ortadan kaldıracak. İnsanlar ve bilgisayarlar arasındaki ilişkiler, başta ilaçlar, yeni ürünlerin geliştirilmesini sağlayacak.
Ama olayın endişe verici bir boyutu da var: Sonuçta “Makine”, insan beyniymiş gibi zihinsel fonksiyonları üstleneceği için, olası sakıncalı gelişmelere karşı, kapsayıcı ve etkili kontrol mekanizmalarının devreye alınması gerekiyor. Örneğin, medyada… Makinenin taraflı ve yanlış haberler de üretmesi imkan dahilinde. Bu tehlike yüzünden, bir yandan medyada personel sayısında kısıntıya gidilirken, öbür yandan da gerekli kontrolleri yapacak uzman editör ihtiyacı doğacak.
Dikkat: Yapay zekâ, telif hakkını ihlal edebilir
İçerik üreten medya sahipleri için yeni bir telif ücretleri sorunu ortaya çıkmış durumda… Şöyle ki: Haber, fotoğraf ve makaleleri, yatırım yapıp katlandıkları maliyetle belli haber ajansları veya gazeteler üretiyor. Bu içerikleri çok çeşitli firmalar alıp kullanabiliyor. Mevcut düzende, söz konusu firmaların, ürünlerinden faydalandıkları içerik üreticilerine telif ücreti ödemesi gerekiyor.
Fakat yaratıcı yapay zekâ motorlarının devreye girip başka haber merkezleri tarafından üretilmiş haber ve makaleleri işleyerek yeniden üretmesi durumunda, içeriklerin asıl sahiplerinin telif haklarına riayet edilmesi beklenmiyor. Bu nedenle, gerçek içerik üreticilerinin fikri mülkiyet haklarının yeni yasal düzenleme ve önlemlerle güvence altına alınması gerekiyor.
Gazeteci robotun haberine editör denetimi
Yapılan araştırmalara göre, yapay zekâ tarafından üretilen haberlerde hata payı hala yüzde 50 civarında… Bu yüzden, yapay zekâ kullanılarak üretilen haberlerin yayınlanmasından önce, tecrübeli editörler tarafından denetlenmesi ve gerçekliğe uygunluğunun sağlanması, çok önemli bir ihtiyaç olarak ortaya çıkıyor. Aksi halde, yani yapay zekâ kontrol altına alınmazsa korkulan o ki, gerçeklik ölür ve medyada hangi haberin gerçek, hangisinin sahte olduğu birbirine karışır; anlaşılamaz olur. Amerikan Associated Press ile İngiliz Reuters haber ajansları; haber, fotoğraf ve araştırmalar için yapay zekâdan faydalanmak amacıyla hazırlıklarını tamamlamış durumdalar.
Bankacı robottan hileli işleme geçit yok
Algoritmalara dayalı olan yapay zekâ, derin öğrenme yeteneği sayesinde, tahmin yapabilme ve fotoğrafları değerlendirme imkanına da sahip… Böylece, bankacılıkta hileli, sahte dokümanları yapay zekâ ile anında tespit etmek mümkün olacak. Sonuçta iş dünyasında yeni bir çığır açılırken müşteri hizmetleri de daha rasyonel hale gelecek ve sorulara anında cevap verilebilecek. Önemli bir olumsuzluğu ise, robot rekabetinde işsizliğin maalesef artması oluşturacak. Yapay zekâlı robotlarla iç içe bir yeni hayata ve medya dünyasına hazır olalım.