Yapay zekâ savaşlarına hoş geldiniz

Birisi çıkıp Çin’in güney kıyısındaki 2 milyonluk bir şehir­de doğup büyüyen, ba­bası ilk okul öğretme­ni bir gencin Çin›de ya­pay zekâ girişimciliğine adanmış ilk yüksek risk­li niceliksel yatırımcı olarak kabul edileceği­ni söylese birbirimize bakıp hadi canım oradan derdik muhtemelen.

“Çin’in yapay zekâ kuvvetle­rinin komutanı” olarak karşımı­za çıkan girişimci Liang Wen­feng’den bahsediyoruz. Çin’in alışılmış stratejisinin aksine ül­kenin parlak beyinlerinden bi­ri olarak dünyanın en iyi üni­versitelerinde eğitime gönderil­memiş, tersine beyin göçü ile de ülkesine dönmemiş, daha ortao­kuldayken kendi kendine kalkü­lüs öğrenmeye başlamış ve son­rasında Çin’in prestijli Zhejiang Üniversitesi’nde okumuş. Her haliyle sıra dışı bir hikâye.

Çin, yapay zekâda fiyat rekabetçisi

Geçtiğimiz günlerde tekrar başkan seçilen Donald Trump’a yaklaşık 1 trilyon dolarlık bir hoş geldin partisi düzenleyen Çin’li girişimci Liang Wenfeng’in kuru­cusu olduğu DeepSeek’le tanıştık.

Trump’ın tekno-oligarklarını yanına alarak açıkladığı 500 mil­yar dolarlık Stargate – Yapay Zekâ Endüstrisini Geliştirme Proje­si’ne karşılık Çin’in ayırdığı 138 milyar dolarlık bütçe ise gözünüze az gelmesin. DeepSeek’in ön araş­tırma dönemi hariç 2 aylık geliş­tirme süreci sadece 6 milyon dola­ra mal olmuş. Çin tekstil, teknolo­ji ürünleri gibi pazarların yanında yapay zekâ endüstrisinde de fiyat rekabetçisi ana oyuncu olarak kar­şımıza dikilmiş görünüyor. İşte bu 6 milyon dolarlık yatırım ABD gi­rişim ekosistemine yüz milyarlar­ca dolar değer kaybettirdi.

Trump ise kendisinden bekle­neni yapmadı.

Yüksek tondan, krizi derinleş­tirecek bir tepki yerine muhte­melen ABD borsalarında devam edebilecek değer kayıplarını ön görerek Çinli DeepSeek’in Ame­rikan şirketleri için bir teşvik görevi görmesi gerektiği üzerine vurgu yapmayı tercih etti.

Çin'deki şirketlerin daha ucuz ve daha hızlı bir yapay zekâ yön­temi geliştirmiş olmasını olumlu karşıladığını belirtti, rekabetçi­lik vurgusu yaptı.

Trump bu pozisyonu alırken Beyaz Saray yetkililerinden Da­vid Sacks, DeepSeek’in kendi ya­pay zekâ teknolojilerini geliştir­mek adına OpenAI modellerinin çıktılarından faydalandığına da­ir güçlü kanıtlar bulunduğunu id­dia etti, ABD Donanması Deep­Seek’in kullanılmasını askeri ve sivil personelde yasakladı ve kar­şı saldırıya geçti.

İtalya ise bir adım daha ileri giderek DeepSeek’e soruşturma açtı. Toplanan veriler ilgili bilgi talebinde bulundu. İtalya vatan­daşlarının kişisel bilgilerinin ve diğer verilerinin Çin’e gitmesin­den endişe ediyor.

Savaşlar dijital alanda algı yöntemleri ile oluyor

ABD ve Avrupa merkezli ola­rak “DeepSeek ne kadar güven­li?” “DeepSeek’te içerikler doğru mu?” Gibi sorular üzerinden iti­bar azaltıcı hamlelerin devreye sokulduğunu unutmayalım. Millî İstihbarat Teşkilâtı Başkanı İb­rahim Kalın’ın bundan 1 yıl önce MİT’in 97. kuruluş yıldönümün­de yaptığı konuşma ise şu an daha da anlamlı. İbrahim Kalın yapay zekâyı Dijital Çağın Atom Bom­bası’na benzeterek yeni bir risk alanıyla karşı karşıya olduğumu­zu ortaya koymuştu.

İbrahim Kalın konuşmasının de­vamında yapay zekânın sunduğu büyük imkânların yanı sıra büyük tehditleri de beraberinde getirdi­ğine vurgu yaparak “Barışçıl ve in­sancıl amaçlarla kullanıldığında hayatımızı kolaylaştıran ileri tek­noloji, her türlü manipülasyona da açık sınırı ve çerçevesi çizilmemiş yapay zekâ çalışmaları, insanlığın geleceğini doğrudan tehdit etmek­tedir.” diye de eklemişti.

Türkiye’nin yapay zekâ ala­nında yapacağı çalışmaların İtal­ya’nın kaygısına paralel olarak ulusal güvenlik ekseninde değer­lendirilmesi oldukça doğal. Yeni tehditlerden bahsederken dün­yada terör paradigmasının değiş­tiğini göz ardı etmemeliyiz. Artık savaşlar top ve tüfekle değil dijital alanda algı yönetimleri ile oluyor. MİT bünyesinde kurulan Siber İstihbarat Başkanlığı’nın da bü­yük ölçüde bu dış tehditlerle mü­cadele edeceğini varsayabiliriz.

Bilgiye hakimiyet günümüzde her şey.