Yakıt pompası taşıtınızı tanıyacak!

Gelir İdaresi Grup Müdürü Fatih Mehmet GÖKTÜRK

Taşıt tanıma sistemle­ri, araç filoları başta ol­mak üzere özellikle kurum­sal işletmelerde ve kamuya ait araçlarda, akaryakıt yönetimi ve araç takibini optimize et­mek için kullanılan bir tekno­lojidir. Sistem, araçların ya­kıt istasyonlarında otomatik olarak tanınmasını ve dolum işlemlerinin sistemle bütün­leşik olarak hızlı ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağla­maktadır.

Taşıt tanıma sisteminin bi­leşenlerini, araç üzerine mon­te edilen cihazlar, pompa üze­rindeki alıcı ile merkezi yöne­tim yazılımı oluşturmaktadır. Taşıt tanıma sisteminin te­mel çalışma prensibi, aracın tanınması ve otomatik dolum yapılması ile veri toplanması ve yönetimi şeklinde işlemek­tedir. Taşıt tanıma sistemleri, günümüz modern filo yöne­timlerinde yenilikçi bir tek­noloji olup kısaca (TTS) ola­rak adlandırılmaktadır.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) nedir?

Akaryakıt piyasasında re­kabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi kapsamında 5 Ekim 2023 tarih 32330 Sayılı Resmi Gazete’de; yayımlanan “Ulusal Taşıt Ta­nıma Sistemi Uygulama Ge­nel Tebliği” ile daha önce akar­yakıt pompalarına bağlanma mecburiyeti getirilen ödeme kaydedici cihazlarına elektro­nik ortamda anlık veri aktarı­mı yapabilen, Ulusal Taşıt Ta­nıma Sistemi kurulması zo­runluluğu getirilmiştir.

Söz konusu tebliğ Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uy­gulama Genel Tebliği (Sıra No:1)’nde Değişiklik Yapıl­masına Dair 2 ve 3 Sıra No’lu Tebliğ düzenlemeleri ile ge­nişletilmiştir.

Ulusal Taşıt Tanıma Siste­mi (UTTS) genel olarak akar­yakıt istasyonlarında yakıt pompalarına bağlı ödeme kay­dedici cihazlara taşıt plaka bilgilerinin elle girişini önle­yerek otomatik olarak aktarıl­masını sağlayan bir sistemdir.

UTTS Bileşenleri Neler?

UTTS Bileşenleri: Taşıt Ta­nıma birimi (TTB), Taşıt ta­nıma okuyucu (TTO), Taban­ca İletişim Modülü (TİM) ve UTTS Veri Merkezinden oluşmaktadır.

Taşıt Tanıma birimi (TTB) Taşıt deposuna takı­lan, yerinden söküldüğünde çalışmayan ve içerdiği veri­lerin kopyalanamadığı bir ci­hazdır. Temini yalnızca Darp­hane tarafından yapılır ve yalnızca Yetkili Taşıt Mon­taj Firması tarafından monte edilebilir.

Hangi Taşıtlar Kapsamda?

Ulusal Taşıt Tanıma Siste­mine (UTTS) geçiş zorunlu­luğu kapsamında olan taşıtlar ile sisteme geçiş takvimi aşa­ğıdaki gibidir:

Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara, 31 Ocak 2025 tarihine kadar, bu tarihten sonra işte kullanıla­cak taşıtlara ise kullanmaya başlamadan önce,

Önemli Not! Akaryakıt is­tasyonu işleten mükellefler ile taşıt sahipleri, 31 Ocak 2025 tarihine kadar taktır­ma ve kullanma yükümlülük­leri bulunan TTO, TTB ve di­ğer donanımlara ilişkin ola­rak 31/1/2025 tarihine kadar utts.gov.tr adresinden gerek­li başvuru ve kayıt işlemlerini yapmak şartıyla bahse konu donanımları en geç 30 Nisan 2025 tarihine kadar taktırarak ya da montajını yaptırarak kullanmaya başlayabilecekler.

-Temmuz 2025 tarihinden itibaren; motorlu araç ticareti yapanlardan kullanılmak üze­re alınanlara, Motorlu Araç Ticareti Yapan Mükellefler Tarafından kayıt ve tescil işle­mi gerçekleştikten sonra tra­fiğe çıkmadan önce,

-Temmuz 2025 tarihin­den itibaren; kullanılmak üze­re ithal edilenlere ise İthalatı Yapanlar Tarafından Tescil İşlemi Gerçekleştikten Son­ra bir ay İçerisinde,

Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlar kapsa­mında olmayan ve taşıt tanı­ma sistemi kullanan taşıtla­ra ise 1 Temmuz 2025 tari­hinden itibaren,

Bu tarihten sonra taşıt ta­nıma sistemi kullanacaklara ise kullanılmaya başlanma­dan önce Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılma zorunluluğu getirilmiştir.

İki önemli hatırlatma!

Zorunluluk kapsamında ol­mayan taşıtlara da ihtiyari olarak TTB monte ettirilebi­lir. Taşıtın devredilmesi ha­linde mevcut TTB’nin değiş­mesine gerek bulunmamak­tadır.

Hangi taşıtlar kapsam dışında?

Ulusal Taşıt Tanıma Siste­mine (UTTS) geçiş zorunlulu­ğu kapsamında olmayan taşıt­lar aşağıdaki gibidir:

Genel bütçeye dâhil daire­lerle, özel bütçeli idareler ve bunlara bağlı sabit ve döner sermayeli müesseseler, il özel idareleri, belediyeler ve bun­ların bağlı kuruluşları ile ma­halli idare birliklerine ait ta­şıtlar,

Yabancı devletlerin Tür­kiye’deki diplomatik tem­silcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan ulus­lararası kuruluşlar ve bun­ların diplomatik haklara sa­hip mensupları ile ev sahi­bi hükümet anlaşmaları veya ülkemizin taraf olduğu di­ğer anlaşmalar çerçevesinde Türkiye’deki uluslararası ku­ruluşlar ve bunların yöneti­ci kadrolarında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti vatan­daşı olmayan mensuplarına ait taşıtlar,

1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren trafiğe kayıt olacak araçlar ve Özel Taşıt Tanı­ma Sistemi kullanan bireysel taşıtlar hariç, akaryakıt har­camaları vergi beyanında gi­der olarak gösterilmeyen, iş­letmeye dâhil edilmeyen ve işte kullanılmayan taşıtlar,

Münhasıran elektrik ile ça­lışan taşıtlar,

UTTS donanımlarının montaj işlemlerinde izlenecek yol nedir?

UTTS mükellefleri ve pay­daşları Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne https://www.utts. gov.tr/ üzerinden kaydolurlar.

Taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonu işleten mükellef­ler UTTS donanımlarına iliş­kin montaj taleplerini yukarı­da belirtilen UTTS platformu üzerinden Darphane’ye bildi­rirler.

 Darphane tarafından yet­kilendirilmiş olan Yetki­li Montaj Firmaları Darp­hane’den temin edecekleri UTTS donanımlarını taşıt­lara ve akaryakıt istasyonla­rına monte ederler.

Taşıtların yakıt depo gi­rişine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması ve bunla­rın UTTS’ye elektronik ola­rak kaydedilmesi hizmetleri­ni yürüten firmalar Darphane tarafından onaylanan yetkili firmalardır.

UTTS mükellefi taşıt sa­hipleri UTTS platformu üze­rinden satın almış oldukla­rı TTB’lerin taşıtlara montajı işlemleri sadece Yetkili Taşıt Montaj firmaları tarafından yürütülecektir. Bu firmaların bilgileri UTTS platformunda yayınlanmaktadır.

UTTS donanımı kullanmamanın müeyyidesi nedir?

TTB taktırma zorunluluğu getirilen taşıtların akaryakıt alımlarında UTTS kapsamın­da düzenlenmeyen belgeler, 213 sayılı Kanunun 227’nci maddesine istinaden vergi ka­nunları bakımından hiç dü­zenlenmemiş sayılacaktır.

Sisteme ilişkin önerileri­miz

Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı tarafından kayıt dışı eko­nomi ile etkin bir şekilde mü­cadele edilmesi kapsamında uygulamaya alınan ve adeta devrim niteliğinde olan Ulu­sal Taşıt Tanıma Sistemi (UT­TS) ile zorunluluk kapsamına giren taşıtların akaryakıt ve LPG alımlarında depo girişle­rine taşıta ilişkin bilgileri içe­ren bir taşıt tanıma birimi ta­kılması, akaryakıt pompaları­nın tabancılarına taşıt tanıma okuyucu cihazı takılması, ta­şıt tanıma okuyucu cihazının taşıt tanıma birimini okuma­sı sonucunda taşıt plakasının otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye güvenli olarak iletil­mesi uygulamasına yukarıda belirtilen takvim dahilinde başlanacaktır.

Milat niteliğindeki bu diji­tal uygulamanın süreç içinde gelişim gösterip olgunlaşaca­ğı muhakkaktır.

Bu süreçte, Darphane tara­fından geliştirilen UTTS plat­formu olan https://www.utts. gov.tr/ uygulamasına, mevcut Taşıt Tanıma Sistemlerin­de (TTS) uygulanan ve araç­lara hızlı ve kolay yakıt ik­malini sağlamaya yardım­cı yeni modüller ile ödeme yöntemlerinin entegre edil­mesi yerinde olacaktır.

Önerilerimiz;

UTTS platformuna bir ya da birden fazla kredi kartı ve banka kartı ekleme imkânı sunulması ve böylelikle yakıt dolumu sonrası hızlı ve kolay yakıt ikmalinin sağlanması,

Tabanca depo kapağına gel­diği an, sisteme kaydedilen depo limitiyle karşılaştırma­lı online sorgulama yoluyla, önprovizyonlu yakıt ikmali imkanı sağlanması,

UTTS sistemine kayıtlı kul­lanıcıların vergi mükellefiyet durumlarının sisteme kayde­dilmesi, UTTS sistemine ka­yıtlı olmayan kullanıcıların yakıt alımında bulundukları taşıt bilgileri ile vergi mükel­lefiyet durumlarının, UTTS sistemine kayıtlı olsun olma­sın çeşitli sebeplerle bidon­la yapılan yakıt alımlarında, yakıt alanların kimlik ya da pasaportlarda yer alan QR ve benzeri kodları ile yakıt alı­mında bulundukları polis ka­rakolu iznine ya da beyan­larına konu olan taşıt plaka bilgisi ile vergi mükellefiyet durumlarının, her yakıt alı­mında manuel olarak sisteme kaydedilmesi, UTTS platfor­muna kayıtlı olsun olmasın yakıt teslimlerinde, yakıt alı­mı sonrası üretilecek belgele­rin, mali bilgileri içeren bilgi­ler ile bankacılık işlemine da­ir bilgileri içeren bütünleşik belge olarak, nakit ödemeler­de ise mali bilgileri içeren bel­ge olarak, Sisteme kayıtlı ve­ya sisteme tanımlanan kulla­nıcılarının vergi mükellefiyet durumlarına uygun şekilde (e-fatura, e-arşiv fatura ve özellikle bankacılık teknolo­jilerinin bir parçası haline ge­len dijital slip uygulaması yo­luyla e-ÖKC) e-belge şeklinde düzenlenmesi,

Söz konusu e-belgelere eri­şimin eşzamanlı olarak, sis­tem kullanıcılarına UTTS platformu ve UTTS sistemi­ne eklenecek mobil uygulama modülleri yoluyla akıllı tele­fonlar ve tabletler gibi küçük, kablosuz bilgi işlem aygıtlar­dan, sistem kullanıcısı olma­yanlara ise UTTS sistemine üye giriş kaydı yapılması yo­luyla ulaştırılması ve saklan­masının sağlanması,

Yönündeki önerilerimizin, bir taraftan kullanıcı uyumu ve memnuniyetine, diğer ta­raftan kağıt israfı başta olmak üzere zaman ve işgücü tasar­rufuna ve nihayetinde UTTS sisteminin işleyişine katkı sağlayacaktır.

Unutmayalım vergi gelece­ğimizdir!