Yabanın sessiz sesi
Yaban sözcüğü hem isim hem sıfat olarak kullanımında adeta kocaman betimlemeler akla getirir."İnsan yaşamayan ıssız yer; vahşi olan, evcil olmayan canlı, kendi kendine yetişen bitki, aile ocağından uzak yer" anlamlarıyla yaban bize yerküremizin sesini bildirir. Yanı sıra yaban mühim bir kitap ve unutulmaz bir filmdir. Marka olmuş bir kelime demek pek yanlış olmaz. Yaban, Kurtuluş Savaşı'mızda Anadolu'da küçük bir köyde yaşamaya, I. Dünya Savaşı yenilgisinde kolunu ve yaşam sevincini yitirmesi ardından başlayan karamsar ancak idealist, kentsoylu Ahmet Celâl'dir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun unutulmaz kahramanı Ahmet Celâl, nam-ı diğer Yaban, bağımsızlık için uğraş verirken köylüler için Yaban'dır. Başkadır. Bence Kadir İnanır'ın en "Kadir- Kadir" iki rolünden birinde olduğu "Yaban" müthiş bir filmdir. Film ve aranjman şarkılarla yaşamımızı renklendirdiğimiz yıllarda, 1973 tarihli Marmaris'te geçen bu filmde Ali, yabanda yaşamı seçmiştir. Yaban’dır. Başkadır. Bu filmin müziğini iyi biliyoruz. Tanıdık notalar. Seviyoruz. Yurdaer Doğulu'nun müziği bugün bizlere kahve yanı hediyemiz olsun. Filmin keyfini tekrarlamak da mümkün. Şimdilerde Muğla'da yaban var mı? Yaban yaşamı ne durumda? Hızlı okuma yaptım. 2004'ten bu yana resmi erk ve akademi yaban yaşamını izliyor. Giderek azalan karakulak, boz ayı, kurt, porsuk türleri mühim. Sincaplar da azalmış. Avlanmada kural dışı uygulamalar ve doğaya bırakılan evcil hayvanlar yabani ekosistem için zararlı, önemli konular. Kim bilir güzelim vatanımızın yabanında neler neler oluyor? Orman ve Su İşleri Bakanımız Prof.Dr. Veysel Eroğlu son beş yılda on bin yaban hayvanının tedavi ve rehabilite ardından yaban yaşamlarına geri döndüğünü, bakanlık yapılanmasında her bölge müdürlüğünde Yaban Hayvanı Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi kurulmasının planladığını ve 2016 yılında 128 sulak alanda 104 türden 1 milyon 609 bin 538 su kuşu sayıldığını açıkladı. Biz de yaban yaşam için umutlandık. Yabanın sessiz sesine, yaban yaşama dikkat çekmek üzere 2014 yılında Birleşmiş Millet (BM), 3 Mart tarihini, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme'nin (CITES) 1973 yılındaki imza gününü “Dünya Yaban Hayatı Günü" ilan etti. Sözleşmeye ilişkin ülkemizde Aralık 2011 tarihli yönetmelik uygulamada. Eylül 2016'da CITES taraf ülkeleri Johannesburg'da toplantı ve "Gençlik Katılımı" kararını kabul ettiler. 2017 Dünya Yaban Hayatı Günü’nde gençler öne çıktı. BM "2017 Dünya Yaban Hayatı Günü, dünyadaki gençleri, yaşam alanı değişikliği, aşırı sömürü veya yasadışı ticarete maruz kalma dahil olmak üzere yaban hayatına yönelik süren büyük tehditleri ele almak için toplanmaya teşvik etmektedir. Gençler değişim ajanlarıdır. Dünya genelinde bazı genç koruma liderlerinin, koruma konularında yaptıkları hakkında şimdiden olumlu etkiler görmekteyiz. Eğer bir değişiklik yapmaya yardımcı olabiliyorlarsa, sen de yapabilirsin” demekte."Hükümetler, kanun yapıcılar, icra görevlileri, gümrük yetkilileri ve her bölgedeki park görevlileri yaban hayatı koruma çabalarını artırıyor. Ayrıca, yaban hayatı ve yaşam alanlarını korumak, genç ve yaşlı her vatandaşın sorumluluğundadır. Hepimize görev düşmektedir. Kolektif koruma eylemleri, türler için hayatta kalma veya yok olma arasındaki bir fark olabilir. Artık hepimiz için genç sesleri dinleme zamanıdır" söylemi ile de BM, başta gençler olmak üzere hepimize yaban yaşam için farkında olma ve eylem zamanı olduğunu bildirmekte.
Sizlere Namibia Etosha Ulusal Parkı'nda, yaban gezgini olarak hiç unutmadığım minik çıta arkadaşımın bizlere çağrı yapan, "Buralar, Yaban Bizim" bakışı ve gururlu duruşu ile selamlıyorum. Gününüz sürdürülebilir, yaşamınız enerji dolu ve mutlu olsun.
İTÜ Öğretim Üyesi Prof.Dr.Filiz Karaosmanoğlu tarafından kaleme alınan Sürdürülebilir Yaşam köşesi, SÜT-D işbirliği ile hazırlanmıştır.