Yabancının elindeki her 100 dolarlık hisse senedinin 48'i bankalara

İMKB'de yabancıların payı zaman zaman küçük iniş çıkışlar gösterse de genellikle üçte iki dolayında seyrediyor. Aslında bu durum, kimilerinin ileri sürdüğü gibi pek de olumsuz sayılmaz. Hani deyim yerindeyse, hisse senedi piyasası açısından yabancının eli taşın altında değil, neredeyse tüm gövdesi taşın altında. Yabancı yatırımcı böylesine büyük hisse senedi portföyü taşıdığı için çok hızlı hareket ederek piyasadan çıkıp yeniden girme şansına sahip olamıyor. Çünkü böylesine büyük portföyü alabilecek yerli sermaye yok; bir taraf satarken alıcı başka bir yabancı sermaye grubu yaratmak da mümkün değil. Hem ayrıca, yerli sermaye olsa bile yabancıların böylesine hızlı satışa geçtikleri bir dönemde yerli yatırımcıların yoğun bir şekilde hisse senedi almaya yönelmesini beklemek de anlamlı değil.

Sonuç olarak, yabancı yatırımcının Borsa'da üçte iki dolayında paya sahip olmasından korkmamak gerekiyor. Yabancı payı, üçte iki değil de, örneğin üçte bir ya da daha düşük düzeyde bulunsaydı, küresel kriz sürecinde İMKB'de yaşanan çöküş çok daha belirgin olabilirdi.

Yabancının tercihi

Yabancıların temmuz sonu itibariyle İMKB'de 55.2 milyar dolarlık hisse senedi bulunuyor. Ancak hemen belirtelim; bu veri, Merkez Bankası'na ait. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği tarafından oluşturulan veri ise biraz farklılık gösteriyor. Rakamlarda bir yanlışlık olmadığını, belli dönemler için tanımlardan kaynaklanan küçük farklılıklar ortaya çıktığını belirtelim.

Yabancıların temmuz sonunda sahip oldukları 55.2 milyar dolarlık hisse senedinin 33.3 milyar doları mali sektöre ait senetlerden oluşuyor. Mali sektör kapsamında da banka hisse senetleri öne çıkıyor. Temmuz sonu itibariyle yabancılar tam 26.4 milyar dolarlık banka hisse senedine sahip. Bir başka ifadeyle, yabancıların elindeki her 100 dolarlık hisse senedinin 48 dolarlık kısmı banka hisse senetlerinden oluşuyor.

Yabancıların sahip olduğu toplam hisse senedi içinde bankacılık kesimi senetlerinin payı en yüksek düzeye 2005 sonunda ulaşmıştı. 2005 sonunda bankacılık senetlerinin payı yüzde 49'u bulmuştu. İzleyen üç yıl bankacılık senetlerinin payı hızla geriledi. Söz konusu pay; 2006'da yüzde 40'a, 2007'de yüzde 42'ye, 2008'de ise yüzde 39'a kadar indi. Yabancılar, 2009'da banka senetlerine yeniden yüklendi. Bu senetlerin payı 2009 sonunda yüzde 46'ya çıktı. Pay, bu yıl giderek arttı ve ilk çeyrek sonunda yüzde 46'4'e, ikinci çeyrek sonunda yüzde 46.8'e, temmuz sonunda ise yüzde 47.9'a ulaştı.

Holding ve yatırım ikinci sırada

Yabancı yatırımcının hisse senedi tercihinde bankacılık kesimi senetleri açık ara önde. Yabancının en çok tercih ettiği ikinci sektör, yine mali kesimden. Holding ve yatırım sektörü hisse senetleri, yabancı yatırımcının en çok portföye sahip olduğu ikinci sektör konumunda. Temmuz sonu itibariyle yabancı yatırımcı holding ve yatırım sektöründe 6 milyar dolarlık hisse senedi taşıyor.

Yabancı yatırımcının en çok hisse senedine sahip olduğu üçüncü sektör, iletişim. Temmuz sonu itibariyle yabancıların elinde 5.6 milyar dolarlık iletişim sektörü hisse senedi bulunuyor.

Merkez Bankası verilerine göre, yatırımcıların temmuz sonu itibariyle 1 milyar doların üstünde hisse senedine sahip oldukları sektörler ve hisse senedi tutarları şöyle:

"Bankacılık 26.4 milyar, holding ve yatırım 6 milyar, iletişimim 5.6 milyar, kimya, petrol ve plastik 3.9 milyar, gıda ve içecek 3.2 milyar, ticaret 2.2 milyar, metal eşya ve makine 1.8 milyar, metal ana sanayi 1.2 milyar, taş ve toprağa dayalı sanayi 1.2 milyar, ulaştırma 1.1 milyar dolar."

Kriz, portföye dip yaptırdı

Yabancıların elinde 2005 sonunda 33.4, 2006 sonunda 33.8, 2007 sonunda ise 64.2 milyar dolarlık hisse senedi bulunuyordu. 2008, küresel kriz yüzünden çöküş yaşanan bir yıl olarak kayıtlara geçti. Yabancıların elindeki hisse senetlerinin tutarı neredeyse üçte iki oranında düşerek 64.2 milyar dolardan 23.2 milyar dolara indi.

2008 yılında yaşanan bu hızlı gerilemenin nedeni, çok açık ki fiyatlarda ortaya çıkan keskin düşüştü. Ancak yabancı yatırımcı, elindeki senetlerin çok azını satmış ya da istediği halde ancak o kadarını satabilmişti. Başta da dedik ya, çünkü yabancı yatırımcının eli değil, vücudu taşın altındaydı artık…