Yabancıların sekiz ayda çıkardığı döviz 6 milyar doları aştı

Okurlarımız arasından "Yine mi yabancıların hareketine ilişkin veriler" diye düşünenler çıkabilir. Evet, yine... Çünkü bu hareket, Türkiye'nin yurtdışından nasıl algılandığı ve algılanacağına ilişkin önemli ipuçları veriyor bize.

Merkez Bankası son olarak 28 Ağustos verilerini açıkladı ve böylece sekiz ayı tamamladık. Görüyoruz ki, yabancıların bu sekiz aylık dönemde hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi satarak çıkardıkları döviz net 6 milyar 14 milyon dolar olmuş. 

Hani geçmiş yıllarda da böyle çıkışlar yaşansa, bunu sıradan bir rakam olarak yorumlayabiliriz. Ama hiç de öyle değil durum. Geçmiş yıllarda ilk sekiz ay itibariyle, bırakınız böylesine 6 milyar doları aşan tutarda, hiç çıkış olmamış ki...

İlk sekiz aydaki çıkışın 5 milyar 99 milyon dolarının devlet iç borçlanma senedinde, 915 milyon dolarının ise hisse senedinde gerçekleştiğini belirtelim.

Grafiğin söylediği 

Son on bir yılın ilk sekiz ayındaki yabancı hareketi, 2005-2009 döneminde dalgalı bir süreç yaşandığını, sonrasında ise zirve ve iniş anlamında belirgin bir eğilimin ortaya çıktığını gösteriyor.

2005-2009 döneminde yıldan yıla çok yüksek sayılabilecek girişler olduğu gibi, net girişin çok düşük kaldığı yıllar da olmuş. Örneğin 2005 yılında 7 milyar dolardan fazla döviz girerken, 2009 yılının ilk sekiz ayında yalnızca 703 milyon dolarlık giriş gerçekleşmiş.

2010, 2011 ve 2012 yılları, yabancıların oluk oluk döviz akıttıkları bir dönem. Bu üç yıldaki girişler hep 10 milyar doların üstünde oluşmuş. Zaten grafikte de görüldüğü gibi döviz girişinde tavan yıllar, bu yıllar.

Düşüş eğilimi de işte 2012'den sonra başlamış. Bunu grafikte çok kolaylıkla izleyebiliyoruz. Her ne kadar 2013 ve 2014'ün ilk sekiz ayı itibariyle girişler pozitifse de, 2012'ye göre belirgin bir gerileme yaşandığı çok açık. O gerileme bu yıl çok daha belirgin bir hal almış, artık bu yıl döviz girişinden değil, çıkışından söz edilir olmuş. 

Yüksek kur, çıkışa engel

Döviz kuru, yabancıların çıkışını engelleyen ya da yavaşlatan bir düzeye gelmiş durumda. Bu kurdan dövize dönmek, Türkiye'de elde edilen karın tümüyle erimesi hatta anaparadan da kaybetmek demek. O yüzden yabancı yatırımcıların kurda aşağı yönlü hareketleri kolladıklarını tahmin etmek hiç zor değil.

Aslında kurda geri çekilmeleri kollayan yalnızca Türkiye'den çıkmak isteyen yabancı yatırımcılar da değil ki. Döviz borcu olan reel sektör de, dövizin gelecekte daha çok prim yapacağını düşünen küçük tasarruf sahibi de gözünü kurda daha düşük düzeylere dikmiş durumda. Dolayısıyla dövizdeki geri çekilmeler hep sınırlı kalıyor ve bir sonraki düzey daha yukarıda oluşuyor.

Güneydoğu'da yaşadığımız son gelişmelerin ardından zaten ekonomi, ekonomi olmaktan çoktan çıktı. Ekonomiyi, kendi kurallarına göre değerlendirme şansını çoktan yitirdik. Genellikle ekonomiyi siyaset, siyasetçi belirlerdi; şimdi ise belirleyici konuma terör geçti.

Gelecek kaygısı böylesine tavan yapmasaydı, döviz kurunun durağan gidebileceğine ilişkin bir güven olsaydı, daha önce de vurguladığımız gibi yabancı için şu kur düzeyi, Türkiye'ye döviz getirmek için olağanüstü bir düzey sayılırdı. Ama bir yabancı, varsayımla hareket edip Türkiye'ye hatırı sayılır tutarda dövizi niye getirsin, niye elini taşın altına soksun ki...