Yabancıların borsadaki payı son 5.5 yılın en düşük düzeyine indi

Yabancı yatırımcıların İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki payı geçen hafta sonunda son beş buçuk yılın en düşük düzeyine indi. Öyle ki, son beş buçuk yıllık dönemde yabancı payının en düşük olduğu on günün dokuzu, geride kalan on güne sığdı.

Borsadaki yerli-yatırımcı payının seyrine ilişkin verileri Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) izliyor. Yerli-yabancı payları, hisse senedi adedi ve bu hisse senetlerinin değeri bazında olmak üzere iki kategoride tasnif ediliyor. Biz, yerli-yabancı pay durumunu, hisse senedi adedi bazında ele almanın daha doğru olacağını düşündük.

Değerin payı, hisse senetlerinin fiyatına bağlı olarak miktardaki paydan farklı yönde gelişebiliyor. Gerçi bu beş buçuk yıllık dönemde miktar ve değer payı arasındaki makas pek değişmedi ve aynı kaldı. Bir başka ifadeyle, miktar ve değer payları neredeyse paralel seyretti. İki pay arasında değer lehine olmak üzere 14-15 puanlık bir fark bulunuyor. Ancak, zaman zaman küçük sapmalar da olmuyor değil.

Yerli ya da yabancı yatırımcının Borsadaki ağırlığını, aslında elinde bulundurduğu hisse senedinin adedi veriyor. Bu hisse senetlerinin değerinde ortaya çıkan artış ya da azalış, doğal olarak değere ilişkin paya yansıyor. Ancak, eğer hisse senedi elde tutulmuşsa, bu daha büyük önem taşıyor. Dolayısıyla yabancıların Borsadaki payının seyrini irdelerken, eldeki hisse senedi sayısı daha büyük önem taşıyor.

En düşük pay

Merkezi Kayıt Kuruluşu, yerli ve yabancılara ait payları gösteren verileri 28 Kasım 2005 tarihinden bu yana olan dönem için yayımlıyor. Yani şu durumda elimizde beş buçuk yıllık dönemin gün gün verileri var. İşte bu veriler, yabancıların Borsadaki hisse senedi adedi bazında en düşük paya 17 Haziran Cuma günü sahip olduklarını gösteriyor.

Son işlem günü olan geçen Cuma günü, Borsa'daki hisse senetlerinin adet olarak yüzde 47.38'i yabancı, yüzde 52.62'si yerli yatırımcıların elinde bulunuyordu. Yabancı payı, böylece 1448 günün en düşük düzeyine inmiş oldu.

İlk on günler

Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre, yabancı payının en yüksek olduğu tarih, yüzde 60.03 ile 25 Temmuz 2007. Hem zaten yabancı payı bu 1448 günde yalnızca bir kez yüzde 60 sınırının üstünde oluştu. 25 Temmuz 2007 dışında bir daha yüzde 60 görülemedi.

Bir ilginç nokta da, yabancı payının en yüksek düzeyde bulunduğu ilk on günün tümünün 2007 yılında, 2007 yılının da temmuz ve ekim aylarında oluşmuş olması.

Yabancı payının en düşük düzeye indiği tarihi ise yukarıda verdik; 17 Haziran 2011. Geçen Cuma yabancıların payı yüzde 47.38'e kadar indi.

Yabancı payının en düşük gerçekleştiği on günün dokuzu, son on güne sığmış durumda. Söz konusu on günün tümü de zaten bu yılın haziran ayında ortaya çıktı.

24 Mart'taki dönüş… 

Yabancı yatırımcının İMKB'deki payı son olarak bu yılın 24 Mart tarihinde yüzde 50'nin üstünde oluştu. Söz konusu tarihte yabancıların Borsada yüzde 50.03 payı bulunuyordu. 25 Mart'la birlikte yüzde 50'nin üstü bir daha görülemedi…

Yabancıların payı 13 Mayıs'ta yüzde 49'un, 1 Haziran'da ise yüzde 48'in altına indi.

Yabancı yatırımcının payı 10-17 Haziran günlerini kapsayan altı iş günü boyunca da düzenli olarak sürekli geriledi.

1.4 milyar dolarlık satış

Yabancı yatırımcının Borsadan çıkmakta olduğunun bir başka göstergesi de kuşkusuz aylık alım ve satım tutarları. İMKB verilerine göre, yabancı yatırımcılar ilk beş ayda net 1.4 milyar dolarlık satış gerçekleştirdi. Ödemeler dengesi istatistiklerine göre, yabancılar ilk dört ayda net 456 milyon dolarlık hisse senedi sattı. İMKB verilerine göre, ilk dört aydaki satış ise 800 milyon dolar.

İMKB'nin açıkladığı yabancıların net alış-satış rakamıyla Merkez Bankası'nın ödemeler dengesi verilerinde yer alan rakamlar arasında farkın nedenine gelince… Ödemeler dengesi kapsamında doğal olarak "Türkiye'ye giren ve çıkan döviz" bazında bir izleme yapılıyor. İMKB verileri ise "yabancılar nam ve hesabına yapılan işlemleri" kapsıyor. Yani bu işlemlerin tümü döviz giriş-çıkışı anlamına gelmiyor. Bu da bir farklılık yaratıyor.

İMKB'de yabancı yatırımcılar ilk beş ayda 30 milyar 680 milyon dolarlık alıma karşılık 32 milyar 81 milyon dolarlık satış yaptılar. Bunun sonucunda da net olarak 1 milyar 401 milyon dolarlık satış gerçekleştirilmiş oldu.

Yabancılar ocak ve şubat aylarında net olarak sırasıyla 688 ve 653 milyon dolarlık satış yaptılar. Mart ve nisanda tablo alıma döndü. Bu iki aydaki net alım tutarı 121 ve 420 milyon dolar oldu. Mayısta yeniden net satıcı konumuna geçen yabancılar, söz konusu ay 601 milyon dolarlık satış yaptı ve böylece beş ayın toplamındaki net satış 1.4 milyar doları buldu.