Yabancılara iki yılda 20 milyar dolar ödeyeceğiz

Yabancılar ya da literatürdeki ifade biçimiyle yurtdışında yerleşikler devlet iç borçlanma senetlerinin en iyi alıcıları. Aslında alan da memnun, satan da! Alan memnun; çünkü Türkiye'deki bir kazanç dünyada hemen hemen hiçbir ülkede yok. Satan memnun; çünkü yabancılar almasaydı içeride bu düzeyde borçlanabilmek için faizin çok daha yukarılarda oluşmasına razı olmak zorunluluğu ortaya çıkardı.

Hazine Müsteşarlığı'nın web sayfasına giren herkesin görebileceği, herkese açık bir veri var. Hazine, geçen yılın tümünde iç borç için 98 milyar lira anapara ödedi. Borçlanma ise 153 milyar lira düzeyinde gerçekleşti. Böylece, borç stoku 55 milyar lira arttı. Ancak, 47 milyar liralık da faiz ödemesi vardı, yani borçlanmanın 47 milyarı bir anlamda faize gitti.

Bu yıl sekiz ayda 101 milyar anapara ödendi; 118 milyar borçlanıldı, net borçlanma 17 milyar oldu. Sekiz ayda ödenen faiz ise 31 milyarı buldu. Yani durum 2009'dan çok daha iyi. Borç stokundaki artış hız kesti. Ama, yetmiyor; borç stoku artmaya devam ediyor. İşte asıl olan da zaten bu; borç stokunu aşağı çekmek ve çok şikayetçi olduğumuz yabancıların Türkiye'ye gelip devlet iç borçlanma senedi almalarının ve sırtımızdan çok ciddi karlar elde etmelerinin önüne geçebilmek.

Yabancıların devlet iç borçlanma senedi almasını yarın önleyebiliriz; ama bunu yapmak akıllıca olur mu; hatta şöyle söyleyelim, bunu yaparsak kendi idam fermanımızı da imzalamış olmaz mıyız? Varsayalım ki bir yasal düzenlemeyle yarından itibaren yabancıların devlet iç borçlanma senedi almasını önledik ya da çok çok zorlaştırdık. Yurtiçinde faizler ne olur; Türk bankaları yüksek faizle tüm kaynaklarını Hazine'ye borç vermeye ayırınca reel sektör ne duruma düşer; döviz girişi bıçak gibi kesilince kur nereye fırlar...

Bu arada, bir dönem çok tartıştığımız, ama son dönemlerde küllenmiş olan Tobin vergisi de Prof. Ömer Faruk Çolak Hocamın dediği gibi aslında sıcak para girişini zorlaştırmak değil, çok kısa vadeli giriş çıkışların önüne geçmek amaçlı bir düzenlemeydi, bunu da unutmamak gerekiyor.

Yabancılara olan muhtaçlığımızı sona erdirmenin yolu, borçlanma gereğimizi olabildiğince azaltmaktan geçiyor, bu çok açık. Merkez Bankası'nın faizi çeyrek puan aşağı çekmesi hiçbir şey değiştirmez, faiz birkaç çeyrek daha indirilse dahi Hazine borçlanma ihtiyacı içindeyse yabancı gelir. Bizde faiz yüzde 5 olsa bile, bu Batı'da birkaç yılda elde edilebilecek bir kazanç. Yapılması gereken, daha az borçlanma ihtiyacı içinde olabilmek. Bu yıl en azından şimdiye kadar bunu sağlayabildik; kalan ayları nasıl geçireceğiz, 2011'de ne yapacağız, işte bu hiç belli değil.

20 milyarlık ödeme

Yabancılara DİBS alacakları için temmuz ayı itibariyle önümüzdeki iki yıl 20 milyar dolarlık ödeme yapılacak. Temmuz itibariyle bir yıllık dönemde 8.8 milyar, izleyen bir yılda 11.5 milyar, daha sonraki yıllarda ise 8.7 milyarlık ödeme gerçekleştirilecek. Böylece toplam ödeme 29 milyar doları bulacak.