Yabancılar için türkiye’de para’dan para kazanma devri bittimi

Para ile ilgili tarihe mal olmuş sözler vardır. Bunlardan biride maalesef bizim ülkemizde en çok konuşulan sözlerden biri olarak tarihe geçti.1980 yıllarda 5 cent'e muhtaç olduğumuz siyaset gündeminden hiç düşmedi, hatta son on yılda 5 cent'e muhtaç olduğumuz günler geride kaldı Merkez Bankamızın kasasını Dolarlarla doldurduk diye siyaset gündeminde seçim dönemlerinde yine konuşulmaya başlanmıştı.

Acaba gerçekten böylemi olmuştu kasasında Doların çok olması övünülecek bir ekonomi terimi miydi? Yoksa kasanıza bir başkasının parasını koyarak kendi paranızın yerine, yabancı paraların değerlenmesine katkımı sağlıyorduk. Kasanıza koyduğunuz her bir yabancı para emanet olarak size mi veriliyordu yoksa daha çok kazanmak için yabancı yatırımcılar ülkenize gelip dolarlarını bozdurup TL çevirerek kendi ülkesinden daha yüksek faiz alıp bu parayı daha sonra tekrar dolara çevirerek yüksek kazanç elde edip tekrar ülkesi nemi dönüyordu.

Tabi ki, hiçbir yatırımcı uluslararası ticarette karşılıksız bedava para vermiyor. O zaman Merkez Bankası'nda bulunan parayı ne yapacaktınız reklam yapmak için vatandaşlarınıza turlar düzenleyip onlara dolarınızın çok olduğunu gösterip güçlü bir devlet olduğunuzu yoksa bu paradan bir şekilde gelir elde etmenin yollarını mı arayacaktınız. Tabi ki, ekonomi biliminde ikinciyi yapmanız gerekiyor. O zaman en kısa yol bu yabancı paralarınızı Amerikan Merkez Bankası veya Avrupa Merkez Bankası tahvillerine yatırmanız gerekiyor. Bu bankalarda son on yılda neredeyse sıfıra yakın faiz veriyordu. O zaman yüksek faiz ödeyip kasanızda biriktirdiğiniz parayı daha düşük bir faize yatırıyordunuz.

Veya bu paraları ihtiyacınız alanlara yatırım yaparak vermiş olduğunuz cari açığı bu şekilde kapatarak ihracat geliri elde edebilirdiniz. Veya günlük yatırımlar yaparak AVM'ler ve binalar yapabilirsiniz.

Basit bir hesap olarak 100 dolar paranızı Türkiye ye getirip sene başında bozdurup sene sonunda tekrar dolara çevirdiğinizde ne kadar gelir elde ettiğimizin küçük bir hesabını yapacak olursak.2003-2007 yılları arasında elde ettiğiniz faiz gelirinize dokunmadan sadece 100 dolarınız 2007 yılı sonunda 144.24 dolarınız olacaktı.2008 yılında ise yatırdığınız 144.24 dolar yıl sonunda 116.6 dolara düşecek bundan sonraki yıllarda ise yüksek kazanç yerine daha küçük kazançlara ya razı olacaktınız veya riske girmeden ülkenize dönecektiniz.

Toplam on üç yılı incelediğimizde 2003, 2004, 2007, 2009,  2012 yıllarında hem döviz cinsi hemde TL cinsinden kazanç elde etmişler diğer yıllarda ise sadece TL faiz cinsinden gelir elde etmişlerdir.

2003 yılı başında Türkiye getirdiğiniz 100 dolarınız 2015 yılı sonunda faiz gelirleri hariç kurun dalgalanmasından kaynaklanan kayıplarınız sonucu 65.83 dolara düşecekti. Ve sadece Türk Lirasına çevirdiğiniz paradan elde ettiğiniz faiz geliriyle yetinmek zorunda kalacaktınız.

Yabancı yatırıcının yıllık gelirini şu şekilde formüle edebiliriz.

Yıllık gelir (YG)= Yıl sonunda TL karşılığı aldığı dolar ($) +yıllık faiz geliri karşılığı aldığı dolar (X$)

YG=$+X$

Son yıllarda gelişmiş ülke ekonomilerindeki yatırımcılar, gelişen ülke ekonomilerindeki istikrarsızlıklar sonucu doğrudan yatırımları haricindeki sıcak para akışını geri çevirmeye başlamış, birde buna 2015 yılı sonunda Amerikan Merkez Bankası'nın faizleri artırması sonucu bu akış hızlanmıştır.

Sonuç olarak gelişen ekonomiler içerisinde reformlarını yapmış veya yapmakta olan ülkelerde dolar kurundaki istikrar devam ettiği için para akışında sıkıntı olmayacak. Kurun istikrarlı olmadığı ülkelerde bu sıkıntılar artacaktır.