Yabancılar eyülde de hisse satıp DİBS aldı

Faiz indirim sürecinin başlaması ve bu du­rumda finansal yatırım için gelen sıcak paranın Borsa’ya yönelmesi yö­nünde beklentiler artar­ken, yurt dışı yatırımcı­lar eylül ayında da genel olarak Borsa’da net satı­cı devlet iç borçlanma se­netlerinde (DİBS) ise yük­lü miktarla net alıcı olmaya devam etti.

Merkez Bankası’nın açık­ladığı verilere göre 13-20 Ey­lül yabancılar DİBS’te 1 mil­yar 582,9 milyon dolar, Borsa İstanbul’da (BIST) 96,1 mil­yon ve özel sektör tahvillerin­de (ÖST) de 3,3 milyon dolar­la net alıcı oldular. Yabancılar eylülün ilk iş haftasında Bor­sa’da 50,6 milyon, ikinci haf­tasında 320,6 milyon dolar­la satıcı olmuştu. DİBS’te ilk hafta 863,7 milyon dolarla sa­tıcı olan yabancılar, ikinci haf­ta 1 milyar 646,6 milyon dolar net alım yapmıştı. ÖST’de ise yabancılar önceki iki haftada 32,1 milyon ve 48,7 milyon do­larla net satıcı olmuşlardı.

Son bir yılda trend DİBS’e hücum

Böylece yurt dışı yerleşik­lerin eylülün ilk üç iş hafta­sında Borsa’daki işlemlerin­de net 275,3 milyon dolar ve özel sektör tahvillerinde de 77,5 milyon dolarla net satıcı olurken, aynı dönemde 2 mil­yar 365,8 milyon dolarlık net DİBS alımı yaptılar.

“Parasal sıkılaştırma” esas­lı ekonomik program kapsa­mında Merkez Bankası politi­ka faizinin yüzde 8,5’ten yüz­de 50’ye çıkarıldığı süreçte, yurt dışı yerleşik yatırımcı­ların Türk menkul kıymetle­rine ilgisinin giderek artması paralelinde son bir yılda adeta DİBS’e hücum yaşandı. Buna karşılık yabancı yatırımcılar Borsa’da net satıcı oldular.

Yabancı yatırımcıların haf­talık bazda gerçekleştirdiği alım ve satım işlemlerinin 20 Eylül itibarıyla son bir yıldaki toplam netine göre Borsa’da 722,7 milyon dolarla net satıcı oldukları, buna karşılık DİBS işlemlerinin yıllık netinin 15 milyar 893 milyon dolar­lık alımla sonuçlandığı belir­lendi. Yabancılar bu dönem­de ÖST’lerde de net bazda 271 milyon dolarlık bir alım ger­çekleştirdiler.

Borsa ve hisse senedi yatı­rımları aynı kaynaklardan bes­lendiği için, finansal yatırıma ayrılan fonlar faizlerin yüksel­diği dönem­lerde tahvil ve bonoya; düştüğü dönemlerde ise Bor­sa’ya yöneliyor. Başka deyişle faiz ve Borsa endeksi zıt yönlü hareket ediyor; faizler yüksel­diğinde Borsa düşerken, faizler düştüğünde yükseliyor.

Ekonomide geçen yıl ikinci yarıda başlayan yeni dönem­de aralık ayına kadar yaban­cıların hisse senedi ve DİBS yatırımları genelde düşük bir seyir izlerken, aralık ayında hisse senedinde net 1,5 milyar DİBS’te net 1,3 milyar dolar­la önemli bir hareket yaşan­dı.

Bu yıl ise ilk dört ayda ya­bancı yatırımları düşük ka­lırken, mayıs ayında DİBS’te carry trade hareketlerine bağ­lanan rekor bir artış yaşandı. Mayısta hisse senetlerinde 394,1 milyon dolarla net satıcı olan yabancılar, DİBS’te 6 milyar 597,1 milyon ve özel sektör tahvillerinde (ÖST) de 144,4 milyon dolarlık net alım yaptılar. Bu eğilim iz­leyen iki ayda da kısmen de­vam etti.

Haziranda net 1 mil­yar 367,9 milyon dolarlık his­se satan yabancılar, net 687,5 milyon dolarlık DİBS ve 93,4 milyon dolarlık ÖST aldılar. Temmuzda ise DİBS’te net 2 milyar 973,8 milyon dolar­lık alımla yeni bir yüklü alım geldi. Ağustosta da yabancılar Borsa’da 19,5 milyon dolarla satıcı, DİBS’te 683 milyon do­larla net alıcı olurken, eylülün ilk üç haftasında DİBS’te 2,3 milyar doları bulan net alımın ayın tümünde mayıstan son­raki en yüksek düzeyi yakala­yabileceği belirtiliyor.

Portföy 51 milyar doları aştı

Yurt dışı yerleşiklerin Türk menkul kıymetlerinden oluşan portföyünün (stok) piyasa değeri ise 20 Eylül haftasında 2 milyar 445 milyon dolar artarak 51 milyar 385,2 milyon dolara yükseldi. Anılan haftadaki artış DİBS portföyündeki büyümeden kaynaklandı. Yabancıların DİBS’lerin değeri alına haftada 2 milyar 336,9 milyon, hisse senetlerin değeri de 185,7 milyon dolar artarken, ÖST portföyünde 77,6 milyon dolarlık değer kaybı yaşandı.

Yabancıların menkul kıymet portföyünün stok değeri 20 Eylül itibarıyla son bir yılda net 18 milyar 532,6 milyon dolar arttı. Bu dönemde stokta yaşanan büyümenin 15 milyar 46,7 milyon doları DİBS’ten, 3 milyar 250,9 milyon doları hisse senetlerinden, 235 milyon doları da ÖST’den kaynaklandı. Yabancıların menkul kıymet portföylerinin piyasa değeri bu yıl 26 Temmuz’da 54 milyar 701,1 milyon dolarla en yüksek düzeye ulaşmıştı.